Traktati për Krijimin e Bashkimit të Republikave Socialiste Sovjetike

Deklarata dhe Traktati për Krijimin e
Bashkimit të Republikave Socialiste Sovjetike

Emri i gjatë: Rusisht: Декларация и договор об образовании СССР Ukrainisht: Декларація та договір про утворення СРСР Bjellorusisht: Дэкларацыя і дагавор аб утварэнні СССР Armenisht: Հռչակագիր և պայմանագիր ԽՍՀՄ ստեղծման մասին {Azerisht: سسری-نین یارادیلماسی حاقین‌دا بیاننامه و موقاویله Gjeorgjisht: დეკლარაცია და ხელშეკრულება სსრკ-ს შექმნის შესახებ
Lloji	Traktati i bashkimit
Nënshkruar	29 dhjetor 1922 (1922-12-29)
Vendndodhja	Moska, RSFS Ruse
Në fuqi	30 dhjetor 1922 (1922-12-30)
Përfundimi	8 dhjetor 1991 (Belovezha Accords nënshkruar nga Republikat Sovjetike Ruse, Ukrainase dhe Bjelloruse)) 21 dhjetor 1991 (Pjesa tjetër e Bashkimit iu bashkua marrëveshjeve, duke nënshkruar Protokollin e Alma-Atës) 26 dhjetor 1991 (Unioni u shpërbë në seancën përfundimtare të Sovjetit Suprem)
Nënshkrues	Mikhail Frunze Mikhail Kalinin Grigory Petrovsky Aleksandr Chervyakov Mikhail Tskhakaya
Partitë	RSFS Ruse RSS Ukrainase RSS Bjelloruse RSS Transkaukaziane
Gjuhët	Rusisht

Deklarata dhe Traktati për Formimin e Bashkimit të Republikave Socialiste Sovjetike (Rusisht: Декларация и договор об образовании Союза Советских Социалистических Республик) krijoi zyrtarisht Bashkimin e Republikave Socialiste Sovjetike (BRSS), i njohur zakonisht si Bashkimi Sovjetik. Ajo legalizoi de jure një bashkim politik të disa republikave sovjetike që kishte ekzistuar që nga viti 1919 dhe krijoi një qeveri të re federale, funksionet kryesore të së cilës ishin të qendërzuara në Moskë. Dega e saj legjislative përbëhej nga Kongresi i Sovjetikëve të Bashkimit Sovjetik dhe Komiteti Qendror Ekzekutiv i Bashkimit Sovjetik (TsIK), ndërsa Këshilli i Komisarëve Popullorë përbëhej nga ekzekutivi.

Traktati, së bashku me Deklaratën e Krijimit të BRSS u miratua më 30 dhjetor 1922 nga një konferencë e delegacioneve nga RSFS Ruse, RSS Transkaukaziane, RSS Ukrainase dhe RSS Bjelloruse. Traktati dhe Deklarata u konfirmuan nga Kongresi i Parë Gjithë-Bashkimi i Sovjetikëve dhe u nënshkrua nga krerët e delegacioneve – Mikhail Kalinin, Mikhail Tskhakaya, Grigory Petrovsky, Alexander Chervyakov përkatësisht më 30 dhjetor 1922. Traktati ofroi fleksibilitet për të pranuar anëtarë të rinj. Prandaj, deri në vitin 1940 Bashkimi Sovjetik u rrit nga republikat themeluese katër (ose gjashtë, në varësi nëse zbatohen përkufizimet e 1922 ose 1940) në 15 republika.

Më 8 dhjetor 1991, presidentët rusë, ukrainas dhe bjellorusë nënshkruan Belovezha Accords. Marrëveshja shpalli shpërbërjen e BRSS nga shtetet e mbetura themeluese të saj (denoncimi i Traktatit për Krijimin e BRSS) dhe themeloi Bashkësinë e Shteteve të Pavarura (CIS). Më 10 dhjetor, marrëveshja u ratifikua nga parlamentet e Ukrainës dhe Bjellorusisë. Më 12 dhjetor, marrëveshja u ratifikua nga parlamenti rus, prandaj RSFS Ruse hoqi dorë nga Traktati për Krijimin e BRSS dhe de facto shpalli pavarësinë e Rusisë nga BRSS.

Më 26 dhjetor 1991, BRSS u shpërbë nga Këshilli i Republikave të Sovjetit Suprem të Bashkimit Sovjetik, dhoma e sipërme e Sovjetit Suprem të Bashkimit Sovjetik (dhoma e ulët, Sovjeti i Bashkimit, ishte pa kuorum).