Siros

37°16′N 24°32′E / 37.27°N 24.54°E / 37.27; 24.54

Ky artikull apo seksion është jo i plotë ose me cilësi të dobët. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar!

Ky artikull duhet të përmirësuar në: Pa referenca, Pa lidhje interwiki, Nuk ka strukture te mirë, Nuk ka përmbajtje të mjaftueshme --Liridon 8 shtator 2010 21:50 (CEST)

Syros ose Siros ose Syra (greqisht: Σύρος) është një ishull në Greqi në Detin Egje. Është i vendosur në juglindje të Athinës. Zona e ishullit është 83.6 km² (32 sq mi) dhe ka 21,507 banorë (regjistrimi i vitit 2011). ^[1]

Qytetet më të mëdha janë Ermoupoli, Ano Syros, dhe Vari. Ermoupoli është kryeqyteti i ishullit dhe i Kiklades. Ajo ka qenë gjithmonë një qytet-port i rëndësishëm, dhe gjatë shekullit të 19 ishte edhe më i rëndësishëm se Pireut. Fshatrat e tjerë janë Galissas, Foinikas, Pagos, Manna, Kini dhe Posidonia.

Ermoupoli[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Hermoupolis

Ermoupoli (greqisht: Ερμούπολη) qëndron në një vend të amfiteatrik, me ndërtesa neoklasike, pallate të vjetra dhe shtëpi të bardha që kalojnë poshtë në port. Bashkia, ku sheshi Miaoulis është i rrethuar me kafene dhe me zona të shtrojë nën palmë. "Qyteti i Ermoupoli ka kisha të shumta, duke përfshirë Metamorfozis, Koimisis, Shën Dhimitrin, Tre Hierarkët, Ringjallja, Evangelistria dhe Shën Nikolla. Muzeu Arkeologjik ka shumë gjetje dhe Biblioteka Komunale përmban botime të shumta. Çereku i qytetit i njohur si Vaporia është vendi ku jetonin kapitenët e detit. Përgjatë rrugëve të tij të ngushta, qëndrojnë shumë pallate me arkitekturë neoklasike.

Ano Syros[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Ano Syros

Ano Syros është qyteti i dytë i Syros dhe është ndërtuar nga Republika e Venecianëve në fillim të shekullit XIII në kodrën e San Giorgio, në veri-perëndim të Hermoupolis. Ano Syros mban një atmosferë mesjetare. Hapa të panumërta midis rrugëve të ngushta dhe shtëpive me dyer të ngjyrosura çojnë në majë të qytetit. Vendbanimi mesjetar e Ano Syros është arritshëm me makinë. Distanca nga porti deri në pikën hyrëse kryesore të qytetit është rreth 1000 metra. Katedralja e Saint George dominon në Ano Syros. Kisha e Katedrales është ndërtuar gjatë shekullit të 13-të. Nga katedralja vizitorët kanë një pamje panoramike të ishujve fqinj të Tinos, Delos, Mykonos, Paros, Andros dhe Naxos.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kultura e Kastri[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Historia e vendosjes në Syros shkon së paku 5.000 vjet, në kohën e bronzit të qytetërimit Cikladik. Kjo është kur filloi vendbanimi kodrinor i Kastri. Arkeologët e përshkruajnë kulturën e ciklit të hershëm III (ECIII) si[kultura e Kastrit.

Kastri, i datuar nga arkeologët në 2800-2300 PES, ishte një nga vendbanimet më të hershme në Greqi, të mbrojtura nga mure guri me bastione të rrumbullakosura. Gjithashtu varrezat e Chalandriani lidhen me Kastrin. Brenda fortifikimit, shtëpitë ndanë mure partiake dhe u zbrapsën së bashku. Vlerësohet se qyteti i fortifikuar ka qenë shtëpia e deri në 300 veta.

Vendi u zbulua së pari në 1898 nga Christos Tsountas, "babai i hulumtimit ciklogjik". Kastri kishte disa prej punimeve metalike më të hershme në rajon, dhe gjithashtu disa nga përdorimet më të hershme tërrotës së poçarit.

Antikiteti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë gjithë historisë, ishulli ishte i njohur si Syra, pastaj Syros ose Siros. Në kohët e mëvonshme, duket se ka qenë e banuar nga Fenikasit. Në poemën epike të Odiseas, Syros ishte vendi i bariut të derrave Eumaeus i cili e përshkroi atë gjerësisht (Odisea, XV, 403 sq.).

Ishulli ishte gjithashtu shtëpia e filozofit Ferecides mësues i Pitagorës. Ajo zotëronte dy qytete kryesore, Syros (tani Ermoupoli modern ) dhe një qytet tjetër në bregun perëndimor ku qëndron sot Galissas.

Ishulli nuk luajti një rol të rëndësishëm gjatë antikitetit klasik as në vitet e hershme kritiane, nuk ishte as një dioqezë në një kohë kur edhe ishulli më i vogël posedonte peshkopin e saj. Gjatë Perandorisë Romake kryeqyteti i Syros ishte vendosur në zonën të Ermoupoli të tanishëm.

Mesjeta[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në fund të kohëve të lashta, bastisjet barbare dhe piratetrike, të cilat prekën [[Deti Egje|detin Egje] për shumë shekuj, e çuan Syros të mposhtet. Ishulli, së bashku me Ciklades të tjera, u shkatërruan disa herë gjatë Mesjetës nga grabitës nga drejtime të ndryshme duke përfshirë Siçilianët, Arabët, Turqit dhe Republikën e Venedikut.

Në vite Bizantine, Syros përbënte pjesë të Theme of the Sea Egje, së bashku me pjesën tjetër të ishujve Cikladike. Pas përmbysjes së Bizantit në Kryqëzatën Katërt nga Venedikasit dhe Frankët në vitin 1204, ishulli u pushtua përfundimisht nga Venedikasit nën udhëheqjen e Marco Sanudo. Si pjesë e Dukës së Arkipelagut, Syros do të qëndronte nën sundimin venecian deri në 1522.

Ishte në këtë kohë që Ano Syros u themelua. Gjatë Latinokratisë, shumica e komunitetit lokal ishin katolikët romak, por mbajtën gjuhën greke. Gjatë sundimit të gati tre e gjysmë shekuj të Dukës së Archipelagut, Syros kishte një regjim feudal.

Era otomane[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nga shekulli i 16-të, flota e Perandorisë Osmane u bë dominues në Egje dhe Dukati ra. Në 1522 pirati Barbarossa pushtoi ishullin, i cili do të njihej si "Sire" gjatë sundimit otoman. ^[2].

Në të njëjtën kohë, pas një marrëveshjeje të Francës dhe Selisë së Shenjtë me autoritetet osmane, katolikët e ishullit u nënshtruan mbrojtjen e Francës dhe Romë.

Dioqeza katolike katolike e Syros ishte një dioqezë latine, suffragani i Naxos. Venecianët kishin themeluar atje një peshkopatë latine, e cila iu nënshtrua Kryepeshkopatës Latine të Athinës deri në 1525. Që nga koha e okupimit të ishullit nga turqit në shekullin e 16-të, grekët krijuan një ortodoks peshkopatë metropolitane në Syros: Joseph është më i hershmi i njohur, së bashku me Simeonin që vdiq në 1594 dhe Ignati në 1596. Ishulli u bë në pjesën më të madhe katolike.

Lista e peshkopatave të titulluara mund te gjendet ne Le Quinn dhe në Eubel Lista e [[titullarit (katolicizmit) | peshkopët titullarë]. Më të famshëm mes tyre është John Andrew Carga, të cilin turqit e mbytën në vitin 1617, sepse ai nuk pranoi të kthehej në Mysliman dhe sepse po ndihmonte revolucionarët grekë që fshiheshin në ishull.

Pas gjysmës së dytë të shekullit të 17-të, filloi një periudhë e rimëkëmbjes ekonomike të Egjeut, duke kulmuar gjatë tranzicionit nga shekulli 18 në shekullin e 19-të. Regjimi i veçantë i ishujve lejoi zhvillimin e vetëqeverisjes lokale. Rënia e piraterisë që nga fillimi i shekullit 19 çoi në çlirimin gradual të rrugëve detare të Mesdheut Lindor

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ "Population & housing census 2001 (incl. area and average elevation)" (PDF). Instituti Statistikor Kombëtar i Greqisë. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ http://www.turkcebilgi.com/ege_adalar Arkivuar 2 prill 2018 tek Wayback Machine Megjithatë, negociatat e autoriteteve lokale me osmanët i dhanë Cyclades privilegje të konsiderueshme, të tilla si reduktimi i tatimeve dhe liria fetare

[stat01-1] "Population & housing census 2001 (incl. area and average elevation)" (PDF). Instituti Statistikor Kombëtar i Greqisë. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] ttp://www.turkcebilgi.com/ege_adalar Arkivuar 2 prill 2018 tek Wayback Machine Megjithatë, negociatat e autoriteteve lokale me osmanët i dhanë Cyclades privilegje të konsiderueshme, të tilla si reduktimi i tatimeve dhe liria fetare

[1]

[2]