Dāna

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Dāna është çdo formë dhënie.
Dana
Buda dhe një murg janë paraqitur në një reliev nga Borobudur, Indonezi, duke bërë një raund lëmoshë. [1]

Dāna ( Devanagari : दान , IAST : Dāna ) [2] është një fjalë sanskrite dhe pali që tregon virtytin e bujarisë, bamirësisë ose dhënies së lëmoshës, në fetë dhe filozofitë indiane. [3] [4] : 634–661 

Në hinduizëm, budizëm, xhainizëm dhe sikizëm, dāna është praktika e kultivimit të bujarisë. Mund të marrë formën e dhënies për një individ në ankth ose nevojë, ose të projekteve publike filantropike që fuqizojnë dhe ndihmojnë shumë. [4] Dāna është një praktikë e lashtë në traditën indiane, e gjurmuar që në traditat vedike.[5][6]

Hinduizëm[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dāna (sanskritisht: दान) do të thotë të japësh, shpesh në kontekstin e dhurimit dhe bamirësisë.[7] Në kontekste të tjera, si ritualet, mund thjesht ti referohet aktit të të dhënit diçka.[7] Dāna është e lihdur dhe përdoret në tekstet e lashta së bashku me konceptin Paropakāra (परोपकार) që do të thotë veprim dashamirës, ndihmesë e të tjerëve; Dakshinā (दक्षिणा) që do të thotë tarifë e përballueshme nga gjithëkush; dhe Bhikshā (भिक्षा), që do të thotë lëmoshë.

Dāna përkufizohet në tekstet tradicionale si çdo veprim që heq dorë nga pronësia e diçkaje që dikush e konsideron si të tijën dhe investimi i saj në një marrës, pa pritur diçka në këmbim.[8]

Ndërsa dāna zakonisht i jepet një personi ose familje, hinduizmi diskuton gjithashtu bamirësinë ose dhënien që synon përfitimin publik, ndonjëherë të quajtur utsarga . Kjo synon projekte më të mëdha si ndërtimi i një shtëpie pushimi, shkolle, uji i pijshëm ose pusi vaditës, mbjellja e pemëve ose ndërtimi i një objekti përkujdesjeje, ndër të tjera. [9] :54–62

Dāna në tekstet hindu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rigveda mbart diskutimin më të hershëm të konceptit dāna në Veda . [10] Rigveda e lidh atë me "të vërtetën" (satya) dhe në një himn tjetër tregon fajin që ndihet kur nuk u jep atyre që kanë nevojë. [10] Ai përdor da, rrënjën e fjalës dāna, në himnet e saj për t'iu referuar aktit të dhënies për ata që janë në ankth.

Bhagavad Gita përshkruan format e drejta dhe të gabuara të dānës në vargjet 17.20 deri në 17.22. [11] :653–655Ajo e përkufizon bamirësinë sāttvikam (të mirë, të ndriçuar, të pastër), në vargun 17.20, si atë që jepet pa shpresë kthimi, në kohën dhe vendin e duhur dhe një personi të denjë. Ajo e përkufizon bamirësinë rajas (pasion, ego të drejtuar, aktive), në vargun 17.21, si atë që jepet me pritjen e një kthimi, ose me dëshirën për fryte dhe rezultate, ose me pahir. Ajo e përkufizon bamirësinë tamas (të paditur, të errët, shkatërruese), në vargun 17.22, si atë që i jepet me përbuzje personit(ave) të padenjë, në një vend dhe kohë të gabuar. Në Librin 17, Bhadwad Gita sugjeron qëndrueshmërinë në sattvikam dāna, ose forma e mirë e bamirësisë është më e mirë; dhe se tamas duhet shmangur. [4] : 634–661 Këto tre kategori psikologjike referohen si guṇa në filozofinë hindu. [12]

Xhainizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dāna përshkruhet, si në tekstet hindu Mitaksara dhe Vahni Purana dhe në tekstet budiste , si një virtyt dhe detyrë në Xhainizëm.[36]: 47–49  Konsiderohet si një akt dhembshurie, dhe duhet të kryhet pa dëshirë për përfitime materiale.[13] Pesë tipe të Danës diskutohen në tekstet xhaine: Ahara-dana (dhurimi i ushqimit), Ausadha-dana (dhurimi i ilaçeve), Jnana-dana (dhurimi i diturisë) dhe Abhaya-dana (dhënia e mbrojtjes ose liria nga frika, azili për dikë nën rrezik).[13] Dāna është një nga dhjetë mënyrat për të fituar karma pozitive në teoritë soteriologjike të xhainizmit. Tekstet mesjetare të xhainizmit ia dedikojnë një përpjestim të konsiderueshlm të diskutimit të tyre nevojës dhe virtytit të konceptit Dāna.

  1. ^ "Jātaka, the Buddha's Past Birth-Stories, Level 1 Balustrade, Top, at Borobudur". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Danam, Dānam: 1 definition". Wisdom Library (në anglisht). 2019-08-11. Marrë më 2022-10-23.
  3. ^ Cole, William Owen (1991). Moral Issues in Six Religions. Heinemann. fq. 104–105. ISBN 978-0435302993. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Anusasana Parva". Mahabharata. Përkthyer nga Ganguli, Kisari Mohan. Calcutta: Bharata Press. 1893. LVIII. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Shah, Shashank; Ramamoorthy, V.E. (2013). Soulful Corporations: A Values-Based Perspective on Corporate Social Responsibility. Springer. fq. 125. ISBN 978-81-322-1274-4. The concept of Daana (charity) dates back to the Vedic period. The Rig Veda enjoins charity as a duty and responsibility of every citizen. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Bīrūnī, Muḥammad ibn Aḥmad (1910). "LXVII: On Alms, and how a man must spend what he earns". Alberuni's India. Vëll. 2. London: Kegan Paul, Trübner & Co. fq. 149–150. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ a b "Spoken Sanskrit Dictionary: दान". University of Koeln, Germany. Arkivuar nga origjinali më 2014-12-14. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Krishnan, Lilavati; Manoj, V.R. (2008). "Giving as a theme in the Indian psychology of values". përmbledhur nga Rao, K. Ramakrishna; Paranjpe, A. C.; Dalal, Ajit K. (red.). Handbook of Indian Psychology. Cambridge University Press. fq. 361–382. ISBN 978-81-7596-602-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Agarwal, Sanjay (2010). Daan and Other Giving Traditions in India. AccountAid India. ISBN 978-81-910854-0-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b Hindery, R. "Comparative ethics in Hindu and Buddhist traditions". The Journal of the International Association of Buddhist Studies. 2: 105. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Chapple, Christopher Key (19 mars 2009). The Bhagavad Gita. SUNY Press. ISBN 978-1-4384-2842-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Bernard, Theos (1999). Hindu Philosophy. Motilal Banarsidass Publ. fq. 92–94. ISBN 978-81-208-1373-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ a b Watts, Thomas D. (2006). "Charity". përmbledhur nga Odekon, Mehmet (red.). Encyclopedia of World Poverty. SAGE. fq. 143. ISBN 978-1-4129-1807-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Dāna&oldid=2624860"