Vilajeti i Manastirit

Vilajeti i Manastirit^[1] ishte një ndarje administrative e nivelit të parë (vilajet) e Perandorisë Osmane, e krijuar në 1874, u shpërbë në 1877 dhe u rivendos në 1879.^[2] Vilajeti u pushtua gjatë Luftës së Parë Ballkanike në 1912 dhe u nda midis Mbretërisë së Greqisë dhe Mbretërisë së Serbisë, ^[2] me disa pjesë që më vonë u bënë pjesë e Principatës së Shqipërisë.

Ndarjet administrative[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fillimisht Vilajeti i Manastirit kishte këto sanxhake:^[3]

Pas reformave administrative në 1867 dhe 1877, disa pjesë të Vilajetit të Manastirit iu dorëzuan Vilajetit të sapokrijuar të Shkodrës (1867) dhe Vilajetit të Kosovës (1877).

Ndarjet administrative të Vilajetit të Manastirit deri në vitin 1912: ^[4]

Sanxhaku i Manastirit: Kazas i Manastirit (Manastir), Pirlepe (Prilep), Fllorinës (Follorinë), Kiraçovë (Kërçovë) dhe Ohrit (Ohër).
Sanxhaku i Selfixhes (Midis 1864-1867 dhe 1873-1892): Kazatë e Serfiçes (Servia moderne), Kozana (Kozhani modern), Alasonya (Elasson moderne), Kayalar (Ptolemaida), Nasliç (Neapolis modern) dhe Grebeneja (Grevena modern).
Sanxhaku i Dibrës : Kazatë e Debre-i Balës (Dibër), Mat, Debre-i Zir (Qendra e tij ishte Peshkopia), Rakalar (rajoni rreth lumit Radika.
Sanxhaku i Elbasanit (İlbasan): Kazatë e Elbasanit, Gramshit dhe Peqinit.
Sanxhaku i Korçës: Kazatë e Görices (Korçë), İstarova (Pogradec), Kolonya (Erseke, qendra e tij ishte Erseka) dhe Kesriye (Kosturi).

Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1897[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas konsullit rus në Vilajetin e Manastirit, A. Rostkovski, duke përfunduar artikullin statistikor në 1897, popullsia e përgjithshme ishte 803.340 banorë, ku Rostkovski e grupoi popullsinë në grupet e mëposhtme: ^[5]

turq, osmanë: 78.867
Shqiptarë, Gegë: 144.918
Shqiptarë, Toskë: 81.518
Shqiptarë, të Krishter: 35.525
sllavë, ekzarkistë: 186.656
Sllavët, Patriarkistët: 93.694
sllavë, myslimanë: 11.542
grekë, të krishterë: 97.439
grekë, myslimanë: 10.584
vllehë (arumunë): 53.227
hebrenj: 5270

1906/07[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas regjistrimit osman të vitit 1906/07, vilajeti kishte një popullsi prej 824,828 banorësh, me përbërje si vijon:^[6]

myslimanë - 328.551
Grekë të krishterë - 286.001
Bullgarë të krishterë - 197.088
Vllahi - 5556
hebrenj - 5459
Ciganë - 2104
Armenët - 8
Protestantët - 5
Latinët - 3
Shtetasit e huaj - 53

1912[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas një vlerësimi të botuar në një revistë belge, përbërja etnike në vitin 1912 kur vilajeti u shpërbë gjatë Luftës së Parë Ballkanike ishte:

bullgarë ortodoksë - 331.000
Shqiptarë myslimanë - 219.000
vlleh ortodoksë - 65.500
Grekë ortodoksë - 62.000
bullgarë myslimanë - 24.000
turq myslimanë - 11.500
të përziera - 35.000

Gjatë Luftërave Ballkanike (1912-1913), ushtria serbe ishte përgjegjëse për 80 për qind të shkatërrimit të fshatrave myslimanë në vilajetin e Manastirit.^[7]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Salname-yi Vilâyet-i Manastır ("Yearbook of the Vilayet of Monastir"), Manastır vilâyet matbaası, Manastır [Macedonia], 1292 [1875]. in the website of Hathi Trust Digital Library.
^ ^a ^b Birken, Andreas (1976). Die Provinzen des Osmanischen Reiches. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients (në gjermanisht). Vëll. 13. Reichert. fq. 71–72. ISBN 9783920153568.
^ Gjurmime albanologjike (në serbisht). Pristina: Albanološki institut u Prištini. 1968. fq. 177. Marrë më 4 janar 2012.
^ http://tarihvemedeniyet.org/documents/makaleler/20.%20yy%20Osmanli%20Vilayetleri.pdf Ottoman Provinces before 1908
^ "Jedna statistika iz srednje Maćedonije". Nova Iskra (15–16): 251. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Kemal Karpat (1985), Ottoman Population, 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, p. 168-169
^ Michailidis, Iakovos D. (2018). "Cleansing the Nation: War related Demographic Changes in Macedonia". përmbledhur nga Boeckh, Katrin; Rutar, Sabine (red.). The Wars of Yesterday: The Balkan Wars and the Emergence of Modern Military Conflict, 1912-13 (në anglisht). Berghahn Books. fq. 330. ISBN 9781785337758.

[1] Salname-yi Vilâyet-i Manastır ("Yearbook of the Vilayet of Monastir"), Manastır vilâyet matbaası, Manastır [Macedonia], 1292 [1875]. in the website of Hathi Trust Digital Library.

[ProvinzenMonastirVilayet-2] Birken, Andreas (1976). Die Provinzen des Osmanischen Reiches. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients (në gjermanisht). Vëll. 13. Reichert. fq. 71–72. ISBN 9783920153568.

[3] Gjurmime albanologjike (në serbisht). Pristina: Albanološki institut u Prištini. 1968. fq. 177. Marrë më 4 janar 2012.

[4] ttp://tarihvemedeniyet.org/documents/makaleler/20.%20yy%20Osmanli%20Vilayetleri.pdf Ottoman Provinces before 1908

[5] "Jedna statistika iz srednje Maćedonije". Nova Iskra (15–16): 251. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Kemal Karpat (1985), Ottoman Population, 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, p. 168-169

[Michailidis330-7] Michailidis, Iakovos D. (2018). "Cleansing the Nation: War related Demographic Changes in Macedonia". përmbledhur nga Boeckh, Katrin; Rutar, Sabine (red.). The Wars of Yesterday: The Balkan Wars and the Emergence of Modern Military Conflict, 1912-13 (në anglisht). Berghahn Books. fq. 330. ISBN 9781785337758.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]