A Christmas Carol
 | Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. |
 | Ky artikull sipas rregullores mbi shkronjat Ç, ç, Ë, ë, bie në kundërshtim me rregulloren e Wikipedisë në gjuhën shqipe, për këtë arsye nuk mund të merret si i saktë derisa të rregullohet. |
 | |
| Autor | Charles Dickens |
|---|---|
| Ilustrues | Johon Leech |
| Shteti | Britania e Madhe |
| Gjuha | Anglisht |
| Zhanri | Novel, Sociale, Histori me fantazma |
| Botuar | 17 dhjetor 1843 |
| Lloji i medias | Printim |
| Paraprihet nga | Martin Chuzzlewit |
| Përcjellet nga | The Chimes |
A Christmas Carol, në shqip Fryma e Krishtlindjeve apo Kënga e Krishtlindjeve, është një novelë e shkruar nga autori anglez Çarls Dikens. Fillimisht u botua nga Chapman & Hall më 17 dhjetor 1843. Libri flet rreth transformimit ideologjik, etik, emocional dhe koprrac të pas vizitave mbinatyrore të Jakob Marlit dhe fantazmave të Krishtlindjeve të së kaluarës, së tashmes dhe së ardhmes. Novela korri një sukses të menjëhershëm.
Libri është shkruar dhe botuar në fillim të epokës viktoriane në Britaninë e Madhe, në një kohë kur përjetohej një interes nostalgjik i traditave të harruara të Krishtlindjeve, dhe në një kohë kur po përdoreshin ide të reja si pema dhe kartolinat e Krishtlindjeve. Për të shkruar këtë novelë, Dikens përdori burime të shumta dhe të ndryshme, kryesisht eksperiencat poshtëruese nga fëmijëria e tij, simpatinë e tij për të varfërit, dhe tregime të ndryshme të Krishtlindjeve, si dhe përralla.
Novela konsiderohet si një aktakuzë e kapitalizmit industrial e shekullit nëntëmbëdhjetë. Ajo është vënë disa herë në skenë dhe është përshtatur për film, opera dhe media të tjera.Nuk mund të mungojë në këto data dhe nuk dështon kurrë. Ne e kemi kujtuar atë për aq kohë sa ne mund të kujtojmë. Isshtë historia më e famshme e Krishtlindjeve. Ne e kemi parë atë në një mijë versione dhe përshtatje vizatimesh dhe filmash. Dhe ne e shohim atë përsëri, sepse, thjesht, nuk lodhet.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ebenezer Skruxh, një fajdexhi i hidhur dhe dorështrënguar i cili banonte në një shtëpi në Londër, përbuz çdo gjë që mishëron gëzimet dhe frymën e Krishtlindjeve, duke refuzuar të vizitojë nipin e tij, Fredin (Colin Firth) për Krishtlindje dhe familjen e tij, duke detyruar punonjësin e tij Bob Kraçit që të merrte ditë pushimi për familjen e tij. Atë natë, Skruxhin e viziton fantazma e ish-partnerit të tij Jakobi i biznesit Marli, i cili kishte vdekur para shtatë vitesh në prag të Krishtlindjeve. Ai është i detyruar ta kalojë jetën e përtejme duke mbajtur zinxhirë të rëndë që ishin të falsifikuar nga mënyra e tij e babëzitur. Marli e paralajmëron Skruxhin se ai do të pësojë një fat edhe më të keq, në qoftë se ai nuk pendohet dhe parathotë se ai do të jetë i përhumbur nga tri frymë që do ta ndihmojnë dhe udhëzojnë atë.
Fryma e parë është Fryma e Krishtlindjeve të së shkuarës (Carrey), e cila i tregon Skruxhit vizionet e së kaluarës së tij që ndodhën rreth periudhës së Krishtlindjeve, duke i kujtuar Skruxhit se si ai përfundoi të ishte një njeri koprrac. Në fëmijëri, i ati e kishte lënë pas dore Skruxhin sidmos gjatë pushimeve në konvikt derisa Fanii (Robin Wright Penn), motra e tij e dashur, e mori në shtëpi, ku dhe vdiq pak kohë pas lindjes së nipit të tij, Fred. Skruxhi më vonë filloi një karrierë të suksesshme në biznes si kreditues i të hollave. Më vonë atij i lindi interesi për një grua të quajtur Belle (Penn), edhe pse ajo më vonë e quajti atë të prapambetur, kur ai filloi të fiksohej me akumulimin e pasurisë së tij.
Fryma e dytë është Fryma e Krishtlindjeve te së tashmes, që i tregon Skruxhit lumturinë e njerëzve të tij në ditën e Krishtlindjeve. Midis tyre janë nipi i tij, Fredi, i cili bën shaka me familjen e tij me shpenzimet e Skruxhit, Bob Kraçit me familjen e tij, të cilët janë vetëm dhe mezi mund të kënaqen me ato pak para që i pagon Skruxhi. Skruxhi u prek emocionalisht nga Kraçi dhe me angazhimin e tij në frymën e Krishtlindjeve, u tmerrua gjithashtu për të mësuar nga fryma që Tim mund të ketë shumë pak kohë për të jetuar. Para se të vdesë, fryma paralajmëron Skruxhin për të këqijat të cilat i shfaqen Skruxhit si dy fëmijë të mjerë të cilët rriten si individë të dhunshëm dhe të çmendur.
Fryma e tretë dhe e fundit është Fryma e Krishtlindjeve të së ardhmes, e cila luan me Skruxhin duke e ndjekur nëpër rrugët e Londrës në një karrocë përpara se t'i tregojë pasojat e fundit të lakmisë së tij. Skruxhi sheh në të ardhmen se ai ka vdekur, edhe pse ka më shumë komoditet sesa pikëllim në prag të vdekjes së tij. Fredi dhe gruaja e tij janë të ngazëllyer për të trashëguar pasurinë e Skruxhit dhe njerëzit që morën pjesë ne varrimin e tij kishin shkuar vetëm për një drekë falas në funeral. Timi i vogël tregon se gjithashtu edhe ai ka vdekur, duke e lënë Bob Kraçin dhe familjen e tij të trishtuar. I tmerruar, Skruxhi e pyet frymën, nëse imazhet që ai ka parë do të ndodhin në të vërtetë, ose nëse mund të ndryshohen. Por forcat e Skruxhit bien në arkivolin e tij bosh, ulur mbi zjarret e Ferrit.
Skruxhi papritmas zgjohet në ditën e Krishtlindjeve për të gjetur se të tria frymët e kanë vizituar atë në një ëndërr gjatë natës. Gjëndja e gëzuar e Skruxhit e bën atë të ecë gjithë qejf nëpër rrugët e Londrës, duke i ururar të gjithëve Krishtlindjet. Ai gjithashtu, në mënyrë anonime, u dërgon një darkë familjes së Kraçit, dhe ofron donacione për të varfërit, shkon në festën e Krishtlindjeve të Fredit, dhe ngre i ngre pagën Bobit në mënyrë që Timi i vogël të mund të mbijetojë. Historia përfundon me Skruxhin duke e jetuar pjesën tjetër të jetës si një baba i dytë për Timin e vogël dhe si një njeri i cili mishëron ndryshimin e frymës së Krishtlindjeve.
Adaptimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- A Christmas Carol (2009 film)
- The Man Who Invented Christmas