Përpjekja për grusht shtet në Turqi (2016)
| Përpjekja për grusht shtet në Turqi, 2016 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
.jpg)
Një përpjekje për grusht shtet në Turqi, ndodhi më 15 dhe 16 korrik 2016. Grushtin e shtetit u përpoqën ta kryejn një pjesë rebele e ushtrisë turke që ishte kundër qeverisë së kryeministrit Binali Jëlldërëm dhe presidentit turk Rexhep Taip Erdoan. Grushti thuhet se ka dështuar.[1][2][3]
Reagimet ndaj grusht shtetit ishin shumë të pafavorshme, si nga brenda dhe jashtë vendit. Partitë kryesore opozitare në Turqi, për shembull, i dënuan përpjekje për grusht shtet.[4][5] Udhëheqësit ndërkombëtarë —si ato të Bashkimit Evropian, NATO-s dhe Shteteve të Bashkuara— bënë thirrje që të respektohen institucionet në Turqi dhe zyrtarët e zgjedhur të këtyre institucioneve.
Kryeministri Jëlldërëm deklaroi në media më 16 korrik 2016 se situata tani është "plotësisht nën kontroll", dhe e quajti përpjekjen për grusht shtet si "një njollë e zezë në demokracinë turke". Arrestime masive pasuan pas përpjekjes për grusht shtet, ku 2,839 ushtarët u arrestuan nga qeveria.[6]
Prapaskena[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Që nga themelimi i shtetit modern të Turqisë, nga viti 1923, e Forcat e Armatosura Turke (TSK) kanë organizuar tre herë grusht shtet—në vitin 1960, 1971 dhe 1980 — e më 1997 reaguan nëpërmjet një memorandumi ushtrak.[7] Ushtria, historikisht e ka parë veten si mbrojtëse shtetit laik turk, të përcaktuar nga Mustafa Qemal Ataturku.[7]
Përpjekja për grusht shtet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Më 15 korrik 2016, siç është raportuar vetëm para orës 23:00 (11:00 PM) sipas kohës vendore (EEST), avionë ushtrakë fluturuan mbi Ankara, dhe dy urat në Stamboll: Ura e Fatih Sulltan Mehmetit dhe Ura e Bosforit, ishin të mbyllura nue drejtimin nga Anadolli për në Evropë.[8][9][10]
Raporte të hershme deklaruan se presidenti Rexhep Tajip Erdoan ishte i sigurt në Marmaris, në jugperëndim të Turqisë, ku ai ishte me pushim,[9] ndërsa disa raportet gjithashtu pohuan se ai kishte ikur nga vendi me një avion privat.[11][12]
Tanqet hapën zjarr pranë Ndërtesës së Parlamentit të Turqisë.[13] Ndërtesa e parlamentit, gjithashtu, u godit edhe nga ajri.[14][15][16] Lëndime janë raportuar në mesin e protestuesve në Urën e Bosforit, pasi ushtarët hapën zjarr në urë.[17][18]
Një helikopter që i përkiste puçistëve është qëlluar nga avion ushtarak F-16 i Ushtrisë turke.[17][19] Gjithashtu ka pasur raporte ku thuhet se aeroplanë pro-qeveritarë po fluturonin mbi Ankara për të "neutralizuar" helikopterë të përdorur nga ata prapa grusht shtetit.[17]
Në 3:10 EEST, Forcat e Armatosura të Turqisë pretenduan të kenë kontrollin e plotë mbi vendin përmes web-faqes së tyre.[20]
17 oficerë policie janë vrarë nga një helikopter gjatë sulmit ndaj selisë së forcave speciale policore, pranë Ankarasë.[21]
Reagimi i qeverisë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Zyra presidenciale turke deklaroi se Presidenti Erdoan ishte me pushime jashtë Turqisë dhe i sigurt, dhe e dënoi përpjekjet për grusht shtetin si një sulm ndaj demokracisë.[13][22] Një burim presidencial, po ashtu theksoi se Erdoan dhe qeveria e tij janë ende në pushtet.[17] Duke folur për një program lajmesh në televizion me anë të FaceTime, Erdoan i bëri thirrje popullit turk që të dalë në rrugë.[13][17][23] Zëvendëskryeministri Numan Kurtullmush u shfaq drejtpërsëdrejti në televizor, duke thënë se Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) është ende në krye të qeverisë.[17] Kryetari i bashkisë së Ankarasë, Melih Gökçek i AKP-së, i inkurajoi njerëzit për të dalë jashtë nëpër rrugët e kryeqytetit, pavarësisht një ndalimi të vendosur nga ushtria.[24]
Reuters raportoi se në orët e hershme të 16 korrikut (sipas kohës lokale), grusht shteti duket ka dështuar, sepse turmat pro-qeveritare sfiduan ushtarakët puçistë të mbledhur në sheshet kryesore të Stambollit dhe Ankarasë, për të kundërshtuar grusht shtetin.[3] Reuters raportoi gjithashtu ushtarakë puçistë iu dorëzuan policisë në sheshin Taksim të Stambollit.[3]
Reuters raportoi gjithashtu se ushtarë pro-qeveritarë e morën kontrollin e Aeroporti Ndërkombëtar Atatürk menjëherë pas deklaratës së presidentit.[17]
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Përditësimet në BBC News
- Përditësimet në The Telegraph
- Përditësimet në CNN
- Përditësimet në Al Jazeera
- Përditësimet në The Wall Street Journal
- Përditësimet në New York Times
References[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Turkish Military Says It Has Seized Control From Ankara Government". Marrë më 15 korrik 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "1. Ordu Komutanı'ndan açıklama!" [Explanation from the commander of the 1st Army !]. haber7.com (në turqisht). 16 korrik 2016. Marrë më 15 korrik 2016.
- ^ a b c "Turkish coup bid crumbles as crowds answer call to streets, Erdogan returns". 16 korrik 2016. Marrë më 16 korrik 2016 – nëpërmjet Reuters.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Opposition parties reject the military coup attempt, Hürriyet Daily News (15 July 2016).
- ^ Mutlu Civiroglu [mutludc] (15 July 2016).
- ^ "Turkey: Mass arrests after coup bid quashed, says PM – BBC News".
- ^ a b Tim Arango; Ceylan Yeğinsu (15 korrik 2016). "President of Turkey Urges Resistance as Military Attempts Coup". The New York Times. Marrë më 15 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Suzan Fraser; Dominique Soguel. "Turkish officials say coup attempt appears to have failed". Associated Press. Arkivuar nga origjinali më 13 shtator 2018. Marrë më 15 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "Turkey coup: military attempt to seize power from Erdoğan as low-flying jets and gunfire heard in Ankara and bridges across Bosphorus in Istanbul closed".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Turkish Prime Minister Reports Coup Attempt". WSJ. 15 korrik 2016. Marrë më 15 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Rkaina, Sam (15 korrik 2016). "Turkish President Recep Tayyip Erdoğan 'flees country in private jet' after military launches coup". Daily Mirror. Marrë më 15 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Erdoğan'dan ilk açıklama: Milletimizi meydanlara davet ediyorum; en ağır bedeli ödeyecekler!". t24.com.tr.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c Levin, Sam; Rawlinson, Kevin (16 korrik 2016). "Turkey military coup: tanks open fire near parliament building – live updates". The Guardian. Marrë më 16 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ankara parliament building ‘bombed from air’ – state agency".
- ^ FOX HABER [FOXhaber] (15 July 2016).
- ^ "LIVE: Gunfire And injuries On Istanbul Bridge".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d e f g "Turkey sees army coup attempt". BBC News. Marrë më 16 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ömer Çelik [omerrcelik] (15 July 2016).
- ^ "Turkey coup: Live updates – CNN.com".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı". Arkivuar nga origjinali më 16 korrik 2016. Marrë më 16 korrik 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Turkey coup attempt: President Erdogan says the government is in control". Los Angeles Times. 16 korrik 2016. Marrë më 16 korrik 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Turkey army group announces takeover on TV". BBC News. Marrë më 16 korrik 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ceylan Yeginsu [CeylanWrites] (15 July 2016).
- ^ "Turkey 'coup': Live updates as explosion and gunfire reported in capital Ankara – Mirror Online".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)