Bolshevikët
Большевики | |
.jpg) Mbledhja e Partisë Bolshevike më 1920: të ulur (nga e majta në të djathtë) janë Yenukidze, Kalinin, Bukharin, Tomsky, Lashevich, Kamenev, Preobrazhensky, Serebryakov, Lenin dhe Rykov përpara | |
| Organizata pasardhëse | Partia Komuniste Ruse (Bolshevikët) |
|---|---|
| Formuar më | 1903 |
| Themelues | Vladimir Lenin |
| Shpërbërë më | 1952[1] |
| Selia | Varied |
| Prodhimet | Pravda (gazetë) |
| Udhëheqësi | Vladimir Lenin |
Organizata amë | Partia Social Demokrate e Punës Ruse |
Më parë quhej | "hards" |
Bolshevikët (Rusisht: большевики, bolsheviki; prej большинство, bolshinstvo, 'shumica'),[a] i udhëhequr nga Vladimir Lenin, ishin një fraksion i majtë radikal i Partisë Social Demokratike të Punës Ruse (RSDLP) e cila u nda me Menshevikët në Kongresin e Dytë të Partisë në vitin 1903. Partia Bolshevike mori pushtetin në Rusi në Revolucionin e Tetorit të 1917, dhe më vonë u riemërua Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik. Ideologjia dhe praktikat e tyre, të bazuara në parimet leniniste dhe më vonë marksiste-leniniste, njihen si bolshevizëm.
Origjina e ndarjes ishte mbështetja e Leninit për një parti më të vogël të revolucionarëve profesionistë, në kundërshtim me dëshirën menshevike për një anëtarësim të gjerë në parti. Ndikimi i dy fraksioneve u luhat në vitet deri në vitin 1912, kur RSDLP u nda zyrtarisht në parti bolshevike dhe menshevike. Filozofia politike e bolshevikëve bazohej në parimet leniniste të pararojës dhe qendërzimit demokratik. Pas Revolucionit të Shkurtit të vitit 1917, i cili përmbysi carin, Lenini u kthye në Rusi dhe nxori tezat e tij të prillit, të cilat bënin thirrje për "mos mbështetje për Qeverinë e Përkohshme" dhe "të gjithë pushtetin për sovjetikët". Në verën e vitit 1917, veçanërisht pas Ditëve të Korrikut dhe çështjes së Kornilovit, një numër i madh punëtorësh të radikalizuar iu bashkuan bolshevikëve, të cilët planifikuan Revolucionin e Tetorit që përmbysi qeverinë. Partia fillimisht qeverisi në koalicion me Revolucionarët Sociaslist të Majtë, por gjithnjë e më shumë e centralizoi pushtetin dhe shtypi opozitën gjatë Luftës Civile Ruse, dhe pas vitit 1921 u bë partia e vetme ligjore në Rusinë Sovjetike dhe Bashkimin Sovjetik. Nën udhëheqjen e Josif Stalinit, partia u lidh me politikat e tij të "socializmit në një vend", industrializimit të shpejtë, bujqësisë së kolektivizuar dhe kontrollit të qendërzuar të shtetit.
Shënime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Rusisht: большевики́, большеви́к (njëjës), romanizuar: bol'shevikí, bol'shevík; rrjedh nga bol'shinstvó (большинство́), "shumica", fjalë për fjalë do të thotë "një nga shumica".[2]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ (riemëruar "Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik")
- ^ "Bolsheviki Seize State Buildings, Defying Kerensky". The New York Times (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 21 prill 2017. Marrë më 22 dhjetor 2013.