Hamami i Gazi Ali Beut

Hamami i Vjetër
Hamami i Vjetër
Emri amëtar Hamami i Gazi Ali Beut
	Hamami i Vjetër në Vushtrri
Lloji	Arkitekturale
Vendndodhja	Vushtrri, Kosovë
Koordinatat	42°49′18.0″N 20°57′51.5″E / 42.821667°N 20.964306°E
Monument Kulture në Kosovë
	Emri zyrtar: Monument
Lloji	Nën mbrojtje të përhershme
Përcaktuar	Nr.v.E.K. 02-628/68
Nr. i referencës	2850

Hamami i Vjetër në Vushtrri ^[1] i njohur edhe si Hamami i Gazi Ali Beut është njëri ndër monumentet më të vjetra të trashëgimisë kultorore jo vetëm në komunën e Vushtrrisë por edhe më gjerë.

Historiku

Hamami i Gazi Ali Beut gjendet në bërthamën e qendrës së vjetër të qytetit të Vushtrrisë. Hamami i Vushtrrisë është ndërtuar nga Gazi Ali Beut në fund të shek.XIV dhe fillim të shek.XV. Objekti sanitar publik kishte funksion banjoje i cili ishte në shërbim për te dy gjinit. Hamami paraqet një objekt kompleks teknik për sa i përket zgjidhjes hidraulike dhe termoteknike. Hamami i Vushtrrisë i takon tipit te Hamameve “ Tek” dhe përmban sallën e madhe në hyrje me shatërvanin nga guri në mes, sallën e dytë (pjesa e vakët dhe nyja sanitare, dhe dy kthina ( halvete) për larje përballë njëra-tjetrës. Në këto hapësira gjendeshin dy vaska (kurna) guri me ujë të ngrohtë që vinte nga depoja e ujit. (Shtylla, 1998, f. 38-39) Skema e banjës e këtij Hamami është e ngjashme me Hamamin në Pejë - seksionin e grave. Duket qartë që hamami u ndërtua në dy periudha. Hyrja e ndërtuar nga gurët poroz vullkanik- gurë shtufi është ndërtuar në shek. XVII. Një periudhe më të hershme i përkasin dyshemeja dhe tri kupolat e ulëta. (Shtylla, 1998, f. 38-39) Ambienti i fundit i hamamit zë gjithë gjerësinë e objektit. Ambienti i hyrjes paraqet një volum kubik që mbulohet nga sipër me kupolë masive sferike me tambure tetë këndore. Pjesa më e hershme është volumi përdhesë me tre kupolat e ulëta ku janë ambienti i ndërmjetëm, dy ambientet e larjes dhe depozita e ujit. (Shtylla, 1998 f. 39) Pullazi është i ndërtuar në formë kupole. Ambientet e banjos ishin të shtruara me gurë mermeri të bardhë.^[2] Gjithashtu Mulaku pohon se lokalet e hamamit kanë qenë të shtruara me mermer të bardhë. (Mulaku, 2004, f. 60) Hapësira e garderobës sot nuk eksizton.) Në sallën e madhe kanë qenë katër shtretër për pushim pas daljes nga banja. (Mulaku, 2004, f. 60) Nga vitet ’70 objekti është jashtë funksionit. Ne vitin 2013 ( gusht) ka filluar restaurimi dhe konzervimi i fasades dhe kupolave te Hamamit, punime te cilat kane perfunduar ne muajin maj 2014.^[3]