Toraja
 Vajza të reja Torajane në një ceremoni martesore | |
| Popullsia e përgjithshme | |
|---|---|
| 1,100,000[1] | |
| Rajone me popullsi të konsiderueshme | |
 Indonesia: | |
| South Sulawesi | 600,000[2] |
| West Sulawesi | 179,846 (14% e popullsis)[3] |
| Gjuhët | |
| Toraja-Sa’dan language, Kalumpang language, Mamasa language, Tae’ language, Talondo' language, Toala' language (vernacular languages) and Indonesian | |
| Fetë | |
| Christianity (Protestantism 69.15%, Roman Catholicism 16.97%), Islam 5.99% and Torajan Hinduism (Aluk To Dolo) 5.99%.[1] | |
| Grupe etnike të lidhura | |
| Mandarese, Bugis, Makassarese[4] | |
Torajanët janë një grup etnik indigjen në një rajon malor të Sulawesi Jugor, Indonezi. Popullsia e tyre është përafërsisht 1,100,000, prej të cilëve 450,000 jetojnë në mbretërinë e Tana Toraja ("Toka e Toraja"). Shumica e popullsisë është të krishterë, ndërsa të tjerët janë muslimanë ose kanë besime animiste lokale të njohura si aluk ("rruga"). Qeveria indoneziane e ka njohur këtë besim animist si Aluk To Dolo ("Rruga e paraardhësve").
Fjala Toraja vjen nga termi i gjuhës Bugine në riaja, që do të thotë "njerëzit e lumenjve". Qeveria holandeze koloniale e quajti popullin Toraja në vitin 1909. Torajanët janë të njohur për ritet e tyre të përpunuara si funeralet, vendet e varrimit të gdhendura në shkëmbinjtë gurorë, shtëpitë tradicionale me kulme, të njohura si tongkonan, dhe gdhendje druri të shumëngjzrshme. Ritet funerale të Torajas janë ngjarje të rëndësishme shoqërore, zakonisht të ndjekura nga qindra njerëz dhe që zgjasin disa ditë.
Para shekullit të 20-të, Torajanët jetonin në fshatra autonome, ku praktikonin animizëm dhe ishin relativisht të paprekur nga bota e jashtme. Në fillim të viteve 1900, misionarët holandezë fillimisht u munduan ti këthejnë malësorët e Torajaës në të krishterë. Kur regjimi i Tana Toraja u hap më tepër në botën e jashtme në vitet 1970, u bë një ikonë e turizmit në Indonezi: ajo u shërbeu për zhvillimin e turizmit dhe u studiua nga antropologët. Nga vitet 1990, kur turizmi arriti kulmin, shoqëria Toraja kishte ndryshuar ndjeshëm, nga një model agrar - në të cilin jeta shoqërore dhe zakonet ishin krijimet e Aluk To Dolo - në një shoqëri me shumë të krishterë. Sot, turizmi dhe paratë e dërguara nga Torajanët emigrant kanë bërë për ndryshime të mëdha në malësinë Toraja, duke i dhënë Torajas një status të famshëm në Indonezi dhe duke rritur krenarinë e grupit etnik Toraja.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Adams, Kathleen M. (2006). Art as Politics: Re-crafting Identities, Tourism and Power in Tana Toraja, Indonesia. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3072-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Bigalke, Terance (2005). Tana Toraja: A Social History of an Indonesian People. Singapore: KITLV Press. ISBN 978-9971-69-318-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kis-Jovak, J.I.; Nooy-Palm, H.; Schefold, R. & Schulz-Dornburg, U. (1988). Banua Toraja : changing patterns in architecture and symbolism among the Sa'dan Toraja, Sulawesi, Indonesia. Amsterdam: Royal Tropical Institute. ISBN 978-90-6832-207-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Nooy-Palm, Hetty (1988). The Sa'dan-Toraja: A Study of Their Social Life and Religion. The Hague: Martinus Nijhoff. ISBN 978-90-247-2274-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lexo më tej[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Adams, Kathleen M. (2006). Art as Politics: Re-crafting Identities, Tourism and Power in Tana Toraja, Indonesia. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3072-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) see Kathleen M. Adams - Barley, Nigel (2013). Toraja: Misadventures of an Anthropologist in Sulawesi, Indonesia, Singapore: Monsoon Books. ISBN 978-981-4423-46-5; ebook 978-981-4423-47-2.
- Buijs, Kees (2006). Powers of blessing from the wilderness and from heaven. Structure and transformations in the religion of the Toraja in the Mamasa area of South Sulawesi, Leiden: KITLV.
- Douglas W. Hollan & Jane C. Wellenkamp (1996). The Thread of Life: Toraja Reflections on the Life Cycle. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1839-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Parinding, Samban C. & Achjadi, Judi (1988). Toraja: Indonesia's Mountain Eden. Singapore: Time Edition. ISBN 978-981-204-016-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Waterson, Roxana (2009). Paths and Rivers: Sa'dan Toraja Society in Transformation. Leiden: KITLV.
Linqe te jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Zgjidhja tradicionale Tana Toraja - lista paraprake e trashëgimisë botërore e UNESCO-s
- tanatorajakab.go.id - Faqja zyrtare për qeverinë e Tana Toraja regency
- Visitoraja.com - informacion rreth Toraja
- ^ a b Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturaofficial - ^ Zainuddin Hamka (2009). Corak pemikiran keagamaan Gurutta H. Muh. As'ad Al-Bugisi. Departemen Agama RI, Badan Litbang dan Diklat, Puslitbang Lektur Keagamaan. fq. 103. ISBN 978-60-287-6601-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sugihandari (24 shkurt 2009). "Sulawesi Barat, Cermin Politik dalam Dua Masa". Arkivuar nga origjinali më 20 qershor 2013. Marrë më 2 korrik 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bugis and Makassere people constitute the coastal region surrounding Toraja. In fact, the term "toraja" was invented by these coastal people to refer the isolated mountainous people.