Llogaritja verore e kohës
Llogaritja verore e kohës është praktikë e avancimit të orës (zakonisht nga një orë) gjatë muajve të ngrohtë në mënyrë që errësira të bjerë në një orë më vonë. [1] [2] Zbatimi tipik i kësaj llogaritjes është të vendosësh orët përpara me një orë në fund të dimrit ose pranverës (" pranvera përpara"), dhe të kthesh orët me një orë mbrapa në vjeshtë (" bie mbrapa") për t'u kthyer në kohën standarde . Si rezultat, ka një ditë 23-orëshe në fillim të pranverës dhe një ditë 25-orëshe në mes të vjeshtës.
Vështrim[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ideja e përshtatjes së orëve të zgjimit me orët e ditës për të ruajtur qirinjtë u propozua për herë të parë në 1784 nga polimati amerikan Benjamin Franklin . Në një letër satirike drejtuar redaktorit të The Journal of Paris, Franklin sugjeroi se zgjimi më herët gjatë verës do të kursente përdorimin e qirinjve; dhe llogariti kursime të konsiderueshme. [3] [4] Në 1895, entomologu dhe astronomi nga Zelanda e Re George Hudson i propozoi Shoqërisë Filozofike të Wellingtonit idenë e ndryshimit të orës me dy orë çdo pranverë. Në vitin 1907, banori britanik William Willett prezantoi idenë si një mënyrë për të kursyer energji. Pas një shqyrtimi serioz, ai nuk u zbatua. [5]
Në vitin 1908, Port Arthur në Ontario, Kanada (sot i bashkuar në Thunder Bay ), filloi të përdorte llogaritjen verore. [6] [7] Duke filluar nga 30 prilli 1916, Perandoria Gjermane dhe Austro-Hungaria organizuan secila zbatimin e parë mbarëkombëtar në juridiksionet e tyre. Shumë vende kanë përdorur llogaritjen verore në periudha të ndryshme që atëherë, veçanërisht që nga kriza energjetike e viteve 1970 . Llogaritja verore në përgjithësi nuk vërehet pranë Ekuatorit, ku orët e lindjes dhe perëndimit të diellit nuk ndryshojnë aq sa për ta justifikuar atë. Disa vende e vëzhgojnë atë vetëm në disa rajone: për shembull, pjesë të Australisë e vëzhgojnë atë, ndërsa pjesë të tjera jo. Anasjelltas, nuk vërehet në disa vende në gjerësi të mëdha gjeografike, sepse ka ndryshime të mëdha në kohën e lindjes dhe perëndimit të diellit dhe një ndërrim prej një ore relativisht nuk do të bënte shumë ndryshim fare. Shtetet e Bashkuara e respektojnë atë, me përjashtim të shteteve të Havait dhe Arizonës (megjithatë, brenda këtij të fundit, Kombi Navajo e respekton atë, në përputhje me praktikën federale). [8] Një pakicë e popullsisë së botës përdor llogaritjen verore; Azia, Afrika dhe Amerika Latine dhe Karaibet në përgjithësi nuk e bëjnë këtë.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ian R. Bartky (2007). One Time Fits All: The Campaigns for Global Uniformity. Stanford University Press. ISBN 978-0804756426.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- ^ Daylight Saving Time Explained (në anglisht), marrë më 2023-05-21
- ^ Verify: Answering your questions about daylight saving time (në anglisht), marrë më 2023-05-21
- ^ "Did Ben Franklin Invent Daylight Saving Time?". The Franklin Institute (në anglisht). 7 korrik 2017. Arkivuar nga origjinali më 1 qershor 2021. Marrë më 5 gusht 2021.
- ^ "Full text – Benjamin Franklin – The Journal of Paris, 1784". www.webexhibits.org. Arkivuar nga origjinali më 15 nëntor 2017. Marrë më 5 gusht 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ogle, Vanessa (2015). The Global Transformation of Time: 1870–1950 (në anglisht). Harvard University Press. fq. 51. ISBN 978-0-674-28614-6. Arkivuar nga origjinali më 22 mars 2021. Marrë më 4 dhjetor 2020.
- ^ "Time to change your clocks – but why?". Northern Ontario Travel (në anglisht). 8 mars 2018. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2018. Marrë më 9 tetor 2018.
- ^ Daylight Saving Time, arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2018, marrë më 8 tetor 2018
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Arizona Time Zone". Timetemperature.com. Arkivuar nga origjinali më 2 nëntor 2021. Marrë më 7 nëntor 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)