Katrori magjik

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Katrori magjik eshte shume i bukur neve e pelqejme shume ate.Në matematikën rekreative, një katror magjik është një rregullim numrash në një sipërfaqe katrori, ku numrat në cdo rradhë,kolonë dhe diagonale kryesore kanë të njëjtën shumë. Një katror magjik ka të njëjtin numër rradhësh dhe në matemtikën tradicionale, simboli n qëndron për numrin e rradhëve dhe kolonave qe ka. Kështu një katror magjik gjithmonë është i quajtur një katror magjik normal. Eshtë e mundur të ndërtosh një katror magjik përvec masës 2x2. Katrori magjik më i vogël ka masën 3x3. Konstantja në cdo rresht, kolonë apo diagonale është quajtur konstantja magjike ose përfundimi magjik M. Cdo katror magjik ka një konstante unike që llogaritet me formulën e posacme toria. Katroret magjike mbushen leht vetem duhet te shikosh numrin. Katrorët magjike u bënë të njohur nga matematicienët kineze 650 vjet p.e.s dhe nga matematicienët arab mundet në shekullin e 7 p.e.s. kur arabët pushtuan pjesën veriperëndimore të subkontinentit Indian dhe mësuan matematiken dhe astrologjinë Indiane. Katrorët e parë magjik në rregullin 5x5 dhe 6x6 u shfaqën në enciklopedinë nga Bagdadi rreth 983 vjet pas krishtit. Katrorët magjike më të thjeshtë u bënë të njohur nga matematicienët arab. Disa nga këto katrore u perdorën në bashkim me gërmat magjike për te asistuar ilusionistët dhe magjistarët arab.