Përdoruesi:Arjeta Jerliu/sandbox
Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (ARKEP)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit][Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
ARKEP është organi rregullator, i cili zbaton dhe mbikëqyrë kornizën rregullatore të përcaktuar nga ligji për Komunikime Elektronike, nga ligji për shërbimet postare, si dhe nga politikat e zhvillimit të fushës së komunikimeve elektronike dhe shërbimeve postare, të përcaktuara nga Qeveria e Kosovës.
Me qëllim të mbrojtjes së konsumatorit ARKEP, Implementon akte ligjore dhe miraton akte nënligjore për mbrojtjen e të drejtave të konsumatorëve, si dhe bënë monitorimin e implementimit të këtyre akteve.Përmes liberalizimit të tregut, u ofron konsumatorëve më shumë zgjedhje dhe kualitet më të lartë të shërbimeve, çmime më të ulëta dhe mbulueshmëri më të madhe në tërë territorin e Republikës së Kosovës. Harton udhërrëfyes për të drejtat dhe obligimet e konsumatoreve, të cilat publikohen në ueb faqen e ARKEP dhe njofton konsumatorët me kohë për zhvillimet dhe ndryshimet në sektorin e Komunikimeve Elektronike, monitoron dhe inspekton ofruesit e shërbimeve të Komunikimeve Elektronike dhe atyre postare,shqyrton ankesat e konsumatorëve dhe zgjidh mos-marrëveshjet në mes ofruesve të shërbimeve dhe konsumatorëve.
SPEKTRI FREKUENCOR[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit][Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Spektri i radio-frekuencave përfshin valët elektromagnetike në diapazonin e frekuencave 9 kHz deri 3000 GHz, të cilat përhapen në hapësirë pa nevojën e linjave të veçanta, dhe si burim i kufizuar natyror me rëndësi publike paraqet nje indikator esencial në zhvillimin e tregut të komunikimeve elektronike në Republikën e Kosovës në shume sfera të rëndësishme si: komunikimit pa tel si Wi-Fi ose telefonia Mobile, shfrytëzimi në lëmit e transportit, transmetimeve radio difuzive , sigurinë publike, hulumtime, mbrojtjen e mjedisit dhe energjisë, shkence dhe edukim etj.
Spektri frekuencorë do të menaxhohet duke u bazuar në Planin Kombëtar të Radio-frekuencave dhe Planin për përdorimin e radio-frekuencave (kanaleve), plane të harmonizuara konform politikave kombëtare dhe ndërkombëtare mbi zhvillimin e spektrit të radio-frekuencave.
Të gjithë operatorët dhe ofruesit e shërbimeve të komunikimeve elektronike të cilët dëshirojnë të shfrytëzojnë resurse frekuencore janë të obliguar që të aplikojnë për te drejtën e shfrytëzimit të tyre, në ARKEP para fillimit te aktivitetit të tyre konform legjislacionit primar dhe sekondar në fuqi.
Planifikimi i spektrit
Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit, me qëllim që të siguroj përdorim të frytshëm, efektiv, dhe përqendrim të mbrojtjes dhe shfrytëzimit të duhur të spektrit frekuencor ka harmonizuar dhe përshtatë Tabelën Ekzistuese te Radiofrekuencave për Kosovë me Planin dhe Tabelën Kombëtare të Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Spektrit Radiofrekuencor për Republikën e Kosovës.
SHPËRNDARJA DHE SHFRYTEZIMI I BREZIT
1.1 Brezi i frekuencave 1920-1980/2110-2170 MHz përfshinë kapacitetin frekuencor prej 2x60 MHz dhe është paraparë që të shfrytëzohet me ndarje duplekse frekuencore (Frequency Division Duplex - FDD). Brezi 1920-1980 MHz shfrytëzohet për linjën ngritëse (Uplink) kurse brezi 2110-2170 MHz shfrytëzohet për linjën rënëse (downlink). Diferenca në mes të frekuencave transmetuese dhe marrëse për Stacionet bazë (FB) dhe ato të lëvizshme (ML) është 190 MHz.
1.2 Brezat e frekuencave 1900-1920 MHz dhe 2010–2025 MHz janë paraparë që të shfrytëzohen me ndarje duplekse kohore (Time Division Duplex - TDD).
1.3 Shpërndarja e brezit të frekuencave 1900-1920 MHz, 2010–2025 MHz dhe 1920-1980/2110-2170 MHz në blloqe është paraqitur në mënyrë grafike në Figurën 1.
1.4 Brezi i frekuencave 1920-1980/2110-2170 MHz për shërbime mobile të radio komunikimeve ndahet në 12 blloqe të çiftuara të radio frekuencave me gjerësi 2 x 5 MHz, kurse brezi 1900-1920 MHz dhe 2010– 2025 MHz ndahet në 7 blloqe të pa çiftuara të radio frekuencave me gjerësi 5 MHz.
1.5 Përcaktimi i frekuencave bartëse, për gjerësi kanali 5 MHz, në brezat e mësipërm të frekuencave përcaktohet sipas Specifikimeve teknike të 3GPP (3rd Generation Partnership Project) të përcaktuara në 3GPP TS 25.104. V9.5.0 (2010-09).
1.6 Një operatori i jepen në shfrytëzim një ose më shumë blloqe të radio frekuencave në mënyrë sukseseve (njëpasnjëshme).
Interkonekcioni është lidhja fizike dhe logjike e rrjeteve publike të komunikimit, të cilat përdoren nga i njëjti apo nga ndërmarrës të ndryshëm, në mënyrë që t'i lejojë përdoruesit e një ndërmarrësi të komunikojnë me përdoruesit e të njëjtit ose të një ndërmarrësi tjetër, ose të lejojë qasjen për shërbimet e ofruara nga një ndërmarrës tjetër. Interkoneksioni është një lloj i veçantë i qasjes, që zbatohet ndërmjet operatorëve të rrjeteve publike të komunikimit. Interkoneksioni është një nga parakushtet kyçe si për zhvillim efektiv të tregut ashtu edhe për krijimin e një konkurrence efektive dhe të shëndosh.
Sfidat dhe ndikimi i pandemis COVID-19 në Sektorin e Telekomit
Shfaqja e koronavirusit (COVID-19) ka sjellë një seri ngjarjesh në të gjithë industrinë e telekomit. Njerëzit dhe bizneset po kalojnë në mjete dixhitale për të menaxhuar ngarkesat e tyre të punës, gjë që ka çuar në një rritje të papritur të trafikut të rrjetit fiks dhe celular dhe kërkesave për qasje.Industria e telekomunikacionit është ndërprerë në masë të madhe, pasi është thelbi i komunikimeve të kërkuara që funksionet e biznesit të sektorit mjekësor, qeveritar dhe privat të funksionojnë pa probleme.
Aksesi i besueshëm dhe me shpejtësi të lartë në internet është çelësi për të siguruar që spitalet dhe institucionet mjekësore të kenë akses në rrjetet globale të informacionit dhe burimet e nevojshme për të luftuar virusin. Lidhja me brez të gjerë tani është absolutisht vendimtare për institucionet arsimore dhe bizneset që të vazhdojnë të ofrojnë shërbime thelbësore. Urgjenca e paparë globale e shëndetit po takson rrjetet dhe platformat në kufi, me disa operatorë dhe platforma që raportojnë rritje të kërkesës deri në 800%.
Përçarja e papritur e operacioneve normale të biznesit të shkaktuara nga koronavirusi i ka detyruar kompanitë të drejtojnë bizneset e tyre në distancë. Ky ndryshim ka rritur kërkesën për lidhje më të mirë të rrjetit dhe mbulim të përmirësuar të internetit, veçanërisht në zonat e largëta ose rurale.
Si rezultat, industria e telekomit (wireless dhe wireless) po përpiqet të ofrojë infrastrukturë më të mirë të internetit për klientët e tyre.
Shumë operatorë të rrjetit celular (MNO) po ofrojnë mundesinë klientëve qasje ne të dhëna shtesë pasi bizneset dhe shkollat në të gjithë botën kalojnë në punë nga distanca, për shkak të përhapjes së virusit COVID-19.Lidhja me brez të gjerë është gjithashtu thelbësore që institucionet arsimore dhe bizneset të vazhdojnë të ofrojnë shërbime thelbësore.Gjithashtu edhe ne Kosove per viitin akademik 2019/2020 në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina”, studentët e përmbyllën më ndryshe se herëve të tjera. Për shkak të situatës së krijuar nga pandemia COVID-19, ata e përfunduan semestrin në platformën “Google Meet” e jo si në të kaluarën, në sallat e fakulteteve.Mësimi online në UP ka filluar në kohë rekorde. Vetëm pesë ditë pas ndërprerjes së mësimit të rregullt, inxhinierët e Teknologjisë Informative të UP-së kanë bërë të mundur teknikisht mbajtjen e mësimit.Prej fillimit të aplikimit të kësaj forme e deri ne mbarim te semestëri 2020, në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina” janë mbajtur 98,475 ligjërata online[1] ndërsa deri në përfundim të semestrit 2021 janë mbajtur gjithësej 323,442 ligjerata online sipas publimkit në raportin e Zyrës së Teknlogjisë informative të Universitetit Hasan Prishtina.
Industria e telekomunikacionit po përshtatet vazhdimisht me ndryshimet e shkaktuara për shkak të krizës COVID-19. Duke qenë shpërndarësi i vetëm i infrastrukturës së internetit në industritë e tjera vertikale, operatorët e telekomit kanë bërë disa ndryshime në operacionet dhe ofertat e tyre për t'i shërbyer klientëve të tyre në një mënyrë më të mirë. Megjithëse pandemia e koronavirusit solli disa sfida, nismat e ndërmarra nga telcos me siguri do të mbajnë partneritetet e tyre të biznesit dhe klientët për një afat të gjatë. Kjo duhet të çojë në një rritje të të ardhurave nga telco gjatë pandemisë COVID-19 dhe më pas kur jeta të kthehet në normale.[2]