Kërceni tek përmbajtja

Transeksual

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Gruaja transeksuale July Schultz duke shfaqur pëllëmbën e dorës me shkronjat " XY " të shkruara në të në një demonstrim në natyrë. [1]

Transeksual është një person që përjeton një identitet gjinor që nuk përputhet me seksin e caktuar në lindje, dhe dëshiron të kalojë në mënyrë të përhershme drejt seksit apo gjinisë me të cilën identifikohet. Zakonisht, kjo përfshin kërkimin e ndihmës mjekësore, përfshirë terapitë e afirmimit gjinor si terapia e zëvendësimit hormonal dhe ndërhyrjet kirurgjikale të afirmimit gjinor, për të ndihmuar në përshtatjen e trupit me gjininë e identifikuar.

Termi transeksual është një nënkategori e termit transgjinor, [2] [3] por disa persona transseksualë e refuzojnë etiketimin si transgjinor. [4] [5] [6] [7]Një diagnozë mjekësore e disforisë gjinore (gender dysphoria) mund të bëhet nëse një person përjeton mospërputhje të dukshme dhe të qëndrueshme midis identitetit të tij gjinor dhe seksit të caktuar në lindje. [8]

Kuptimi i personave transseksualë është zhvilluar me shpejtësi në shekullin XXI; shumë prej besimeve dhe praktikave mjekësore të shekullit XX që lidhen me personat transseksualë tashmë konsiderohen të vjetruara.

Dikur, personat transseksualë klasifikoheshin si të sëmurë mendorë dhe iu nënshtroheshin kontrolleve të rrepta dhe kufizimeve nga sistemi mjekësor (i njohur si gatekeeping), dhe në shumë vende të botës kjo situatë vazhdon ende sot. [9] [10] [11] 

Terminologjia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Termi transseksual ka pasur kuptime të ndryshme gjatë kohës. Në përdorimin modern, ai i referohet “një personi që dëshiron ose që ka modifikuar trupin e tij për të kaluar nga një gjini ose seks në një tjetër përmes teknologjive mjekësore si hormonet ose ndërhyrjet kirurgjikale”.

Brenda komunitetit transgjinor, ky term është objekt debati, dhe nganjëherë konsiderohet si i vjetëruar apo ofendues. Termat më të preferuar dhe të përdorur gjerësisht sot janë transgjinor (transgender) ose forma e shkurtuar trans.

Megjithatë, për shkak të përdorimit historik, përdorimit të vazhdueshëm në fushën mjekësore, si dhe identifikimit vetjak të disa personave me këtë term, “transseksual” vazhdon të përdoret edhe në gjuhën e sotme.[12]

Origjina

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Norman Haire raportoi se në vitin 1921, Dora Richter nga Gjermania nisi një tranzicion kirurgjikal, nën kujdesin e Magnus Hirschfeld, i cili përfundoi në vitin 1930 me një kirurgji të suksesshme për përshtatjen e organeve gjenitale (GRS). [13] Në vitin 1930, Hirschfeld mbikëqyri edhe rastin e Lili Elbe nga Danimarka, që u bë rasti i dytë i ndërhyrjes kirurgjikale për përshtatje gjinore që u raportua me hollësi në një revistë shkencore me shqyrtim nga kolegët. Në vitin 1923, Hirschfeld prezantoi termin gjerman "Transsexualismus" ndërsa më vonë, në vitet 1949 dhe 1950, David Oliver Cauldwell e prezantoi në anglisht termat “transsexualism” dhe “transsexual”. [14] [15]

David Oliver Cauldwell duket se ishte i pari që përdori termin “transseksual” për t’iu referuar personave që dëshironin të ndryshonin seksin e tyre fiziologjik. Në vitin 1969, Harry Benjamin pretendoi se ai ishte i pari që e përdori publikisht këtë term gjatë një ligjërate në dhjetor të vitit 1953. Më pas, ai e popullarizoi termin në librin e tij të vitit 1966, The Transsexual Phenomenon, ku përshkroi personat transseksualë sipas një shkalle intensiteti (e njohur më vonë si “shkalla e Benjamin”):Transseksual (jo-kirurgjikal), Transseksual (intensitet i moderuar), Transseksual (intensitet i lartë). [16] [17]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Darmanin, Jules (12 korrik 2017). "Les retrouvailles très émouvantes entre Chelsea Manning et une femme qui l'a inspirée". Buzzfeed News (në frëngjisht). Marrë më 27 nëntor 2020. Dans un entretien par téléphone avec BuzzFeed News, elle développe: «Ça se passait dans un contexte particulier, juste après une chirurgie de réassignation que j'ai été faire en Thaïlande. Il se trouve que j'avais déjà été interviewée par des médias, et que j'avais une image qui passait plutôt bien.» À travers les lettres XY marquées sur sa main, July voulait «clairement expliciter [sa] situation en tant que transsexuelle.
  2. ^ Bevan, Thomas E. (2015). The psychobiology of transsexualism and transgenderism : a new view based on scientific evidence. Santa Barbara, California. fq. 42. ISBN 978-1-4408-3126-3. OCLC 881721443. The term transsexual was introduced by Cauldwell (1949) and popularized by Harry Benjamin (1966) ... . The term transgender was coined by John Oliven (1965) and popularized by various transgender people who pioneered the concept and practice of transgenderism. It is sometimes said that Virginia Prince (1976) popularized the term, but history shows that many transgender people advocated the use of this term much more than Prince. The adjective transgendered should not be used ... . Transsexuals constitute a subset of transgender people. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
  3. ^ Alegria, Christine Aramburu (22 mars 2011). "Transgender identity and health care: Implications for psychosocial and physical evaluation". Journal of the American Academy of Nurse Practitioners. Wiley. 23 (4): 175–182. doi:10.1111/j.1745-7599.2010.00595.x. ISSN 1041-2972. PMID 21489011. Transgender, Umbrella term for persons who do not conform to gender norms in their identity and/or behavior (Meyerowitz, 2002). Transsexual, Subset of transgenderism; persons who feel discordance between natal sex and identity (Meyerowitz, 2002). {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Stryker, Susan; Whittle, Stephen (2006). The Transgender Studies Reader. New York: Routledge. fq. 1–17. ISBN 0-415-94708-1. OCLC 62782200. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Winters, Kelley; Karasic, Dan (2008). Gender Madness in American Psychiatry: Essays From the Struggle for Dignity. Dillon, CO: GID Reform Advocates. fq. 198. ISBN 978-1-4392-2388-8. OCLC 367582287. Some Transsexual individuals also identify with the broader transgender community; others do not. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Transsexualism". Gender Centre. mars 2014. Arkivuar nga origjinali më 2016-03-04. Marrë më 2016-07-05. Transsexualism is often included within the broader term 'transgender', which is generally considered an umbrella term for people who do not conform to typically accepted gender roles for the sex they were assigned at birth. The term 'transgender' is a word employed by activists to encompass as many groups of gender diverse people as possible. However, many of these groups individually don't identify with the term. Many health clinics and services set up to serve gender variant communities employ the term, however most of the people using these services again don't identify with this term. The rejection of this political category by those that it is designed to cover clearly illustrates the difference between self-identification and categories that are imposed by observers to understand other people. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Valentine, David (30 gusht 2007). Imagining Transgender. Duke University Press. doi:10.2307/j.ctv125jv36. ISBN 978-0-8223-9021-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics". icd.who.int. Arkivuar nga origjinali më 1 gusht 2018. Marrë më 2022-10-27. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Kacala, Alexander (18 qershor 2018). "Being Trans Is (Finally) No Longer Classified as a Mental Disorder by the WHO". Hornet. Arkivuar nga origjinali më 19 qershor 2018. Marrë më 19 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  10. ^ "World Professional Association for Transgender Health". WPATH. 2011-09-25. Arkivuar nga origjinali më 2011-08-22. Marrë më 2012-02-23. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "Gatekeeping". TransHub (në anglishte australiane). Marrë më 2022-10-27.
  12. ^ Encyclopedia of Sex and Sexuality: Understanding Biology, Psychology, and Culture. Heather L. Armstrong. Santa Barbara, California: Greenwood Publishing Group. 2021. ISBN 978-1-61069-875-7. OCLC 1161996063. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Është përdorur gabimisht parametri i të tjerëve (lidhja)
  13. ^ Haire, Norman (1934). "Encyclopaedia of Sexual Knowledge". Arkivuar nga origjinali më 20 nëntor 2007 – nëpërmjet Transgenderzone.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Cauldwell, David Oliver (1949). "Psychopathia Transexualis". Sexology: Sex Science Magazine. 16. Arkivuar nga origjinali më 2011-09-30. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!). See also the neo-Latin term "psychopathia transexualis".
  15. ^ Cauldwell, David O. (1950). Questions and answers on the sex life and sexual problems of trans-sexuals: trans-sexuals are individuals who are physically of one sex and apparently psychologically of the opposite sex : trans-sexuals include heterosexuals, homosexuals, bisexuals and others : a large element of transvestites have trans-sexual leanings. Big blue book. Haldeman-Julius Publications. Arkivuar nga origjinali më 19 qershor 2010. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Benjamin 1966
  17. ^ Gaughan, Sharon (2006-08-19). "What About Non-op Transsexuals? A No-op Notion". TS-SI. Arkivuar nga origjinali më 2008-12-20. Marrë më 30 shtator 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Transeksual&oldid=2811144"