Leshi
Leshi është fibër tekstili i marrë nga delet dhe kafshët e tjera, duke përfshirë lesh kashmiri dhe mohair nga dhitë, qiviut nga bualli i myshkut, veshjet e lëkurës dhe gëzofit nga bizoni, angora nga lepujt dhe lloje të tjera leshi nga kamelidët.[1]
Leshi përbëhet nga proteina së bashku me një përqindje të vogël të lipideve. Në këtë drejtim, kimikisht është mjaft i dallueshëm nga pambuku, i cili është kryesisht celulozë.[1]
Përpunimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qethje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Qethja e delës
Qethja e delës është procesi në të cilin një punëtor (një qethës) pret qethin e leshtë të një dele. Cilësia e leshit përcaktohet nga një teknikë e njohur si klasifikimi i leshit, ku një person i kualifikuar, i quajtur klasifikues leshi, grupon lesh me shkallë të ngjashme së bashku për të maksimizuar kthimin për fermerin ose pronarin e deleve. Në Australi, përpara se të hidhet në ankand, i gjithë leshi i qethit Merino matet objektivisht për diametrin mesatar (mikron), rendimentin (përfshirë sasinë e lëndës bimore), gjatësinë e lëndës, forcën e lëndës kryesore dhe nganjëherë ngjyrën dhe faktorin e rehatisë.
Pastrim[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Leshi i deleve njihet si "lesh i papërpunuar", "lesh i yndyrshëm"[2] ose "lesh në yndyrë". Ky lesh përmban një nivel të lartë të lanolinës së vlefshme, si dhe mbetjet e lëkurës së vdekur dhe djersës së deleve, dhe në përgjithësi gjithashtu përmban pesticide dhe lëndë bimore nga mjedisi i kafshës. Përpara se leshi të mund të përdoret për qëllime komerciale, ai duhet të pastrohet, një proces i pastrimit të leshit të yndyrshëm. Pastrimi mund të jetë aq i thjeshtë sa një banjë në ujë të ngrohtë ose po aq i ndërlikuar sa një proces industrial duke përdorur detergjent dhe alkali në pajisje të specializuara.[3]
Lënda bimore në leshin tregtar shpesh hiqet nga karbonizimi kimik. Në leshin më pak të përpunuar, lënda bimore mund të hiqet me dorë dhe një pjesë e lanolinës të mbetet e paprekur nëpërmjet përdorimit të detergjenteve më të butë. Ky lesh gjysmë yndyre mund të përpunohet në fije dhe të thurur në dorashka ose pulovra veçanërisht rezistente ndaj ujit, si ato të peshkatarëve të ishullit Aran. Lanolina e hequr nga leshi përdoret gjerësisht në produkte kozmetike si kremrat e duarve.
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b Braaten, Ann W. (2005). "Wool". përmbledhur nga Steele, Valerie (red.). Encyclopedia of Clothing and Fashion (në anglisht). Vëll. 3. Thomson Gale. fq. 441–443. ISBN 0-684-31394-4.
- ^ Preparation of Australian Wool Clips, Code of Practice 2010–2012, Australian Wool Exchange (AWEX), 2010
- ^ "Technology in Australia 1788–1988" (në anglisht). Australian Science and Technology Heritage Center. 2001. Arkivuar nga origjinali më 2006-05-14. Marrë më 2006-04-30.