Koma
| Koma | |
|---|---|
 | |
| Imazhi i një burri komatoz që nuk reagon ndaj stimujve | |
| Specialitet | Neurologji, psikiatri |
| Simptomat | Pavetëdija |
| Komplikimet | Gjendje vegjetative e vazhdueshme, vdekja |
| Kohëzgjatja | Mund të variojë nga disa ditë në disa vite (më e gjata e regjistruar është 42 vjet) |
Koma (nga greqishtja κῶμα koma që do të thotë gjumë i thellë) është një gjendje e thellë e pavetëdijes së zgjatur në të cilën një person nuk mund të zgjohet; nuk arrin t’i përgjigjet normalisht stimujve të dhimbshëm, dritës ose zërit; i mungon një cikël normal zgjimi; dhe nuk inicon veprime vullnetare.[1] Pacientët në gjendje kome shfaqin një mungesë të plotë të zgjimit dhe nuk janë në gjendje të ndjehen, flasin ose lëvizin me vetëdije.[2] Komat mund të rrjedhin nga shkaqe natyrale, ose mund të shkaktohen nga mjekësia.
Që një pacient të ruajë vetëdijen, përbërësit e zgjimit dhe vetëdijës duhet të ruhen. Zgjimi përshkruan shkallën sasiore të vetëdijes, ndërsa vetëdija ka të bëjë me aspektet cilësore të funksioneve të ndërmjetësuara nga korteksi, përfshirë aftësitë njohëse si vëmendja, perceptimi shqisor, kujtesa e qartë, gjuha, ekzekutimi i detyrave, orientimi kohor dhe hapësinor dhe gjykimi i realitetit.[2][3] Nga një këndvështrim neurologjik, vetëdija mirëmbahet nga aktivizimi i korteksit cerebral matter lëndës gri që formon shtresën e jashtme të trurit dhe nga sistemi aktivizues retikular (RAS), një strukturë e vendosur brenda sistemit të trurit.[4][5]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Weyhenmyeye, James A.; Eve A. Gallman (2007). Rapid Review Neuroscience 1st Ed (në anglisht). Mosby Elsevier. fq. 177–9. ISBN 978-0-323-02261-3.
- ^ a b Bordini, A.L.; Luiz, T.F.; Fernandes, M.; Arruda, W. O.; Teive, H. A. (2010). "Coma scales: a historical review". Arquivos de Neuro-Psiquiatria (në anglisht). 68 (6): 930–937. doi:10.1590/S0004-282X2010000600019. PMID 21243255.
- ^ Laureys; Boly; Moonen; Maquet (2009). "Coma" (PDF). Encyclopedia of Neuroscience (në anglisht). 2: 1133–1142.
- ^ Hannaman, Robert A. (2005). MedStudy Internal Medicine Review Core Curriculum: Neurology 11th Ed (në anglisht). MedStudy. fq. (11–1) to (11–2). ISBN 1-932703-01-2.
- ^ "Persistent vegetative state: A medical minefield". New Scientist (në anglisht): 40–3. 7 korrik 2007. Shih diagram Arkivuar 26 gusht 2017 tek Wayback Machine.
