Sozomeni
Sozomeni (Latin: Salamanes Hermias Sozomenos; greqisht: Σαλαμάνης Ἑρμείας Σωζομενός; [1][2][3] [4] Latin: Sozomenus ; rr. 400 – shek. 450 pas Krishtit), i njohur gjithashtu si Sozomeni, ishte një avokat dhe historian romak i Kishës së Krishterë.
Historisë së Sozomenit i mungon përpunimi kritik i lëndës së paraqitur. Veç kësaj ajo është spërkatur me anekdota e legjenda, kështu që vlera e saj si burim historik është shumë e pakët. Për gjendjen fetare dhe politike të Ilirikut, Sozomeni flet pak dhe vetëm shkarazi në kuadrin e historisë së përgjithshme romake.
Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ai lindi rreth vitit 400 në Bethelia, një qytet i vogël afër Gazës, në një familje të pasur të krishterë të Palestinës. Ajo që ai ka për të na treguar për historinë e Palestinës Jugore rrjedh nga tradita gojore. [5] Ai duket i njohur me rajonin përreth Gazës dhe përmend se ka parë peshkopin Zeno të Majuma, porti detar i Gazës.
Sozomen shkroi se gjyshi i tij jetonte në Betheli, [6] afër Gazës, dhe u bë i krishterë së bashku me familjen e tij, ndoshta nën Konstantin II . Një fqinj i quajtur Alaphrion u shërua mrekullisht nga Shën Hilarioni, i cili dëboi një demon nga Alaphrioni dhe, si dëshmitarë okularë të mrekullisë, familja e tij u konvertua së bashku me atë të Alaphrion. Sipas rrëfimit të tij, konvertimi shënoi një pikë kthese në kristianizimin e Palestinës jugore.
Sozomen duket se është rritur në rrethin e Alaphrion dhe pranon një borxh mirënjohjeje ndaj urdhrit monastik. Edukimi i tij i hershëm u drejtua nga murgjit në vendlindjen e tij. Është e pamundur të konstatohet se çfarë programi mësimor ndoqi ai në këto shkolla monastike, por shkrimet e tij japin dëshmi të qarta të përpikmërisë me të cilën ai u mbështet në studimet greke. [7]
Si i rritur ai mori trajnimin si avokat . Ai studioi për drejtësi në Bejrut. Më pas ai shkoi në Kostandinopojë për të filluar karrierën e tij si avokat, ndoshta në oborrin e Theodosius II . Ndërsa ishte i angazhuar në këtë mënyrë, ai konceptoi, rreth vitit 443 projektin e shkrimit të një historie të Kishës. [8]
Shkrime mbi historinë e kishës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sozomen shkroi dy vepra mbi historinë e kishës, nga të cilat vetëm e dyta ekziston.
Vepra e tij e parë mbuloi historinë e Kishës, nga Ngjitja e Jezusit në Qiell deri në humbjen e Licinius në vitin 323, në dymbëdhjetë libra. Burimet e tij për të përfshinin Eusebiusin nga Cezarea, predikimet e Klementit, Hegesipus dhe Sextus Julius Africanus .
Vepra e dytë e Sozomenit vazhdon afërsisht aty ku mbaroi vepra e tij e parë. Ai e shkroi atë në Kostandinopojë, rreth viteve 440-443 dhe ia kushtoi perandorit Theodosius II .
Vepra është e strukturuar në nëntë libra, të rregulluar afërsisht përgjatë mbretërimit të Perandorëve Romakë :
- Libri I: nga konvertimi i Konstandinit I deri në Këshillin e Nikeas (312–325)
- Libri II: nga Këshilli i Nikeasë deri në vdekjen e Konstandinit (325–337)
- Libri III: nga vdekja e Kostandinit I deri në vdekjen e Konstansit I (337–350)
- Libri IV: nga vdekja e Konstansit I deri në vdekjen e Konstancit II (350–361)
- Libri V: nga vdekja e Konstancit II deri në vdekjen e Julian Apostatit (361–363)
- Book VI: nga vdekja e Julian Apostatit deri në vdekjen e Valensit (363-375)
- Libri VII: nga vdekja e Valensit deri në vdekjen e Theodosius I (375–395)
- Libri VIII: nga vdekja e Theodosius I deri në vdekjen e Arkadius (395–408).
- Libri IX: nga vdekja e Arkadius deri në ardhjen e Valentinian III (408–25).
Shkrime të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas historianit dhe studiuesit të Islamit Michael Cook, Sozomen shkroi se një grup " saracenësh " (arabë) në Palestinë kishin miratuar ligjet dhe zakonet hebraike pasi kishin rënë në kontakt me hebrenjtë dhe mund të kenë qenë (sipas Cook) pararendësit e Islamit dhe myslimanët. [9]
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Cook, Michael (2000). The Koran : A Very Short Introduction. Oxford University Press. ISBN 0192853449.
The Koran : A Very Short Introduction.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - On ethnic identity and ecclesiastical politics in Sozomen, see:
- Argov, Eran I. (2005). "A Church Historian in Search of an Identity: Aspects of Early Byzantine Palestine in Sozomen's Historia Ecclesiastica". Zeitschrift für Antikes Christentum. 9: 367–396.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Argov, Eran I. (2005). "A Church Historian in Search of an Identity: Aspects of Early Byzantine Palestine in Sozomen's Historia Ecclesiastica". Zeitschrift für Antikes Christentum. 9: 367–396.
- The English translation of the Ecclesiastical History ascribed to Chester D. Hartranft is available online:
- The English translation of the Ecclesiastical History by Edward Walford as originally published in the Bohn Ecclesiastical Library, is available in book form:
- Sozomen, Hermias (2018). The Ecclesiastical History of Sozomen. Merchantville, New Jersey: Evolution Publishing. ISBN 978-1-935228-15-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Sozomen, Hermias (2018). The Ecclesiastical History of Sozomen. Merchantville, New Jersey: Evolution Publishing. ISBN 978-1-935228-15-8.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Joseph Bidez & Günther Christian Hansen, Sozomenus Kirchengeschichte (Verlag, 1995), pp. lxiv–lxv
- ^ Martindale, PLRE 2, p. 1023
- ^ RE III A.1 (1927), col. 1240
- ^ Corruptions of his name include Salminius and Salaminius.
- ^ Harnack & McGiffert 1911
- ^ Sozomenus, Historia Ecclesiastica, Bk.1, Chap. 15
- ^ Healy 1912</ref< Si njeri, ai ruajti përshtypjet e rinisë së tij dhe vepra e tij e madhe më vonë do të ishte gjithashtu një monument i nderimit të tij për murgjit në përgjithësi dhe për dishepujt e Hilarionit në veçanti. <ref<Harnack & McGiffert 1911
- ^ Healy 1912
- ^ Cook 2000