Diskutim:VoIP

Voice Over Internet Protocol eshte teknologji e komunikimit e cila mundeson telefonimin nga nje PC ne tjetrin apo nga nje PC ne telefon fiks apo mobil. Programet me te cilat mundesohet kjo teknologji jane te shumte por me te njohurit jane Skype pastaj VOIP stund.

VOIP eshte nje term i pergjithshem per nje familje, qe perhap teknologji per shperndarjen e komunikimit me ze nepermjet ose ne networkeve te tjera. Sinonime te tjera te VOIP jane “IP telephony”, “Internet telephony”. Sistemi VOIP zakonisht vepron ne komunikimin tradicional public telefonik, pernikim te lehte neper bote.

VOIP mund te jete nje perfitim per reduktimin e kostos se komunikimit dhe infrastuktures duke i vendosur thirrjet telefonike ne nje rrjet network qe ekziston duke menjanuar dyfishimin e sistemeve network. SKYPE dhe vonafe jane ato kompani qe kane nje klientele te madhe dhe sigurojne nje komunikim nepernjet VOIP-it.

Sistemet VOIP tejcojne thirrjet telefonike si Audio Digitale e reduktuar ne menyre tipike ne Data duke perdorur kompresimin e thirrjes ne forme Data, te paktuara ne njesi ti vogla prej 10 milisekondash thirrje.

-HISTORIA (HISTORIA) VOIP ka qene nje teme me interes qe ne fillim te Computer Network. Ne 1973 zeri po transmetohej permes internetit. Teknologjia e transmetimit te bisedave zanore ka qene e disponueshme per perdoruesit qe ne 1980. Ne 1996 nje program i quajtur Voval Tec siguroi VOIP me karakteristika te shumta si Voice Mail dhe Caller Id. Por kjo e fundit nuk siguroi nje porte lidhese me PSTN (Telefonine Publike) keshtu qe perdorej vetem per te folur me perdorues te tjere te Vocal Tec. Ne 1997 doli VOIP e para qe benin lidhje me PSTN. Fitimet ne total te industrise VOIP ne SHBA eshte rritur me 24.3% ne 2008 me 3.19 milion $.

-FUNKSIONALITETI (FUNCTIONALITY) VOIP mund te beje detyra dhe siguroje sherbime qe mund te jene shume te veshtira dhe me kosto per PSTN, shmbujt perfshijne: • Aftesia per te transferuar me shume se nje thirrje telefonike permes nje lidhjeje Broadband, kjo mund te beje VOIP-ne nje menyre te thjeshte per te shtuar nje linje telefonoke tjeter tek nje shtepi ose zyre. • Thirrje te sigurta duke perdorur protokolle standarte. Shumica e veshtiresive per krijimin e nje thirrjeje te sigurt mbi linjat tradicionale telefonike si transferime dixhitale, jane tashme te disponueshme ne VOIP. Eshte e nevojshme qe te kodifikohet rrjedhja e zerit ne forme Data. • Pavarsisht vendndhodhjeve. Vetem nje lidhje ne internet eshte e nevojshme qe te sigurohet VOIP. • Mund te behen gjithashtu, biseda ne video, shkembim mesazhesh, file etj.

-IMPLEMENTIMI (IMPLEMENTATION) Nje tjeter sfide per VOIP eshte kalimi permes Firewalls dhe Address Translaters. Kontrolli i pjeses private behet nga Firewalls per te bere te mundur qe thirrjet me VOIP te behen ne nje rrjet te sigurt. Sfidat e VOIP-se: • Bandwidth e pranishme • Network e fshehte • Humbje te pakod • Siguri • Besueshmeri Disa Adapore analoge telefonike nuk mund te ckodojne pulset e ardhur nga telefone te vjeter. Vonesat nuk mund te rregullohen komplet, por ato mund te zvogelohen duke i bere pakot e zerit te ndjeshme ndaj vonesave.

-BESUESHMERIA (RELIABILITY) Telefonat tradicional jane te lidhura direkt me kompanite Telefonike te quajtur Linje Telefonike, te cilat ne rast te humbjes se energjise mbahen ne funksionim me ane te baterive shtese te cilat vendosen prapa telefonit. Por telefonat IP dhe infrastuktura IP lidhet ne serverat te cilat varen nga mjete e elektricitetit ose nje menyre tjeter e krijimit te energjise. Netorket VOIP jane gjithashtu te siguruara nga nderprerje e elektricitetit duke perdorur sisitemin UPS te mbajtjes se elektricitetit per nje kohe te percaktuar. Zeri udheton permes internetit ne pako ne te njejten menyre si datat, keshtu kur ti flet ne IP Network biseda ndahet ne pako te vogla.

-CILESIA DHE SHERBIMI (QUALITY OF SERVICE) Disa lidhje Broadband mund te vene me pak se kualitetin e deshiruar. Nonjehere IP Pachets mund te humbin ose vonohen. Por megjithate teknologjia ka zhvilluar besueshmerine dhe cilesine e zerit ne kohe. Eshte sugjeruar qe te kemi besim ne formen e paketuar te medias ne VOIP dhe transmetimin e rrymes nga telefoni origjinal ne telefonin ne destsinacion duke bere te mundur qe humbjet e perkohshme te kene me pak ndikim ne cilesine e komunikimit.

-AFTESIA PER TE TRANSPORTUAR NJE NUMER CELULAR (MOBILE NUMBER PORTABILITY) MNP ndikon gjithashtu Internet Telephony ose VOIP-ne. Nje thirrje e krijuar ne nje mjedis VOIP dhe e derguar tek nje numer celulari te nje telefoni tradicional gjithashtu ka hasur sfida per te arritur rezultatin. MNP eshte nje sherbim qe ben te mundur per perdoruesin per te mbajtur numrin e telefonit kur ndryshon operatorin telefonik. VOIP eshte quajtur si sistemi me kosto me te ulet (LCR), i cili bazohet ne kontrollin e destinacionit te seciles thirrje telefonike dhe pastaj dergimin e thirrjes permes internetit qe do te kushtoje klientit shume pak me numrat GSM, tani ne veprim. Siguruesit e LCR-se nuk mund te mbeshteten ne perdorimin e rrenjes se linjes per te percaktuar cmimin e thirrjes, keshtu qe VOIP-te kane nevoje qe te perkrahin MNP-te kur percaktojne cmimet e thirrjeve telefonike. Ne shtetet pa nje Qender te Dhenash si Ukraina eshte e nevojshme qe te kerkoje Network GSM per telefonat fiks dhe ato cellular. Kontrollet e MNP-ve jane te rendesishme perte siguruar cilesine e ketij sherbimi. Ne shtete te ndryshme si Singapori , zgjidhjet MNP me te fundit priten te hapin dyert e mundesive per biznese te reja per siguruesit e sherbimit te telekomunikimit jo-tradicional si Wireless Broadband. Ne nentor te vitit 2007 u mblodh Komisioni i Komunikimit Federal ne SHBA per te mbeshtetur VOIP-ne.

-VESHTIRESIA E DERGIMIT TE FAX-it (DIFICULTY SENDING FAXES) Mbeshtetja per dergimin e fax-eve eshte akoma i limituar, kodekset e zerave ekzistues nuk jane te krijuar per transmetime te gjata. Ato jane krijuar per te dixhitalizuar nje riperfaqesim analog per eficencen e nje zeri njerezor. Megjithese ineficenca e dixhitalizimit te nje sinjali te modemit te imazhit te nje dokumenti te datave analoge I jep avantazh komunikimit me VOIP.

-THIRRJET EMERGJENTE (EMERGENCY CALLS) Karakteri i IP e ben ate te veshtire te percaktoje (ose zbuloje) perdoruesit e rrjetit nga pikepamja gjeografike , si rrjedhoje thirrjet emergjente nuk e kane te lehte te hyjne afer qendres se thirrjeve. Disa here sistemi VOIP mund ti drejtoje thirrjet emergjente ne linjen telefonike jo emergjente te deges te parashikuar. Ne SHBA e pakta nje dege e policise Maxhoro Ka Objektiven E Larte Ne Kete Profesion Me Fuqine E Venies Ne Rrezik Popullin. Voip I Shtuar(I Intansifikuar) 911(E911) Eshte Nje Metode Tjeter Nga E Cila Furnizuesit Voip Ne Shba Jane Te Mundur Te Mbeshtesin Sherbimet Emergjente. Sisitemi I Thirrjeve Emergjente Voip E 911vendos Nje Lidhje Te Adresave Fizike Me Grupin E Thirrjeve Te Nr Telefonik Si Kerkese Nga Komunikimi Elektromagnetik Dhe Sigurimit Te Publikut , Act, 1999. Te Gjithe Furnizuesit “Nderlidhes” Voip(Keto Qe Sigurojne Hyrje Ne Sistemin Pstn) Jane Kerkuar Te Kene E911 Vlefshmeri Ne Klientelen E Tyre. Ne Pergjithesi Sherbimi Voip E911 Shton Plotesues Shperblimi Mujor Ne Sherbimin Pajtimor Per Linje, E Njejte Me Sherbimin Telefonik Te Ngjashem. Pjesmarrja Ne E911 Nuk Eshte Kerkese Dhe Klientet Mind Te Zgjedhin Ose Jo Sherbimin E911 Ne Linjen, Nqs Deshirojne. Voip E911 Ka Qene E Sukseshme E Perdorur Nga Shume Furnizues Voip Per Te Siguruar Informacion Adresave Fizike Te Operatoreve Te Sherbimeve Emergjente.

-INREGRIMI NE SISTEMIN TELEFONIK GLOBAL TE NUMRAVE (INTEGRATION INTO GLOBAL TELEPHONE NUMBER SYSTEM)

Nderkohe percjellesit ne rrjetin telefonik public te shperndarjes (PSTN) dhe rrjeti I celulareve ndajne nivelet (standartet) e perbashketa globale (E 164)te cilat caktojne dhe identifikojne nje linje telefonike specifike. Ajo s’eshte gjeresisht pervetesim i standarteve te njejta me rrjetin VOIP. Disa caktojne nr E164 i cili mund te perdoret per VOIP me mire se thirrjet dhe te jashtme. Megjitehate shpesh jane te ndryshme, planet papajtueshme kur thirrjet midis furnizuesve VOIP te cilet perdorin kdin e shkurter te furnizuesit-specifik.

-INTERPRETIMI NE SISTEMIN GLOBAL TELEFONIK Perderisa PSTN-te dhe Telefonat Celulare kane nje standart boteror te perbashket, te cilet lokalizojne dhe identifikojne cdo jinje telefonike, per VOIP nuk ka standart te pergjithshem.

-ARRITJA DHE PORTABILITY I TELEFONIT VOIP (VOIP PHONE ACCESSIBILITY)

N.q.s perdorim software-in (pjesa e bute e com) mbeshtesin soft-phone-in (telefonin e bute)thirrjet mund te vendosen vetem nga kompjuteri i cili i perket soft-phone-it. Keshtu me soft-phonein thirrjet jane tipike te kufizuara ne piken e vetme te thirrjeve. Kur perdorim Hardware-in (pjesen e softit te com) mbeshtetur ne mekanizmat telefonike te VOIP/pershtatesit telefonik te VOIP eshte e mundur te bashkoje telefonat tradicional te ngjashen direkt me pershtaresit-telefonik te VOIP pa nevojen e veprimit   te com. Shnderrimi i sinjajit te telefonave te ngjashem mund te lidhet per te shumefishuar telefonat shtepiak ose zgjerimin e tij dhe mund te lidhet dhe vetem si nje sinjal i kompanise te telefonave shtepiak. Opsioni I dyte I formes se se hardwarit VOIP perfshijne perdorimin special te telefonave VOIP te skicuar te cilat perfshijne pershtatesit e telefonave VOIP direkt me telefonat e vet dhe e cila gjithashtu nuk kerkon perdorim te com. Opsioni i trete  formes se hardwarit VOIP perfshin perdorimin e shpartalluesit WiFi dhe telefonit WiFi SIP I cili mund te shtrije kufirin e sherbimeve ne te gjitha anet e shtepise ose zyres. Telefonat WiFi SIP I cili mund te perdoren edhe gjithashtu adhe ne zona te pasigurte. Ku hapja hotspot WiFi eshte e vlefshme. Megjithate, shume hotspote kerkojne shfletime themelore te mirefillta ne te cilat shumica e telefonave SIP nuk mbeshteten.

-CELULARET DHE APARATET MBAJTESE NE DORE (MOBILE PHONES AND HAND-HELD DEVICES) Telcos dhe klientet kane investuar biliona dollar ne pajisjet celulare. Ne shtetet e zhvilluar, celularet ka afersisht depertimin ne te gjithe tregun dhe shume njerez i kane lene landlines dhe perdorin vetem celularet. Duke dhene kete situate, nuk eshtu teresisht e qarte nese mund te behet nje kerkese e madhe e rendesishme per VOIP midis klienteve derisa publiku ose komuniteti i rrjetit elektromagnetik ka mbulim te njejte gjografik me rrjetin e celulareve( me ane te kesaj telefonave VOIP te levizshem i quajme WiFi ose VowLAN) ose VOIP eshte i permnushur mbi rrjetin 3GB. Megjithate “menyra e dyshit”e bashkesise se telefonave, e cila lejon seamless handover-dorezim midis rrjetit te celulareve dhe WiFi, eshte kjo nje shprese per te ndihmuar VOIP per tu bere me i njohur. Telefonat S, NEC N 900IL dhe me vone nga NOKIA E series dhe disa telefona te levshem te mundshen WiFi kane hardkodet e klienteve te SIP ne magazinat e firmave. Keta klinte veprojne te pavarur nga rrjeti i telefonave te levizshem vetem nese operatori i rrjetit vendos te zhvendose klientet ne magazinen e firmes per dicka te rende. Disa operatore si Vodafoni menjehere mundohen te pengojne trafikun VOIP nga rjeti i tyre dhe prandaj shumica e thirrjeve VOIP nga keto mekanizma jane bere mbi WiFi. Nga diasa WiFi vetem IP hardphones ekziston, shumica e tyre mbeshtesin ose Skype ose protokollin SIP ketu telefonat jane paracaktuar si zevendesim per telefonat e mbeshtetur pa lidhjen PSTN por mund te perdoren kudo ku eshte e vlefshme hyrja e WiFi internet. Nje shtim tjeter per aparatet mbajtese ne dore jane tipat e mekanizmave te veshtira te bar kodeve, te cilat perdoren ne magazina dhe ne mjediset e shitjeve me pakice. Ky lloj mekanizmi mbeshtet ne “brendesine e 4 mureve” lloj i sherbimeve VOIP qe nuk ka lidhje me boten e jashme dhe jane vetem per tu perdorur vetem per komunikimin e puntoreve. Ne te tanishmen, keto lloj thirrjesh disa here kalojne pa ndonje problem, por ne situata te tjera nuk mund te fare. Dhe ne disa raste keto pajisje mund te punojne mbi koordinimin e VOIP nqs shpejtesia e dergimit te te dhenave mnd te ndyshojme shpejtesi te ulet bit/sec. N.q.s VOIP dhe zevendesimi i celulareve behet me i famshem, disa ndihnues te blerjeve te pajisjeve mund te detyrohen per te riskicuar pajisjet, sepse jo shume larg mund te behet e mundur te marre graden konvencionale te zerit ne linjen telefonike, mund te behet e vlefshme ne te gjitha shtepite e Amerikes veriore dhe ne Evropen perendimore. The test your VOIP(testo VOIP tend) kjo faqe ofron shebime falas per te testuar cilesine ose diagnozen nga lidhja e Internetit duke vendosur shtrirjen e thirrjeve VOIP e mundesuar nga shfletimi i faqes JAVA ose nga ndonje telefon ose mekanizmat VOIP te mundshme per te thirrur PSTN.

-SIGURIA (SECURITY) Shume zgjidhje per perdoruesit e VOIP nuk permbajne kodifikim akoma edhe pse te kesh nje telefon te sigurte eshte shume me e lehte ta vesh ne praktike me ane te VOIP sesa me linje te zakonshme telefoni.Si perfundim eshte relativisht e lehte te pergjosh ne thirrjet VOIP madje edhe tua ndryshosh permbajtjen.Nje hacler mund te nderprese thirrjen tuaj VOIP nqs nuk jeni ne nje VLAN te sigurte.Ky sistem sigurie ja lejon DOS-it te sulmoje secilin nga ju ne nderlidhjen tuaj. DOS-i do te shkaterroje lidhjen tuaj telefonike duke krijuar nje sinjal vazhdimisht te zene dhe ne nderprerje. Nuk qendron nje gje e tille qe te kemi permban nje porte te sigurte dhe te rregullt,ju mund te mbani shumicen e hacker-ave jashte. Egzistojne shume zgjidhje burimesh te hapura qe nuhasin bisedat VOIP. Disa te tjere gjithashtu perdorin kompresimin per ta bere pergjimin me te veshtire. Megjithate siguria reale varet ne kodifikimin,i cili nuk eshte gjeresisht i perdorur. Standarti ekzistues i sigurise SRTP dhe ZRTP protokoll,eshte i perdorshem ne Adapteret e Telefonave Analog (ATA) po aq mire sa edhe ne VOIP duke perdorur kodifikimin ne mundesi. Skype nuk perdor SRTP, por perdor kodifikimin i cili eshte transparent tek mbijetesat e Skype-ve.

-IDENTITETI I THIRRJEVE (CALLER ID) Identiteti i thirrjeve mbeshtet zoteruesit e VOIP edhe pse shumica e zoteruesve VOIP tani ofrojne identifikim te plote te thirrjeve me ane te thirrjeve dalece. Kur telefonon nje numer PSTN nge nje VOIP identifikimi i thirrjes eshte i pamundur. Ne pak raste zoteruesit e VOIP mund te lejojne klientet te imitojne identitetin e thirrjes, pra duke bere qe numri i shfaqur te mos i perkasi thirresit. VOIP-te ne grade biznesesh shpesh e kane me te lehte te modifikojne identitetin e thirrjeve. Edhe pse kjo ndihmon shume biznese te kene fleksibilitet te larte, gjithashtu eshte e hapur per abuzime.

-TELEFONIA MASS-MARKET (MASS-MARKET TELEPHONY)

Eshte nje adapter per lidhjen e nje telefoni analog me nje rrjet VOIP. Nje zhvillim i rendesishem u startua qe nga Zoom ka bere futjen e sherbimit mass-market VOIP te aksesueshem ne Internet, ku te nenskruarit bejne dhe marrin telefonata sic do te benin me PSTN. Shebimi i plote VOIP permban thirrjet direkte me brenda dhe jashte. Shume ofrojne telefonata pa limit per ne USA, dhe disa per Kanadane ose shtete te zgjedhura ne Europe e Azi, me nje fature mujore baze. Keta sherbime marrin nje varitet te gjere formash te cilat mund te jene pak a shume te ngjashme me POTS-at tradicionale. Telefonatat VOIP te dedikuar jane telefona qe lejojne thirrjet VOIP pa ndihmen e kompjuterit. Ne vendte tij ato perdorin lidhjen direkte me internetin (nepermjet WiFi). Perdoren edhe software te cilat mund te instalohen ne kompjuter dhe te lejojne thirrjet PC-PC dhe zakonisht jane me pagese. Sherbimet software quhen “Softphones”, “Telefona Interneti”, ose “Telefona Dixhital”. Avantazh i kesaj taknologji eshte mundesiate kesh nje numer telefoni te fiksuar, me te cilin mund te levizni nga nje vend ne nje vend tjeter. Kjo eshte shume e perdoeshme sidomos per udhetaret. Disa shembuj jane edhe “Projekti Gizmo”dhe “Skype” te cilat e vendosin thirrjen ne rrjet, ku nje llogari perdoruesi (user account) mund te perdoret ne shume kompjutera te ndryshem. Perfunimisht, ka kompani qe lejojne te bejne telefonata VOIP duke perdorur telefonat e rreguellt POTS. Kjo behet e mundur duke shtypur nr e personit qe deshironi dhe te telefononi On-Line (me web-chatin e kompanise), pastaj kompania ju telefonon juve, pasi ta ngrini telefonin lidhja VOIP eshte bere nga kompania permes telefonit tuaj POTS dhe telefonit tjeter POTS, kompanite qe zoterojne keto sherbime perfshijne Jajah. Sherbime te tjera gjithashtu permbajne adapter telefonik per lidhjen me rrjetin, por jane me te lehta ne perdorim dhe jane te lehta per tu zhvendosur. Nje avantazh i ketyre 2 lloje sherbimeve eshte mundesia per te bere dh te marre telefonata kuda neper bote sikur te ishim ne shtepi dhe pa pagese extra. Gjithashtu nuk ka pagese kur kemi devijime thirrjesh permes PSTN, dhe ai qe e merr thirrjen po ashtu nuk paguan per te. Psh nje telefonate nga USA ose Kanadaja telefonon dike tjeter pa e shtypur prefiksin, do te trajtohet si thirrje lokale pavaresisht se ne cfare vendi ndodhet personi. VOIP lidhet me Internetin nepermjet nje adapteri dhe per ta mbajtur adapterin ne pune shpesh nevojitet energji. Rast nderprerje energjie, VOIP nuk do te funksionoje pa nje UPS. Gjithashtu thirrja e mergjences nuk do te funksionoje automatikisht. Nje tjeter sfide per keto sherbime eshte funksionimi ne rregulli informacionit dales nga faxet, kutite DVR, marresit televiziv satelitor, sistemet e alarmit dhe pajisje te ngjashme qe varen ne aksesemin elinjave telefonike per disa ose tegjitha funksionet e tyre.

-KORPORATA DHE PERDORIMI TELCO (CORPORATE AND TELCO USE) Megjithate nje pakice e mjediseve te zyrave dhe disa shtepi perdorin nje infrastukture te paster VOIP, furnizuesit e telekomunikacionit si rutine(dicka te perditshme) perdorin telefonin IP, shpesh mbi rrjetin e kushtimit IP, te lidh ane te ndryshme , te ktheje sinjalet e zerit te paketa IP dhe mbrapsht, perfundimi eshte rrjeti digital i gjerave abstrakte, te cilen furnizuesit shue lehte mund ta permiresojne dhe ta perdorin per qellime te shumefishta, sepse per efektshmerine e nje radio vale te gjere dhe cmim te ulet qe teknologjia VOIP siguron bizneset, dalengadale filluan te migrojn nga sistemet telefonike tradicionale me tel bakri ne sistemet VOIP qe te ulin koston relefonike mujore. Korporaa telefoike e klientit shpesh mbeshtet telefonin IP qe te kete avantazh nga te dhenat abstrakte. Perfitimi ne perdorimin e kesaj teknologjie eshte nevoja per vetem nje grup per qarkun lidhjes dhe per perdorimin e nje radiovale me te mire, kopanite mund nga hyrjet e tyre te eleminojne koston e grupit te 3-te, i cili eshte i vlefshem ne disa situata. VOIP gjeresisht eshte punesuar nga transportuesit, vecanerisht per thirrjet telefonike tradiciionale. Ajo perdoret gjithashtu edhe ne rrugen e tregut duke filluar dhe duke mbaruar telefonat tradicional PSTN. Shume kompani telekomunikacioni jane duke pare IP Multimedia Subsystem (IMS), icili do te bashkoje teknolodgjite e Internetit ne boten e telefonatave, duke perdorur inrastukturen e paster te VOIP. Ajo do te beje te pamunduren te permiresoje systemin ekzistues nderkohe perfshin tefnologjite e Internetit si Web, email, sms e castit, te pranishme dhe video konsultimet. Ajo gjithashtu do te lejoje ekzistencen e systemeve VOIP te bashke punojne me PSTN tradicionale dhe celularet. Numrat elektronik (ENUM) perdorin nr telefonik standart(W 164) por lejon lidhjen teresisht me internetin. N.q.s grupe te tjera perdorin ENUM, shpenzimi i vetem eshte lidhja me Internetin Virtual PE (ose EPPBX) jejon kompanite te kontrollojne rrjrtin e tyre telefonik te brendshem mbi ekzistencen e LAN dhe sherben pa nevojen te percjelle rrjet telefonik te ndare. Perdoresit brenda ketij mjedisi mund te perdorin telefonat standart te lidhur me FXS, telefonat IP lidhen me data port ose soft-phone ne PC e tyre. Rrjeti i brendhem i telefonit VOIP lejon thirrjet jashte kufirit dhe brenda kufirit ne linjen standarte PSTN permes perdorimit te pershatesve FXO.

-PERDORIMI NE RADIOT AMATORE (USE IN AMATEUR RADIO) Disa here quhen Radio mbi protokollin e Inernetit ose ROIP, Radiot Amatore kane miratuar VOIP duke bashkuar perforcues dhe perdoruesit me Echolink, IRZP, D-STAR, Dingote dhe EQSO. Ne fakt Echolink lejon perdoruesit te lidhen me perforcues nepermjet PC e tyre (me internet) me mire nga perdorimi i radios. Duke perdorur VOIP operatoret e Radios Amatore jane te mundur te krijojne rrjete te gjera perforcuese me perforcues ne te gjithe boten ku operatoret mund te ndihmojne sistemin me Radio Ham aktuale. Operatoret e Radio Ham qe perdorin radiot jane te mundur te sintonizojne te perforcuesit me aftesine e VOIP dhe perdorimi i sinjaleve DTMP te komandoje perforcuesit qe te lidhen me perforcues te tjere te larmishem, kjo i lejon ata te flasin me njerez ne te gjithe boten vetem ne “vijen e te paret” Radios VHF.

-KLIKKO QE TE THERRASESH (CLICK TO CALL) Kliko qe te therrash ose kliko qe te flasesh eshte sherbimi qe lejon perdoruesit te klikojne butonin ne Website dhe menjehere flasin me sherbimin perfaqesues. Thirrja mund te merret nga VOIP ose perdoruesit mund te kerkojne nje thirrje perseri duke shenuar nr e telefonit. Perfitimi i rendesishem qe te klikosh e te therrasesh furnizuesit eshte qe lejon kompanite te monitorojne kur vizitoret nga Website te telefonat ne shitje ose mbeshtetin kanalin.

-CESHTJET LEGALE NE SHTETET E NDRYSHME (LEGAL ISSUES IN DEFFERENT COUNTRIES) Ashtu si popullsia e VOIP po rritet dhe perdoruesit e PSTN shikojne VOIP rritje te numrit, qeveritaret jane bere me te interesuar ne rregullimin e VOIP ne menyre te njejte me sherbimet PSTN, vecanerisht me inkurajimin e vendeve ne mandat te telefonise monopolies/oligopolies ne shtetet e dhena, ku ishef ato si rruge per te frenuar kompanite e reja. Ne SHBA Federata e Komisionit te Komunikimit tani kerkojne te gjitha te nderlidhin furnizuesit e sherbimeve VOIP te veprojn me nevojen e krahasuar te atyre furnizues se sherbimeve tradicionale te telekomunikacionit. Operatoret VOIP ne SHBA jane kerkuar te mbeshtesin numrin local portability, i cili i ben sherbimet te arritshme per njerezit me paaftesi, paguan sherbime rregullisht, kontribim te sherbimeve universale dhe mandate te tjera pajtimesh dhe bejne te mundur ligjet e imponuara nga autoritetet te lidhur me mbikqyresit zbatues ne ndihmen e komunikimit per ligjet e akteveimonuese (CALEA). Operatoret nderlidhes VOIP gjithashtu duhet te sigurojne qe me pare sherbimet Enchanced 911(situata te nevojshme) zbulon mangesine ne funksionalitetin e E-911 te klienteve te tyre dhe pranim pozitiv ne kete zbulim nga te gjithe konsumatoret. Operatoret VOIP gjithashu pranojn perfitimin e sigurt te rregullimit te telekomunikacionit te SHBA duke perfshire nje titull ne nderlidhjen dhe ne kembimin e trafikut me transportin e kembimit lokal te detyrueshem nepermjet transporteve te shitjeve me shumice. Furnizuesit e sherbimeve “normale” te VOIP -keto qe jane te pamundura te percaktojne vendin e perdoruesve te tyre –jane te pershtatshem nga vendet e rregullimt te telekomunikacionit. Ne te gjitha anet e zhvilliit te botes, shtetet ku rregullimi eshte i dobet ose perfitojne nga operatoret mbizoterues, ku kufizimi ne perdorimin e VOIP eshte perfitim, duke u perfshire ne panoama ku VOIP i eshte vene takse, ne “Guyana” ku VOIP eshte i ndaluar dhe Indi ku shitja tregtareme pakice eshte e lejuar por vetem per sherbime te distancave te largeta. Ne Ethiopi, ku qeveria eshte duke monopolizuar sherbimet te telekomunikacionit, eshte nje shkelje krimi te propozoje sherbime duke perdorur VOIP. Shteti ka vendosur Firewalls, te parandaloje thirrjet internacionale te bera duke perdorur VOIP. Kjo mase u mor pasi popullsia e VOIP zvogeloi te ardhurat prodhuar nga vendi qe i perket kompanise se telekomunikacionit. Ne bashkimin europian, trajtimi i sherbimeve te furnizuesve VOIP eshte vendimi per cdo anetar te vendit te rregullimit te telekomit kombetar, i cili duhet te perdore ligjet e konkurences, te percaktoje tregun kombetar perkates dhe pastaj percakton nese ndonje furnizues sherbimi ne kete treg kombetar ka “fuqi tregtare te rendesishme”(kjo mund te behet teme obligimi te sigurt). Dallimi gjeneral zakonisht eshte bere nepermjet sherbimeve VOIP qe funksionon mbi rrjetin e adminstrimit dhe sherbimeve VOIP qe veprojne mbi rrjetin e jodrejtimit (kryesore, interneti). Sherbimet VOIP qe veprojne mbi rrjetin e drejtimit jane shpesh duke marre parasysh te behen zevendesues te paqendrueshem per sherbimet telefonike PSTN, si perfundim operatoret maxhoritar qe sigurojne keto sherbime mund te gjejne kufirin e vetvetes nga obligimi i cmimit te kontrolluar ose te ndarjes se llogaritjes. Sherbimet VOIP qe veprojne mbi rrjetin e jodrejtimit jane shpesh duke marre parasysh te behet shume e varfer, ne cilesi te zevendesi i qendrueshem per sherbimin PSTN, si perfundim ato mund te sigurojne pa ndonje obligim specifik vetem nese furnizuesit sherbyes kane “fuqi tregtare te rendesishme”. Drejtuesi perkates i EU nuk eshte i qarte ne kryejen e projektit persa i perket obligimit, i cili mund te ekzistoje i pavarur nga fuqia tregtare psh. obligimi tu ofroje mundesi thirrjeve emergjente dhe eshte e pamundur te rhem prfundimisht nese furnizuesit e sherbimeve VOIP per llojin e vet jane kufizuar nga ata. Rishikimi i drejtuesit te EU eshte nen rruge dhe mund te jete kompletuar ne 2007. ne Indi eshte e lejueshme te perdoret VOIP, por s’eshte e lejuar te kete hyrje brenda Indise. Kjo efektshmeri nenkupton qe njerezit qe kane PC mund te mund te perdorin te bejne thirrje VOIP te cili do nr, por nqs ana e larget eshte telefon normal hyrrja qe shndrron thirrjen e VOIP ne thirrjen e POTS nuk mund te behet brenda Indise. Ne UAE nuk eshte e ligjshme te perdoresh ndonje forme te VOIP, ne shtrirje qe Website i Skype dhe projekti Gizmo eshte bllokuar. Ne rebubliken e Korese vetem furnizuesit rekomande me qeverine jane te autorizuar te ofrojne sherbime VOIP. Ndryshe nga shume furnizues VOIP shumica e te cileve ofruan Flat Rates, sherbimet Koreane VOIP u ngarkuan me te njejten cmim te thirrjeve te tokes. Furnizuesit e jastem VOIP sic eshte Vonage ndeshet me pengesa te medha ne regjistrimin qeveritar. Kjo ceshtje erdhi ne fuqi ne 2006 kur furnizuesit e sherbimeve te internetit me kusht qe sherbimet personale te internetit me kontrate te anetarevete forcave Koreane te SHBA, qe ben pjese ne USFK kercenuan te bllokojne te drejten per te hyre ne sherbimet e VOIP te perdorura nga anetaret e USFK si nje rruge ekonomike qe ti mbaje ne kontakt me familjet e tyre ne SHBA, ne token ku furnizuesit e sherbimeve anetare VOIPnuk ishin te regjistruar. Kompromisi ishte arritur midis USFK dhe zyrave te telekomunikacionit korean ne janar te 2007, ku anetaret e sherbimeve USFK arriten ne kore para 1 qershorit 2007 dhe nenshkrimit te sherbimeve ISP me kusht qe te vazhdoje themeli per te perdorur shtetet e bashkuara per pajtimin e VOIP, por me vone arritja duhet te perdore themelimin Korean furnizuesit VOIP, i cili me kontrate do te ofroje vleresim te njejte to the flat rates nga furnizuesit VOIP te SHBA: • Sherbimet diferencuese • ENUM • H 323 • Vendimet e Harvardit • Sherbimet e intergrimit • Fax interneti nensistemet e IP Multimedia • Telefoni IP • Lista e pikepamjeve tregtare mbi furnizuesit e rrjetit IP • Telefon VOIP • PATS • Parashikimet telefonike (te thirrjeve) • Telefon sigurimi • SIP • Pikepamja XML • Regjistrimi VOIP

REFERIMET (REFERENCES) 1. “Skype per biznes” Skype(c)2008 Skype i kufizuar. E gjetur me 2008-12-15. 2. Jackson Barry. “Historia e VOIP”. Universiteti i Teksasit ne Dallas. E gjetur me 2007-11-17. 3. Keating Tom. “Venia ne qarkullim 4 e telefonit nepermjet internetit”(PDF). Telefonata kompjuterike ne bashkeveprim me gazetat. E gjetur me 2007-11-07. 4. “10-ta qe krijoi VOIP (pjesa 2, niveli 3)” ilocus (korrik 13,2007”. E gjetur me 2007-1-07. 5. VOIP dobesi ne Protokollin e Internetit. 6. Faxing ne rrjetin IP. 7. Higdon J. (2008-01-14). Kulmi 5 i sigurimit te kunujseve te VOIP te 2008. 8. Letra nga qyteti i New Yorkut komisionit te federates tregtare. 9. Historia e CBC e Elijah Luck, Maj 1, 2008. 10. “Thirrjet telfonike nepermjet Internetit ne WiFi” Bota PC. E gjetur me 2006-05-26. 11. Telefonat WiFi per Skype dhe SIP; te vlefshme teni por beni kujdes ne cfare ju blini. Voipally. E gjetur me 2008-08-22. 12. Celularet me menyre te 2-fisht/pershtatja handset WiFi. Rrjeti TMC. E gjetur 2006-05-26. 13. Temat e Vodafonit, kushtet & celularet nga telefonat 44. 14. Ekzaminimi i 2 sulmeve te mirnjohura ne VOIP. Qarku ID. E gjetur me 2006-04-05. 15. “Rishikimi i VOIP”. Rishikimi VOIP, LLC. E gjetur me 2008-12-06. 16. “Policia globale VOIP ne gjendje matrice”. Aleanca globale ID. E gjetur me 2006-11-23. 17. Shiko http//www.fcc.gov/voip/. 18. Proenza, Francisko J. “Rruga per zhvillimin e bandes se gjere ne shtetet e zhvilluara eshte nepermjet konkurences, drejtuar nga Wireles(elektromagnetiteti) dhe VOIP”(PDF). E gjetur me 2008-04-07. 19. Yjet dhe vijat:Marreveshjet USFK mbajne ndihmen e VOIP per trops.