Pedagogjia dhe shkencat tjera

Gjatë zhvillimit të saj, pedagogjia u gjend midis dy problemeve: përcaktimit të lëndës së saj dhe përcaktimit të marrëdhënies së saj me shkencat e tjera, të lidhura me lëndën. Pyetja që u ngrit është nëse duhet të krijojmë një shkencë të qëllimshme, e cila do të merret me fenomenin e edukimit në tërësi, apo disa shkenca duhet të merren me një aspekt të caktuar të edukimit dhe të studiojnë së bashku tërësinë e këtij fenomeni.

Pedagogjia dhe filozofia

Duke u diferencuar nga filozofia, pedagogjia kishte për detyrë të përcaktonte sa më saktë subjektin dhe marrëdhënien e saj me filozofinë. Ka pasur tendenca të ndryshme dhe kontradiktore, si dhe një se pedagogjia është "filozofi praktike", pra " etikë praktike", duke kuptuar se çështjet themelore teorike të edukimit janë në fakt çështje filozofike si:

• çfarë është njeriu, cila është natyra dhe thelbi i tij,
• cili është misioni dhe fati i tij,
• cili është kuptimi i jetës, punës dhe ekzistencës së tij;
• çfarë është shoqëria
• të cilët janë mekanizmat bazë të strukturimit dhe drejtimit të saj të ndryshimit.

Herbart deklaroi etikën si bazën e pedagogjisë dhe teleologjisë pedagogjike, duke e ndarë qartë pedagogjinë në dy pjesë: praktike dhe teorike. Pedagogjia më pas u përpoq të lidhej me shkencat e bazuara në pozitiviste, sociologjinë, psikologjinë dhe antropologjinë . Pozitivistët mohojnë lidhjen e pedagogjisë si shkencë me filozofinë. Në veprën e Herbart, ekzistonte një farë dototomie: teoria pedagogjike dhe praktika edukative.

Nën ndikimin e filozofëve më të njohur u krijuan edhe pedagogji të përshtatshme (pedagogjia pragmatiste, pedagogji ekzistencialiste, pedagogji marksiste etj.). Lidhja midis filozofisë dhe pedagogjisë rrjedh, pra, nga vetë natyra e edukimit, nga pyetjet themelore me të cilat përballet çdo koncept pedagogjik. Në kushtet moderne të riintegrimit të të gjitha shkencave, kuptohet se kushdo që merret me çështjet arsimore në mënyrë shkencore i njeh mjaft mirë të gjitha fushat përkatëse shkencore. Përndryshe, ata mund të mbeten vetëm në pragmatizëm të njëanshëm dhe të thjeshtëzuar ose në spekulime të pafrytshme.

Prandaj, lidhja midis filozofisë dhe pedagogjisë nuk është vullneti i mirë i këtij apo atij filozofi apo pedagogu, por një domosdoshmëri që qëndron në natyrën e lëndës së pedagogjisë - edukimit. Nuk ka filozofi universale dhe përjetësisht të vlefshme dhe pedagogji të pandryshueshme. Nëse vetëm një konceptim dhe pedagogji filozofik do të jetë mbizotërues dhe i pranuar zyrtarisht në një vend, varet nga rrethanat specifike dhe marrëdhëniet e forcave që ekzistojnë dhe janë me ndikim në atë vend.

Themeluesit e pedagogjisë eksperimentale

V. A. Laj: mjafton pedagogjia eksperimentale, sepse është gjithëpërfshirëse, mund të mbulojë të gjitha problemet pedagogjike. Më vonë ai devijon nga ajo ide dhe veçon qëllimet e edukimit.

E. Mojman: ka dy pedagogji, shkencore, eksperimentale, që studion praktikën, empirizmin dhe përvojën, dhe teorike (e përgjithshme) - përgjithëson rezultatet e kërkimit dhe ndërton qëndrime teorike mbi të.

Teoricienët e tjerë të arsimit

Brubacher – Nuk ka asnjë kontradiktë mes filozofisë dhe shkencës, as ndërmjet pedagogjisë “shkencore” dhe asaj “filozofike”.

Neller - Të gjitha çështjet kryesore të edukimit janë në thelb filozofike, dhe filozofitë e ndryshme çojnë në përkufizime të ndryshme të edukimit.

Mijalare - Ai mbrojti kapërcimin e hendekut ekzistues midis filozofisë së arsimit, pedagogjisë teorike dhe kërkimit eksperimental.

Pedagogjia pragmatiste

Në SHBA u tentua të ndërtohet një teori pedagogjike më e pranueshme, e cila do të quhet filozofia e edukimit. John Dewey i bëri problemet pedagogjike një problem qendror filozofik dhe si reagim ndaj punës së tij, drejtime të reja pedagogjike po shfaqen mbi baza filozofike.

Drejtimi progresiv

Është krijuar mbi bazën e pragmatizmit. Ata besojnë se edukimi është jetë, jo përgatitje për jetën. Mësuesi është këshilltar, jo drejtues dhe në arsim duhet të ketë më shumë bashkëpunim dhe më pak konkurrencë. Në arsim duhet të zgjidhen probleme konkrete, e jo të miratohet materiali lëndor. Drejtimi njihet edhe si edukimi me në qendër fëmijën. John Dewey mendoi se progresistët i morën kërkesat e tij shumë ekstreme.

Drejtimi rikonstruksionist

Ajo lind si një përgjigje ndaj pragmatizmit. Ata besojnë se arsimi duhet të jetë në shërbim të rindërtimit kulturor dhe në harmoni me shkencat e sjelljes. Regjia u krijua gjithashtu si përgjigje ndaj krizës sociale "kulturore". Ata besojnë se Dewey nuk i ka theksuar sa duhet qëllimet e edukimit.

Drejtime të tjera

Drejtimet fetare, perennialiste, esencialiste... Natyralizmi romantik u krijua sipas ideve të Rousseau dhe veprës së Alexander Neal "Fëmijët e lirë të Summerhill". Ekzistencializmi e kapërcen njëanshmërinë e idealizmit dhe materializmit, dhe thelbi i edukimit është kthimi i njeriut tek vetja në një shoqëri të dehumanizuar. Pedagogjia analitike rishqyrton konceptet, kategoritë, gjuhën e pedagogjisë.

Pedagogjia dhe andragogjia

Problemi i përcaktimit të lëndës së pedagogjisë varet edhe nga raporti i saj me andragogjinë, më saktë nëse andragogjia do të trajtohet si disiplinë pedagogjike apo si shkencë e pavarur e edukimit.

Pranimi i përkufizimit të andragogjisë si disiplinë pedagogjike do ta bënte adekuat përkufizimin e pedagogjisë si shkencë e edukimit, megjithatë, pranimi i përkufizimit të andragogjisë si shkencë e pavarur e edukimit do të nënkuptonte se ekzistojnë të paktën dy shkenca që merren me edukimin. Në atë rast, demarkacioni i këtyre dy shkencave do të mund të bëhej vetëm sipas kriterit të moshës, kështu që pedagogjia përkufizohet si shkencë e edukimit të fëmijëve dhe/ose të rinjve, kurse andragogjia si shkencë e edukimit të të rriturve. Ata që mbrojnë tezën se andragogjia është një shkencë e veçantë e edukimit nisen nga fakti se i rrituri është i ndryshëm nga një fëmijë, gjë që natyrisht nuk është e diskutueshme, por lind pyetja nëse kjo është një arsye e mjaftueshme për konstituimin e dy shkenca të veçanta të edukimit.

Ka shkenca dukshëm më të zhvilluara se pedagogjia me një lëndë kërkimore shumë më të gjerë, por ato nuk kanë nevojë të zbërthejnë lëndën e tyre dhe disiplinat e tyre në shkenca të veçanta. Prandaj, do të ishte logjike të përkufizohej pedagogjia si një shkencë e edukimit që do të përfshinte arsimin në tërësi, dhe andragogjia do të përkufizohej si një nga disiplinat pedagogjike, nga e cila nxjerrim përfundimin se nuk ka arsye racionale për ndarjen e andragogjisë nga pedagogjia dhe se pedagogjia paraqet të vetmen shkencë e cila studion arsimin në tërësi, me fjalë të tjera, lënda e pedagogjisë është edukimi në tërësi dhe mund të përkufizohet si shkencë e edukimit (shkenca amtare). Disiplinat e tjera shkencore që merren me studimin e një aspekti të edukimit nga këndvështrimi i tyre nuk mund të përkufizohen kështu, por gjatë përcaktimit të lëndës së tyre duhet të specifikohet aspekti nga i cili studiojnë arsimin dhe për rrjedhojë të kenë një lëndë më të ngushtë në raport. te pedagogjia.

Pedagogjia dhe psikologjia

Pedagogjia dhe psikologjia shpesh përfaqësojnë të njëjtën shkencë ose shumë të ngjashme, e cila në një farë mënyre flet për farefisin, afërsinë dhe lidhjen tradicionale të tyre. Njohuria psikologjike është baza e të gjitha kuptimeve dhe koncepteve të edukimit.

Procesi i ndarjes së psikologjisë dhe pedagogjisë nuk e dëmtoi zhvillimin e tyre, por përkundrazi, kontribuoi në sqarimin dhe pasurimin e një sërë problematikash që lidhen me lëndën dhe metodat e këtyre shkencave me kërkime të reja. Duke hulumtuar dallimet individuale midis fëmijëve, psikologjia e zhvillimit, higjiena mendore, psikologjia e personalitetit dhe psikologjia pedagogjike dhanë bazën për një trajtim të ri pedagogjik të nxënësve, duke mundësuar kalimin nga didaktika e mësimdhënies në didaktikën e të nxënit, etj.

Në këto dekada, në një nivel më të lartë, vërehet sërish një përpjekje drejt integrimit dhe realizimit të një qasjeje unike pedagogjike-psikologjike në studimin e dukurive arsimore.

Pedagogjia dhe sociologjia

Arsimi gjithmonë ka qenë i kushtëzuar shoqëror dhe realizohet në struktura të caktuara shoqërore, si familja, shkolla, organizata e fëmijëve e të ngjashme. Edukimi, pra, ka kuptimin e vet sociologjik, dhe ai kuptim duhet zbuluar dhe njohur, nëse duam që konceptet tona pedagogjike t'i përgjigjen realitetit aktual shoqëror dhe nevojave shoqërore.

Për pedagogjinë janë të rëndësishme studimet sociologjike të strukturës shoqërore, marrëdhënieve shoqërore, dallimeve shoqërore, lidhjeve dhe kundërshtimeve të grupeve të caktuara shoqërore dhe veçanërisht kërkimet në fushën e socializimit të personalitetit. Organizimi shoqëror, struktura shoqërore e shoqërisë dhe grupe të caktuara shoqërore (familjet, për shembull), janë pikënisja për studimin e shumicës së çështjeve shkollore dhe pedagogjike.

Shih edhe

• Disiplinat e pedagogjisë