Lillian Gish

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Lillian Gish
Foto publicitare e vitit 1921
U lind në
Lillian Diana Gish

14 tetor 1893
Springfield, Ohio, SHBA
Vdiq27 shkurt 1993 (99 vjet)
New York City, SHBA
Profesioni
  • Aktore
  • regjisore
  • skenariste
Vite aktiviteti1902–1988
Partia politikeRepublikane
Prind/ër
Të afërmDorothy Gish (motër)
Faqja në rrjetlilliangish.com
Nënshkrimi

Lillian Diana Gish[1] (14 tetor 1893 - 27 shkurt 1993) ishte një aktore,[2] regjisore dhe skenariste amerikane. Karriera e saj e aktrimit në film zgjati 75 vjet, nga viti 1912, në filmat e shkurtër pa zë, deri në vitin 1987. Gish u quajt "Zonja e Parë e Kinemasë Amerikane" dhe vlerësohet me teknikat kryesore të performancës së filmit.[3] Në vitin 1999, American Film Institute e renditi Gish si yllin e 17-të më të madh të filmit femër të kinemasë klasike të Hollivudit.

Pasi luajti në skenë me motrën e saj si fëmijë, Gish ishte një yll e shquar e filmit nga viti 1912 deri në vitet 1920, duke u lidhur veçanërisht me filmat e regjisorit D. W. Griffith. Kjo përfshinte rolin e saj kryesor në filmin me fitimet më të larta të epokës së heshtur, The Birth of a Nation të Griffith (1915). Filmat dhe shfaqjet e tjera kryesore të saj nga epoka e heshtur janë: Intolerance (1916), Broken Blossoms (1919), Way Down East (1920), Orphans of the Storm (1921), La Bohème (1926), dhe The Wind (1928).

Në agimin e epokës së zërit, ajo u kthye në skenë dhe herë pas here shfaqej në film, duke përfshirë role të njohura kryesore në Duel in the Sun (1946) dhe The Night of the Hunter (1955). Ajo u nominua për Çmimin Oscar për Aktoren më të Mirë Dytësore për Duel in the Sun. Gish gjithashtu pati role kryesore mbështetëse në Portrait of Jennie (1948), A Wedding (1978), dhe Sweet Liberty (1986).

Ajo gjithashtu bëri punë të konsiderueshme televizive nga fillimi i viteve 1950 deri në vitet 1980, dhe u tërhoq pasi luajti përballë Bette Davis në filmin e vitit 1987, The Whales of August. Gjatë viteve të saj të mëvonshme, Gish u bë një avokate e përkushtuar për vlerësimin dhe ruajtjen e filmit pa zë. Pavarësisht se ishte më e njohur për punën e saj në film, ajo u realizua edhe në skenë dhe u fut në American Theater Hall of Fame në vitin 1972.[4] Në vitin 1971, asaj iu dha një Çmim Nderi i Akademisë për arritjet e saj në karrierë. Ajo u nderua me Kennedy Center Honors për kontributin e saj në kulturën amerikane përmes arteve interpretuese në vitin 1982.

Early life[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dorothy dhe Lillian Gish me aktoren Helen Ray,[5] zonja e tyre kryesore në Her First False Step (1903)

Lillian Diana Gish lindi më 14 tetor 1893, në Springfield, Ohio, fëmija i parë i aktores Mary Robinson McConnell, dhe James Leigh Gish.[6][7] Lillian kishte një motër më të vogël, Dorothy, e cila gjithashtu u bë një yll i njohur i filmit.

Nëna e saj ishte një episkopale skoceze dhe babai i saj ishte me prejardhje gjermane luterane. Gjeneratat e para të Gishëve ishin ministrat e Dunkard. Babai i Gishit ishte një alkoolist dhe u largua nga familja; nëna e saj u mor me aktrim për t'i mbështetur. Familja u transferua në East St. Louis, Illinois, ku ata jetuan për disa vite me tezen dhe xhaxhain e Lillian, Henry dhe Rose McConnell. Nëna e tyre hapi Kuzhinën Majestic Candy dhe vajzat ndihmuan në shitjen e kokoshkave dhe karamele klientëve të Majestic Theatre të vjetër, që ndodhej pranë. Vajzat ndoqën shkollën e Shën Henrit, ku interpretuan në shfaqjet e shkollës.

Në vitin 1910, vajzat jetonin me tezen e tyre Emily në Massillon, Ohio, kur u njoftuan se babai i tyre, James, ishte i sëmurë rëndë në Oklahoma. 17-vjeçari Lillian udhëtoi për në Shawnee, Oklahoma, ku jetonin vëllai i James, Alfred Grant Gish dhe gruaja e tij, Maude. Babai i saj, i cili deri atëherë ishte institucionalizuar në Spitalin e të Çmendurve në Oklahoma në Norman, ishte në gjendje të udhëtonte 35 milje për në Shawnee dhe të dy u njohën përsëri. Ajo qëndroi me tezen dhe xhaxhain e saj dhe ndoqi shkollën e mesme Shawnee atje. Babai i saj vdiq në Norman, Oklahoma, në vitin 1912, por ajo ishte kthyer në Ohio disa muaj më parë.

Kur teatri pranë dyqanit të ëmbëlsirave u dogj, familja u zhvendos në Nju Jork, ku vajzat u bënë miq të mirë me një fqinje, Gladys Smith. Gladys ishte një fëmijë aktore që bëri disa punë për regjisorin D. W. Griffith, dhe më vonë mori emrin skenik Mary Pickford.[8] Kur Lillian dhe Dorothy ishin mjaft të rritur, ata iu bashkuan teatrit, shpesh duke udhëtuar veçmas në prodhime të ndryshme. Ata gjithashtu morën punë modelimi, me Lillian duke pozuar për artistin Victor Maurel në këmbim të mësimeve për zërin.[9]

Në vitin 1912, shoqja e tyre Mary Pickford prezantoi motrat me Griffith dhe i ndihmoi të lidhnin kontrata me Biograph Studios. Lillian Gish shpejt u bë një nga aktoret më të dashura të Amerikës; ajo ishte 19 vjeç në atë kohë, por u tha drejtorëve të casting-ut se ishte 16.[10]

Vdekja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gish vdiq nga dështimi i zemrës më 27 shkurt 1993, në moshën 99-vjeçare.[11] Ajo u dogj dhe hiri i saj u varros pranë atyre të motrës së saj Dorothy në Kishën Episkopale e Shën Bartolomeut në New York City.[12] Pasuria e saj vlerësohej në disa milionë dollarë, pjesa më e madhe e të cilave shkoi për krijimin e trustit the Dorothy and Lillian Gish Prize.

Filmografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Filmografia e Lillian Gish


Diskografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Jerome Kern: Show Boat, drejtuar nga John McGlinn, EMI, 1988

Libra[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Autobiografike
  • The Movies, Mr. Griffith, and Me (with Ann Pinchot) (Prentice-Hall, 1969) ISBN 9780135366493
  • Dorothy and Lillian Gish (Charles Scribner's Sons, 1973)
  • An Actor's Life for Me (with Selma G. Lanes) (Viking Penguin, 1987)
Biografike dhe tematike
  • Abel, Richard, et al. Flickers of Desire: Movie Stars of the 1910s (Rutgers University Press, 2011)
  • Affron, Charles. Star Acting: Gish, Garbo, Davis (E.P. Dutton, 1977)
  • Affron, Charles. Lillian Gish: Her Legend, Her Life (University of California Press, 2002)
  • Berke, Annie, Stampa:"'Never Let the Camera Catch Me Acting': Lillian Gish as Actress, Star, and Theorist", Historical Journal of Film, Radio, and Television 36 (June 2016), 175–89.
  • Bogdanovich, Peter. A Moment with Miss Gish (Santa Teresa Press, 1995)
  • Oderman, Stuart. Lillian Gish: A Life on Stage and Screen (McFarland, 2000)

Dokumentarët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Dokumentari televiziv i Jeanne Moreau i vitit 1983, Lillian Gish
  • Dokumentari i Terry Sanders i vitit 1988 Lillian Gish: An Actor's Life for Me

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Edhe pse disa pretendime të pambështetura tregojnë se motrat Gish kanë lindur me mbiemrin "de Guiche", në fakt mbiemri i tyre në lindje ishte "Gish". Sipas Lillian Gish: Her Legend, Her Life (2001), një biografi nga Charles Affron: "Emri Gish ishte fillimisht burimi i disa mistifikimit. Në vitin 1922, në kohën e hapjes së Orphans of the Storm, Lillian raportoi se familja Gish ishte me prajardhje franceze, me prejardhje nga Duka de Guiche ... Falsifikimi i tillë i agjenturës së shtypit ishte i zakonshëm."
  2. ^ "Theatre | Alexander Street, a ProQuest Company". search.alexanderstreet.com (në anglisht).
  3. ^ "American Film Institute". www.afi.com (në anglisht).
  4. ^ Annie Berke, "'Never Let the Camera Catch Me Acting': Lillian Gish as Actress, Star, and Theorist," Historical Journal of Film, Radio, and Television 36 (June 2016), 175–189.
  5. ^ Dorothy and Lillian Gish (1973) p. 12
  6. ^ "Lillian Gish Biography" (në anglisht). Bioandlyrics.com. 27 shkurt 1993. Arkivuar nga origjinali më 3 shkurt 2009. Marrë më 4 tetor 2010. Arkivuar 3 shkurt 2009 tek Wayback Machine
  7. ^ "Pennsylvania Births and Christenings, 1709–1950," database, FamilySearch (https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:V2NJ-LPH : 11 February 2018), Jas. Leonidas Gish, 11 Dec 1873; Christening, citing Zion Evangelical Lutheran Church, Hummelstown, Dauphin, Pennsylvania; FHL microfilm 845,111.
  8. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Affron2002
  9. ^ Oderman, Stuart (2000). Lillian Gish: A Life on Stage and Screen (në anglisht). McFarland & Co. ISBN 978-0786406449.
  10. ^ Charles Affron (2002). Lillian Gish: her legend, her life (në anglisht). University of California Press. fq. 19–20. ISBN 978-0520234345.
  11. ^ Krebs, Albin (1993-03-01). "Lillian Gish, 99, a Movie Star Since Movies Began, is Dead". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 24 tetor 2020.
  12. ^ Wilson, Scott (2016). Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons (në anglisht) (bot. 3rd). McFarland. fq. 281.Stampa:ISBN?
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Lillian_Gish&oldid=2598751"