Krim dhe ndëshkim
| Autor | Fjodor Dostojevski |
|---|---|
| Titulli origjinal | Преступление и наказание |
| Përkthyes | Frederik Shuraja |
| Gjuha | Rusisht |
| Botoi | The Russian Messenger (seritë) |
Krim dhe Ndëshkim (rusisht: Преступление и наказание, Prestupljenje i nakazànje) është roman i publikuar më 1866 nga shkrimtari rus Fjodor Dostojevski. Konsiderohet si një nga romanët rusë më të njohur dhe i përket periudhes pjekurisë së tij. Tregon dilemat morale dhe mendore të studentit të varfër Rodion Raskolnikov, i cili thur dhe zbaton një plan për të vrarë një grua fajdexheshë.
Romani ndahet në gjashtë pjesë të cilat përmbajnë pesë deri në tetë kapituj secila. Ngjarja zhvillohet pothuajse e tëra në Shën Petërsburg. Një pjesë tjetër zhvillohet ne burgun afër lumit Irtish, në Siberinë perëndimore. Në roman nuk përmëndet vendi, por nga përshrimi dhe nga të dhënat biografike të shrimtarit, mund të bëhet fjalë për qytetin Omsk, ku ndohej kampi i punëve të forcuara në të cilin ishte dënuar për 10 vjet Dostojevski. Pjesa më e madhe e ngjarjes zhvillohet në Shën Pjetërburg, qytet i përshkruar përgjatë romanit.
Personazhi kryesor është Rodjon Romanoviç Raskolnikov (Rodja), ish-student që jeton në varfëri në një apartament të Shën Pjetërburgut. Kryen një krim sepse është i bindur se ka forcën e duhur për ta bërë, krahasohet me Napoleonin, por paranoja dhe faji e zhysin plotësisht.
Romani përshkruan dy krime: Vrasja e nje gruaje të vjetër fajdexhie (i planifikuar dhe menduar nga Raskolnikov) dhe ajo e motrës së saj, e cila për fat të keq ndodhej në apartamentin e saj në momentin e krimit. Autori i krimeve është studenti Rodjon Raskolnikov dhe romani tregon pëergatitjen e krimit, efektet që ka në shëndetin e tij mendor e shpirteror dhe fatin e Raskolnikovit. Personazhi vuan nga një izolim i fortë emotiv dhe arrin me shumë vështirësi të tregojë te vërteten Sonjas, një vajzë e re e vafër e cila e shpëton nga kushtet e vështira mendore të Raskolnikov, i cili justifikon krimin e tij.
Romani konsiderohet si një nga kryeveprat e letërsisë ruse, e dyta mbas romanit historik Lufta dhe Paqja.