Plautus
Titus Maccius Plautus [1] (rr. 254 – 184 p.e.s.) ishte një dramaturg romak i periudhës së vjetër latine. Komeditë e tij janë veprat më të hershme letrare latine që kanë mbijetuar në tërësi. Ai shkroi Palliata Comoedia, zhanrin e ideuar nga Livius Andronicus, novator i letërsisë latine. Fjala Plautine u referohet si veprave të vetë Plautit ashtu edhe veprave të ngjashme ose të ndikuar nga të tijat.
Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nuk dihet shumë për jetën e hershme të Titus Maccius Plautus. Besohet se ai ka lindur në Sarsina, një qytet i vogël në Emilia Romagna në Italinë veriore, rreth vitit 254 para Krishtit. [2] Sipas Morris Marples, Plautus punoi si marangoz ose ndërrues skene në vitet e tij të hershme. [3] Nga kjo vepër, mbase, lindi dashuria e tij për teatrin. Talenti i tij i aktrimit u zbulua përfundimisht; dhe ai adoptoi emrin "Maccius" (nga Maccus, një personazh klloun në "Atellan Farce ") dhe agnomen "Plautus" ("i sheshtë i shkelur", zakonisht në lidhje me "këmbë të sheshtë", por ndonjëherë me qëllim "veshë të sheshtë" si veshët e qenit). [4] Tradita thotë se ai fitoi mjaft para për t'u futur në biznesin detar, por sipërmarrja dështoi. Më pas thuhet se ai ka punuar si punëtor krahu dhe se ka studiuar dramën greke - veçanërisht Komedinë e Re të Menanderit - në kohën e lirë. Studimet e tij e lejuan atë të prodhonte dramat e tij, të cilat u publikuan midis rr. 205 dhe 184 para Krishtit. Plautus arriti një popullaritet të tillë sa që vetëm emri i tij u bë një shenjë dalluese e suksesit teatror.
Komeditë e Plautus janë përshtatur kryesisht nga modelet greke për një audiencë romake dhe shpesh bazohen drejtpërdrejt në veprat e dramaturgëve grekë. Ai i ripunoi tekstet greke për t'u dhënë atyre një aromë që do t'i pëlqente audiencës lokale romake. Ato janë veprat më të hershme të mbijetuara të paprekura në letërsinë latine.
Shfaqjet e mbijetuara[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Amphitruo ( i mungon një segment i madh drejt fundit )
- Asinaria ("Komedia e gomarëve")
- Aulularia ("Pot of Gold") ( mungon pjesa e fundit )
- Bacchides ("Motrat Bacchis")
- Captivi ("Robërit")
- Casina
- Cistellaria ("The Little Casket") (missing large segments)
- Curculio
- Epidikus
- Menaechmi
- Mercator ("Tregtari")
- Miles Gloriosus ("Ushtari Braggart")
- Mostellaria ("Fantazma")
- Persa ("Persiani")
- Poenulus ("Kartagjeniani i Vogël")
- Pseudolus
- Rudens ("Litari")
- Stichus
- Trinummus ("Tre Monedhat")
- Truculentus ("The Churl")
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Leigh, Matthew (2015). "Food in Latin literature". përmbledhur nga Wilkins, John; Nadeau, Robin (red.). A Companion to Food in the Ancient World. Blackwell Companions to the Ancient World. Vëll. 89. John Wiley & Sons. ISBN 9781405179409.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Banducci, Laura M. (2021). "Food remains from the environmental record". Foodways in Roman Republican Italy. University of Michigan Press. ISBN 9780472132300.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Gowers, Emily (1993). "Barbarian spinach and Roman bacon: The Comedies of Plautus". The Loaded Table: Representations of Food in Roman Literature: Representations of Food in Roman Literature. Clarendon Press. ISBN 9780191591655.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)