Vojsava Kastrioti

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Vojsava Tripalda)
Vjosava Tribali Kastrioti

Vojsava Kastrioti, sipas burimeve të ndryshme edhe me mbiemrat Voisava Tripalda Brankoviq[Shenimi 1] (serbisht: Војислава Трибалда Бранковић Vojislava Tribalda Branković, 1402-1405) ka qenë një fisnike që me shumë gjasa ka qenë e bija e një princi nga Pollogu (në ditet e sotme ndodhet në territorin e Maqedonisë së Veriut). Nga martesa me Gjon Kastriotin, ajo pati nënte fëmije, ku një nga ata ka qenë fisniku i fuqishëm shqiptar i historisë, i shpalluri hero kombëtar Skënderbeu.

Geneaologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Si pasojë e mungesës së dokumenteve burimore ka një debat mbi përkatësinë etnike të Vojsaves.

Burime te hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Punimet e para që ofrojnë informacion për origjinën e Vojsavës janë:

  • Marin Barleti (1450-1513), historiani shqiptaro-venecian, i cili shkroi në biografine e Gjergj Kastriotit (publikuar në mes 1508-1510), që ajo ishte "e bija e një fisniku nga Triballi".[1][2] Nje nje tjeter kapitull, kur flet rreth banoreve te Dibres se Siperme qe mbrojten Svetigradin, ai i quan ata "bullgarë ose Tribaldë".[3] gjithesesi, termi "Tribaldë" (Triballoi) shfaqet shpesh ne veprat bizantine dhe evropiane te mesjetes, duke ju referuar ekskluzivisht serbeve.[4][5][6]
  • Gjon Muzaka,nje fisnik shqiptar nga familja Muzaka, pohon ne Kroniken e tij (te publikuar ne vitin 1510) se "Markezi i Tribalda-s" ishte i lidhur nga nena me familjen Muzaka.[7] Nga jati i saj ajo është gjithashtu arbëre, sepse ne pemën gjnealogjike të Gjon Muzakës, citohet "Dominicus alias Moncinus", i cili është i lidhur nga gjaku me Gjin Muzakën[8]. Për më tepër, në një tjetër kapitull, ai i konsideron "Tribaldet" serbe.[9]

Burime moderne[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Johann Georg von Hahn (1811-1869), nje njohes dhe studies gjerman i kultures shqiptare qe ishte edhe anetar i Akademise Austriake te Shkencave, ka mjaft teza mbi gjenealogjine e Vojsaves ne Albanesische Studien (1854), duke perfshire nje lidhje te mundshme me familjen Branai ose Vranaj.[10]
  • Karl Hopf (1832-1873), historian dhe ekspert gjerman mbi studimet bizantine, ne Chroniques Greco-romanes (1873) konkludon se Vojsava ishte vajza e nje feudali serb nga Pollogu.[11]
  • Fan S. Noli (1882–1965), ne biografine e tij mbi Skenderbeun (1947), adoptoi pikepamjen se Vojsava vinte nga familja Muzaka.[12][13] Harry Hodgkinson, gjithashtu, e konsideron ate nje anetare te familjes Muzaka.[14] megjithese vepra e tij nuk ofron informacione nga ndonje kerkim origjinal modern.[15]
  • Strashimir Dimitrov (1892-1960), akademik bullgar, thote se Vojsava ishte nje vajze e nje bujari vendor bullgar nga Maqedonia.[16]
  • Boban Petrovski (1972-), nje historian modern maqedon, autor i Voisava Tribalda (2006), vepra e vetme rreth Vojsaven dhe gjenealogjine e saj te mundshme, konkludon se Vojsava ishte me origjine sllave, me shume gjasa, vajza e nje fisniku nga "Tribaldet" ne Pollog, qe sundonin para pushtimit osman.[17] Ai ka mjaft teza mbi identitetin e babait te Vojsaves; "Nese familja Branković qeveriste ne te vertete Pollogun ne dekaden e fundit te shekullit te XIV, rritet mundesia qe Vojsava te kete qene vajza e Kesar Grgur/Grgur Branković-it ose ndoshta edhe e Vuk Branković-it."[18]
  • Oliver Jens Schmitt (1973-), profesor i historise se Evropes jug-lindore ne Universitetin e Vjenes, ne biografine e tij Skanderbeg. Der neue Alexander auf dem Balkan (2009) pohon se ajo ishte serbe, nga Brankovićet, e aferme e afert me Mara Brankovićin.[19]

Familja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vojsava u martua me Gjon Kastriotin,[Shenimi 2] "Zotin e nje pjese te Shqiperise" (dominus partium Albanie). Ajo lindi 9 femije me Gjonin, 4 djem dhe 5 vajza:

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Barletius, l. I, fo 2: «uxori Voisavae nomen erat non indignam eo viro tum pater nobilissimus Triballorum princeps, tum forma...»
  2. ^ Gegaj 1937, p. 40
  3. ^ Barletius, l. V, fo. 62: "Superior Dibra montuosa est et aspera, ferax tarnen et Macedoniam tum ipsa loci vicinitate, tum similitudine morum contingens. Bulgari sive Tribali habitant"
  4. ^ The Journal of Hellenic studies Page 48: "Byzantine historians [...] calling [...] Serbs Triballians"
  5. ^ Stuck 1577, p. 51
  6. ^ Foxe 1837, p. 27
  7. ^ Musachi, fq. 301: "Accio sappiate, in che modo c'era parente il Signor marchese della Tripalda, ve dico, che l'e per parte de donna...;
  8. ^ Hopf, Karl (1873). Hopf, Karl (1873). Chroniques gréco-romanes: inédites ou peu connues, pub. avec notes et tables généalogiques. Paris: Karl Hopf. fq. 308. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Muzachi, fq. 313: "...Tribali overo Misii ch' hoggi se nominato Serviani."
  10. ^ Hahn, fq. 309, duke punuar mbi lidhjen e mundshme te Vojsaves me familjen Branai ose Vranaj.
  11. ^ K. Hopf, Castrioti family tree, fq. 533: "fille du seigneur (Serbe) de Polog
  12. ^ Noli 1947, fq. 189, shenimi 33.
  13. ^ Babinger 1992, p. 53
  14. ^ Hodgkinson, fq. 240
  15. ^ Schmitt 2009, fq. 8: "Gelandekundige, wie etwa ein britischer Geheimdienstoffizier des Zweiten Weltkriegs (H.Hodgkinson), wiederum, hatten keine Archivarbeit betrieben"
  16. ^ Димитров, Страшимир: Георги Кастриоти-Скендербег и неговата освободителна борба, В: Г. Кастриоти Скендербег 1468-1968 г. София, сп. “Балкани”, БАН, No2, 1970, стр. 11.
  17. ^ Petrovski, fq. 2, 3, 10
  18. ^ Petrovski, "Доколку ја прифатиме оваа варијанта, според која Бранковиките биле господари на/во Полог до почетког на последната деценија од XIV век, во тој случај произлегува дека Воисава била керка на Гргур или пак, можеби на Вук Бранковик."
  19. ^ Schmitt (2009), fq. 44, 45.; "Skanderbegs Mutter Vojsava war eine Serbin aus der einflussreichen Familie Brankovic." Arkivuar 1 gusht 2015 tek Wayback Machine
  20. ^ a b c Nicol 1997, [1] p. 96
  21. ^ Noli 1947, fq. 64: "Vlajka me Stefan Stres Balshën"
  22. ^ Gopčević 1914, fq. 460: "Bezüglich der Strez herrscht Verwirrung. Hopf macht Ivo und Gojko BalSid zu Söhnen des Stefan Strez, welcher Vlajka Kastriota geheiratet hätte und Sohn des Gjuragj Balšić gewesen wäre, eines Bastards des Gjuragj I."

Burime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shenime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Barleti e jep emrin e saj thjesht "Voisava" (në latinisht Voisava) pa ndonje mbiemer. Sipas Muzakes emri i saj ishte "Voisava Tripalda". Te Hopf 1873, fq. 301, që citon Muzaken: "Muzachi "E la madre de detto Signor Scanderbeg, moglie del detto Signor Giovanni, hebbe nome Signora Voisava Tripalda e venne da bonna parte". Sipas Potter, JSTOR: The English Historical Review, Vol. 53, No. 209 (Jan., 1938), fq. 129-131 dhe Hahn, mbiemri i shtuar nga Muzaka është një shtremberim ose i rrjedhur nga përmendja e Barletit Triballi. te J.G. von Hahn, Reise durch die Gebiet des Drin und Wardar, fq. 305: "Skanderbeg's Mutter wird von dem Despoten einmal Visava Tribalda (*), ein andersmal Voisava Tripalda genannt, ...". (*)(Footnote 3) "Dieser Name mag vielleicth Anlass zu der sonderbaren Angabe des Barletius S. 4 gegeben haben, dass ihr Vater nobilissimus Tribalorum princeps gewesen sei." dhe te Denkschriften Vol. 16, 1869, fq. 117. Emri jepet edhe si Vojsava dhe mbiemri i saj i mundshem si Tribalda. Emri "Voisava" është sllav, sipas Gegaj 1937, fq. 36: "Le nom Voisava est certes d'origine slave, mais on ne peut en conclure, comme le fait JORGA, Brève histoire" dhe sipas Jireček, Geschichle der Bulgaren, t. II, fq. 368: "affirme aussi l'origine slave des Castriota". Ai konsiderohet i rrjedhur nga emri Vojislav(a). Shiko Šimundić 1988, fq. 370
  2. ^ Besimi i Gjon Kastriotit, burri i Vojsaves, ishte i ndikuar drejtepersedrejti nga balancat e fuqive nderkombetare. Kur ai ishte aleat i Venecias, ne periudhen 1407—1410, ishte katolik. Pasi u be aleat me Stefan Lazarević-in, despotin e Despotatit serb ne periudhen 1419—1426, ai u konvertua ne ortodoks.te Egro 2010, fq. 20