Agjencia Qendrore e Inteligjencës (SHBA)
Central Intelligence Agency (CIA) (sq: Agjencia Qendrore e Inteligjencës) është një agjenci zbulimi e qeverisë së Shteteve të Bashkuara Amerikane, përgjegjëse për përftimin dhe shqyrtimin e njoftimeve (informacioneve) mbi qeveritë e huaja, ndërmarrjeve, dhe personave, dhe raportimin (ridërgimin) e këtyre informacioneve nëpër degëzime të ndryshme qeveritare. Funksion tjetër i CIA është të veprojë si "dorë e fshehtë" e qeverisë në angazhimin e operacioneve të fshehta, disa prej tyre mbi ligjshmerine e pasigurt ne drejtim te presidentit. Ky funksion ka shkaktuar kundërthëniet më të shumta në lidhje me CIA në jetën e saj.
Qendra kryesore e CIA gjendet në bashkinë e Langley (Langlit) të Virginia (Virgjinias) në Washington, D.C (Uashington D.C.). AQI është pjesë e Bashkesisë së Zbulimit Amerikan dhe udhëhiqet tani nga Drejtori i Zbulimit Kombëtar (Director of National Intelligence shkurt DNI). Rolet dhe funksionet e CIA janë pothuaj të njëjta me ato të MI6 të Mbretërive të Bashkuara Britanike dhe Mossad Izraelian.
Organizimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shtetet e Bashkuara kishin kryer aktivitete të inteligjencës që nga ditet e George Washington, por vetem pas luftës së dytë boterore ata ishin koordinuar në një bazë të gjërë-qeverisëse. Presidenti Franklin D. Roosevelt emëroi avokatin e New York-ut dhe heroin e luftës, William J. Donovan, që të jetë fillimisht si kordinator i inteligjencës, dhe pastaj, pasi që SHBA-t të hyjnë në Luften e II Boterore , në krye të Zyrës së Sherbimeve Strategjike (OSS) në vitin 1942. OSS-ja , paraardhësi i CIA-s - kishte një mandat që të mbledhe dhe analizojë informacionet strategjike. Për ta bërë një zyre të inteligjencës plotësisht funksionale, Truman nënshkroj Aktin e Sigurimit Kombetar të vitit 1947 , formimin e CIA-s. Aki i Sigurimit Kombetar e ngarkoi CIA-n me koordinimin e aktiviteteve inteligjente nacionale dhe lidhshmeritë, percaktimin dhe shperndarjen e informacionit që prekin sigurinë kombetare. Me daten 17 dhjetor, të vitit 2004, Goerge W. Bush nënshkroj një reformen e inteligjencës dhe Aktin Parandalues të Terrorizmit , e cila ristrukturoj Komunitetin e Inteligjencës duke hequr poziten e Drejtorit të Inteligjencës Qëndrore (DCI) dhe Zëvendes Drejtorin e Zbulimit Qëndror (DDCI) dhe duke krijuar pozitën e Drejtorit të Agjencisë Qëndrore të Zbulimit (CIA). Ky Akt gjithashtu krijoj pozitën e Drejtorit të Inteligjencës Nacionale (DNI), i cili mbikëqyr Komunitetin e Inteligjencës dhe Qëndres Nacionale Kuderterroriste (NCTC). -Perkthyer nga faqeja zyrtare e CIA-s : Edon Balidemaj
Vula e CIA[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përbërja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lidhjet me agjenci të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Drejtori i CIA[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Veprimtari historike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Amerikë e Veriut[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Evropa e Lindjes[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Evropë në bllokun Socialist SHBA-ja ka bërë Operacione të ndryshme të cilët kanë marë informata nga Bashkimi Sovjetik dhe KGB-ja.
Zhvillimtaria e Botës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Indonezi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kubë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
me Komunistin Kuban Fidel Kastro ka qenë një problem i madh.SHBA-ja ka Bëre operacione të ndryshme për vrasjen e Fidel Kastros.Një ndër helmimet ka qenë helmimi i kllapave por Kastro e kuptoi.
Veprimtaritë e CIA pas Kubës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kili[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nikaragua[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kundërvëniet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mbështetje për diktatorë të huaj[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Veprimtari tepër të paligjshme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qortime për paaftësi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Trafik droge[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
AQI dhe kundërshtime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Raportimet e Komitetit të Kerrit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Drogat në Azi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Vrasjet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Veprimet e CIA në Irak[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Burgjet e fshehta të CIA[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Torturimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Doracakete çklasifikuar të CIA[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
1984[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
1997[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lufta e Irakut[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lexime të mëtejshme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.Faqja zyrtare rrjetore e CIA.