Shko te përmbajtja

Transyndyra

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Transyndyra është një lloj yndyre e pangopur që gjendet në ushqime.[1][2] Sasi të vogla të yndyrave trans gjenden natyrshëm, por sasi të mëdha gjenden në disa ushqime të përpunuara të bëra me vajra pjesërisht të hidrogjenizuara. Meqenëse konsumi i yndyrave trans shoqërohet me rrezik në rritje për sëmundje kardiovaskulare, yndyrat trans artificiale janë shumë të rregulluara ose të ndaluara në shumë vende. Megjithatë, ato ende konsumohen gjerësisht në vendet në zhvillim ku shoqërohen me rrezik në rritje për diabetin, sëmundjet kardiovaskulare dhe vdekjen.

Në vitin 2015, Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) deklaroi se yndyrat trans artificiale nga vajrat pjesërisht të hidrogjenizuara nuk njiheshin përgjithësisht si të sigurta (GRAS), dhe përdorimi i vajrave dhe yndyrave të tilla trans duhet të kufizohet ose të eliminohet nga ushqimet e prodhuara. Organe të shumta qeverisëse, përfshirë Bashkimin Evropian, Kanadanë dhe Australinë/Zelandën e Re, vazhduan me kufizime ose ndalime për përdorimin e vajrave pjesërisht të hidrogjenizuara dhe yndyrave trans në prodhimin e ushqimit. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) kishte vendosur një qëllim për ta çliruar botën nga yndyrat trans të prodhuara industrialisht deri në fund të vitit 2023. Qëllimi nuk u arrit dhe OBSH njoftoi një tjetër qëllim në vitin 2024 "për veprim të përshpejtuar deri në vitin 2025 për të përfunduar këtë përpjekje".

Acidet yndyrore trans (të quajtura edhe acide yndyrore trans të pangopura) rrjedhin nga yndyrat trans, të cilat janë trigliceride (estere të glicerinës). Yndyrnat trans shndërrohen në acide yndyrore trans në traktin tretës para thithjes.

  1. (PDF) https://food.ec.europa.eu/document/download/b630a529-ec83-40e8-9ee8-2e290e4207df_en?filename=fs_labelling-nutrition_transfats_factsheet-2019.pdf. {{cite web}}: Mungon ose është bosh |title= (Ndihmë!)
  2. Center for Food Safety and Applied Nutrition (2018-12-01). "Trans Fat". U.S. Food and Drug Administration (në anglisht). Marrë më 2025-08-31.