Kisha e Shën Markut, Vau i Dejës
Kisha e Shën Markut në Vaun e Dejës: Monumenti Kulturor i Trashëgimisë Mesjetare në Shqipëri. [1]
Kisha e Shën Markut është një nga monumentet më të rëndësishme të kulturës dhe historisë mesjetare në Shqipëri, e cila shquhet për arkitekturën e saj të veçantë dhe për rolin e saj në kontekstin historik të kohës. Në majën e malit të Dejës, buzë murit lindor rrethues të kalasë së Vaut të Dejës, kjo kishë ka qenë një pjesë integrale e peizazhit kulturor të zonës për qindra vjet.
Në dokumentacionin historik, kisha e Shën Markut përmendet për herë të parë në shekullin e 15-të, në vitin 1400. Gjergj Bardhi, një nga historianët më të njohur të kohës së tij, gjatë vizitës së tij në viteve 1631-1632, flet për ripërtëritjen e kishës në atë periudhë. Megjithëse ka legjenda që lidhin kishën me Skënderbeun, duke sugjeruar se ai e ka ndërtuar atë si një shenjë kujdesi për fitoret e tij të mëdha ndaj venecianëve për kalanë e Danjës, kjo teori nuk është vërtetuar me burime historike të qarta.
Kisha e Shën Markut është pjesë e peizazhit kulturor të qytetit mesjetar të Danjës, duke përfaqësuar një trashëgimi të rëndësishme arkitekturore dhe historike. Qyteti mesjetar i Danjës përbëhej kryesisht nga dy ndërtesa kryesore: kisha e Shën Markut, e dedikuar shenjtit mbrojtës të Venedikut, dhe kisha e Shën Mërisë, një ndërtesë e shekullit XIII-të.
Arkitektura e kishës së Shën Markut përmban elemente karakteristike të periudhës mesjetare, duke e bërë atë një destinacion tërheqës për studiues dhe vizitorë të interesuar për historinë dhe arkitekturën e kohës mesjetare në Shqipëri.
Sot, kisha e Shën Markut vazhdon të jetë një simbol i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore dhe historike të Shqipërisë. Përmes prezantimit të një pasurie të çmuar historike dhe kulturore, ajo përcjell një ndërtesë që përfaqëson një kohë të rëndësishme në historinë e vendit, duke mbetur një pikë referimi për brezat e ardhshëm. [2]