Jolly Roger

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Jolly Roger është emërtim tradicional në gjuhën angleze i flamujve që simbolizonin një anije piratësh para se të sulmonte, në vitet e hershme të shekullit të 18-të (që më pas do të njihen si Epoka e Artë e Piraterisë).

Flamuri më së shpeshti është identifikuar si Jolly Roger, kafka dhe kockat e kryqëzuara ishin simbol i një flamuri të zi që është përdorur qysh në vitin 1710 nga një numër i caktuar Kapitenësh Piratë si Black Sam Bellamy, Edward England, dhe John Taylor duke u bërë kështu simboli më i përdorur i piratërisë në vitet 1720.

"Jolly Roger" tradicional i piratërisë

Origjina[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Emri[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përdorimi i termit Jolly Roger na kthen të paktën deri tek Kapiten Charles Johnson dhe vepra e tij Një histori e përgjithshme e pirateve e publikuar ne Britaninë e Madhe ne vitin 1724.[1]

Johnson përmend veçanërisht dy piratë që e kanë emërtuar flamurin e tyre me emrin “Jolly Roger”: Bartholomew Roberts në qershor të vitit 1721[2] dhe Francis Spriggs në dhjetor të vitit 1723.

Derisa Spriggs dhe Roberts përdorën emërtime të njëjta per flamujt e tyre, megjithëse dizajni ndryshonte shumë, na lë të kuptojm se “Jolly Roger” ishte më shumë emërtim i përgjithshëm i flamurit të zi me kafkë dhe kocka të kryqëzuara sesa emërtim i caktuar për ndonjë dizajn specifik. Pra s'ishte as Spriggs dhe as Roberts, por ishte vetëm një emër Jolly Roger dhe ngjyra e zezë që përbëhej nga kafka dhe kockat e kryqëzuara.[3]

Richard Hawkins që u kap rob nga piratët në vitin 1724 raportoi se piratët mbanin një flamur të zi me skelet dhe një zemër të shpuar me shtizë.[4]

Origjina e emrit është akoma e panjohur. Jolly Roger që ishte term i përgjithshëm i një njeriu të qeshur dhe pa brenga në shekullin e 17, tashmë ishte shëndrruar në një skelet ose në një kafkë të qeshur që simbolizonte piratët.[5]

Në vitin 1703 një pirat me emrin John Quelch është raportuar të ketë valëvitur “Old Roger”-in prej Brazilit, emërtim ky i djallit.[6] Poashtu ekziston një tjetër referencë e hershme mbi “Old Roger” në një reportazh të gazetës britanike të asaj kohe (Weekly Journal or British Gazetteer ‘Londër, e shtunë, 19 tetor 1723; Çështja LVII, Faqe 2, kol. 1’):

Pjesët përëndimore te Indisë, ishujt Rhode më 26 korrik.Në këtë ditë 26 prej piratëve të arrestuar në anijen e madhërisë së tij “eng. The GreyHound”, Kapiten Solgard u ekzekutua. Disa prej tyre dërguan qfarë kishin për të thënë përmes shkrimeve e disa folën në vendin ku u ekzekutuan duke i këshilluar të gjithë njerëzit, veçanërisht të rinjtë duke i paralajmëruar mbi fatin e tyre të trishtuar. Në mënyrë që ti largonin njerëzit prej krimeve që sollën piratët deri aty. Flamuri i tyre i zi nën të cilin kishin kryer një mori krimesh piratërie dhe vrasjesh, u vendos në një kënd të trekëmbëshit për varje. Ishte portreti i vdekjes me një orë prej xhami dhe një shigjetë që çante përmes zemrën, me tre pika gjaku që pikonin nga zemra e vrarë. Ky flamur që e quanin “OLD ROGER (shq.: Roxheri Vjetër)” thoshte: ”Ata jetuan nën të dhe nën të do të vdesin”.

Dizajni[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përdorimi i parë i flamurit me kafkë dhe kocka të kryqëzuara daton qysh nga shekulli 17 dhe është e mundur që të jetë përdorur nga piratët barbarë të asaj kohe. Thuhet se Francis Drake valëviste flamurin e zi në vitin e hershëm 1585, mirëpo historia e kësaj tradite mbetet mister.[7]

Një regjistrim i hershëm i dizajnit të kafkës dhe kockave të kryqëzuara që përdoret në një flamur (të kuq) nga piratët gjendet në një hyrje të 6 dhjetorit 1687 në një libër ditar të mbajtur nga Bibliothèque nationale de France. Hyrja përshkruan piratët që përdorin flamurin, jo në një anije, por në tokë.[8]

Guvernatorët kolonialë të shekullit të 17-të dhe të 18-të zakonisht u kërkonin privatëve të mbanin një version specifik të flamurit britanik, Union Jack i vitit 1606 me një kreshtë të bardhë në mes, duke i dalluar gjithashtu nga anijet detare.[9] Para kësaj kohe, privatët britanikë si Sir Henry Morgan lundronin nën ngjyrat angleze.[4] Një përdorim i hershëm i një flamuri të zi me kafkë, kocka tërthore dhe orë rëre i atribuohet kapitenit pirat [[Emanuel Wynn}} në vitin 1700, sipas një shumëllojshmërie të gjerë burimesh dytësore.[10] Thuhet se këto burime dytësore bazohen në rrëfimin e kapitenit John Cranby nga HMS Poole dhe janë verifikuar në Zyrën e Regjistrimit Publik në Londër.

Me përfundimin e Luftës së Trashëgimisë Spanjolle në vititn 1714, shumë privateer iu drejtuan piraterisë. Ata ende përdornin flamuj kuq e zi, por tani i dekoruan me dizajnet e tyre. Eduard England, për shembull, valëvoi tre flamuj të ndryshëm: nga shtylla e tij kryesore, flamuri i zi i paraqitur më sipër; nga pjesa e përparme e tij një version i kuq i së njëjtës; dhe nga stafi i tij flamuri kombëtar anglez. Ashtu si variacionet në modelin Jolly Roger ekzistonin, flamujt e kuq ndonjëherë përfshinin vija të verdha ose imazhe simbolike të vdekjes.[6] Krahas flamujve mund të përdoren edhe flamuj dhe shirita me ngjyra.

Dizajnet historike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Galeria e mëposhtme që tregon flamujt e piratëve në përdorim nga viti 1693 (i Thomas Tew) deri në vitin 1724 (i Edward Low) shfaqet në vepra të shumta ekzistuese mbi historinë e piraterisë.[19] Të gjitha burimet dytësore të cituara në galerinë e mëposhtme bien dakord, përveç ngjyrës së sfondit të flamurit të Every.

Në kulturën popullore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Jolly Roger i ngritur në një ilustrim për The Pirates of Penzance të Gilbert dhe Sullivan
"Pirati Paul Jones", një karikaturë britanike e fundit të shekullit të 18-të, është një shembull i hershëm i kafkës dhe kockave të kryqëzuara të Jolly Roger që janë transferuar në kapelën e një personazhi, me qëllim që ta identifikojnë atë si një pirat (zakonisht një trekëndësh, ose si në këtë shembull, dykëndësh i mëvonshëm (1790).

Flamuri Jolly Roger u bë një klishe e trillimeve pirate në shekullin e 19-të.

"Epoka e Artë e Piraterisë" përfundoi nga mesi i shekullit të 18-të dhe pirateria u shtyp gjerësisht nga vitet 1800, megjithëse problemi i piratëve barbarë vazhdoi deri në pushtimin francez të Algjerisë në vitin 1830.

Nga epoka viktoriane, kërcënimi i piratëve ishte zvogëluar mjaftueshëm sa që ai të bëhej një topos i trillimeve aventureske djaloshare, veçanërisht i ndikuar nga romani aventuresk i Robert Louis Stevenson Ishulli i thesarit (1883). Opera komike e Gilbert dhe Sullivan The Pirates of Penzance (e cila debutoi më 31 dhjetor 1879) prezantoi piratët si personazhe komedikë dhe që nga fundi i shekullit të 20-të, piratët që mbanin flamurin Jolly Roger shpesh përshkruheshin si personazhe vizatimorë ose budallenj. J.M. Barrie e përdori gjithashtu si emrin e anijes pirate të Kapitenit Hook në Peter and Wendy (shfaqje e vitit 1904 dhe roman i vitit 1911); Kështu u përdor në shumicën e përshtatjeve të personazhit, duke përfshirë serialin televiziv të ABC-së Once Upon a Time (2011-2018). Për më tepër, Jolly Roger është përshkruar në mangën One Piece të Eiichiro Oda, në të cilën ekuipazhet e piratëve në seri kanë dizajne të ndryshme që pasqyrojnë pamjen e kapitenit (Piratët e Kapelës prej Kashte për shembull, ekuipazhi protagonist, që ka kafkën klasike me kocka kryq veshur me një kapele kashte si personazhi kryesor, Monkey D. Luffy) ose një temë personale e ekuipazhit (Piratët e Maceve të Zeza për shembull, një nga ekipet antagoniste, që ka kokën e një maceje të zezë me kocka të kryqëzuara).

Në filma[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në filmin The Island (1980), Jolly Roger është një kafkë me një pikë të kuqe dhe kocka të kryqëzuara me një orë rëre në fund.[24] Në Piratët e Karaibeve të Disney, Perla e Zezë mban një flamur kafkë mbi dy shpata të kryqëzuara, e cila nuk është e mbrojtur nga e drejta e autorit pasi është në të vërtetë një kopje e flamurit të Calico Jack, me shpatat që nganjëherë thuhet se përfaqësojnë dy piratet femra në anijeb e tij, Anne Bonny dhe Mary Read.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Johnson, Charles (2002). Pirates (në anglisht). ISBN 978-0851779195.
  2. ^ Charles Johnson (1724), A General History of the Robberies and Murders of the Most Notorious Pyrates, p. 250.
  3. ^ Bartholomew Roberts' Jolly Roger in June 1721 is simply described as "their black flag," which may or may not be the same Roberts is described as flying earlier on pp. 243–44, the man standing on a Barbadian's head and a Martinican's head. Spriggs' Jolly Roger is described as follows: "a black Ensign was made, which they called Jolly Roger, with the same device that Captain Low carried, viz. a white Skeliton in the Middle of it, with a Dart in one Hand striking a bleeding Heart, and in the other, an Hour-Glass."
  4. ^ a b David Cordingly (1995). Under the Black Flag: The Romance and Reality of Life Among the Pirates, New York: Random House, p. 117.
  5. ^ The English country dance Roger de Coverley has been known as Jolly Roger from 1685. The French equivalent roger-bontemps in the sense of "jovial, carefree man" is attested from the 15th century. A character called Jolly Roger Twangdillo of Plowden Hill appeared in a collection of ballads published in 1723 by Ambrose Philips. During the Elizabethan era Roger had also been a slang term for beggars and vagrants who "pretended scholarship." I. Marc Carlson (9 qershor 2004). "Elizabethan Slang" (në anglisht). Personal.utulsa.edu. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2012. Marrë më 13 prill 2012.; Sea beggars had been a popular name for Dutch privateers since the 16th century.
  6. ^ a b David Cordingly (1995). Under the Black Flag: The Romance and Reality of Life Among the Pirates, New York: Random House, p. 118.
  7. ^ Mary Frear Keeler (ed.), Sir Francis Drake's West Indian Voyage, 1585-86 (1981), p. 161, footnote 3.
  8. ^ BnF, Manuscrit Français 385, f. 25, digitised on Gallica; For a translation in English, see Pirate Flags Pirate Mythtory. Arkivuar janar 21, 2005, tek Wayback Machine: "And we put down our white flag, and raised a red flag with a Skull head on it and two crossed bones (all in white and in the middle of the flag), and then we marched on."
  9. ^ David Cordingly (1995). Under the Black Flag: The Romance and Reality of Life Among the Pirates, New York: Random House, p. 220.
  10. ^ See, e.g., Angus Konstam, Pirates: 1660–1730; Douglas Botting, The Pirates; "Flags" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2008-01-15. Marrë më 2007-07-12.; etcetera.
  11. ^ Botting, p. 49; Konstam, p. 101.
  12. ^ Botting, p. 49; Konstam, p. 100–01.
  13. ^ Botting, p. 49; Konstam, p. 99; Johnson (1726), p. 331.
  14. ^ a b Botting, p. 49; Konstam, p. 100; Johnson (1724), p. 278.
  15. ^ Botting, p. 48, Konstam, The History of Pirates, p. 98.
  16. ^ Pirate Mythtory, Ed Foxe, 2004
  17. ^ Botting, p. 49; Konstam, p. 98.
  18. ^ Botting, p. 48; Konstam, p. 99.
  19. ^ Botting, p. 49, Konstam, p. 98; Frank Sherry, Raiders and Rebels, New York: Hearst Marine Books, 1986, ISBN 0-688-04684-3, illustrated p. 97, ascribed p. 98.
  20. ^ The red version of this flag appears in Angus Konstam, Pirates: 1660–1730, Oxford: Osprey Publishing Ltd., 1998, ISBN 1-85532-706-6, p. 44. Black versions appear in Botting, p. 48; Konstam, The History of Pirates, p. 99; Sherry, illustrated p. 97, ascribed p. 96.
  21. ^ Botting, p. 48; Konstam, The History of Pirates, p. 101; Sherry, illustrated p. 97, ascribed p. 96.
  22. ^ Botting, p. 49; Konstam, The History of Pirates, p. 100. Johnson (1724), p. 344, says only that Worley "made a black Ensign, with a white Death's Head in the Middle of it, and other Colours suitable to it," without specifying whether these "other Coulours" were the crossed bones that appear in Botting and Konstam.
  23. ^ Botting, p. 48; Konstam, The History of Pirates, p. 100, see also Origins of the Design, above.
  24. ^ The Island (në anglisht). YouTube. 1980. Arkivuar nga origjinali më 2021-10-30.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Jolly_Roger&oldid=2488082"