Pronoia
Pronoia (shumës pronoiai ; greqisht : πρόνοια, që do të thotë "kujdes" ose "mendim paraprak", nga πρό, "para" dhe νόος, "mendje") [1] ishte një sistem i dhënies së flukseve të dedikuara të të ardhurave shtetërore për individët dhe institucionet. në Perandorinë e vonë Bizantine . Duke filluar nga shekulli i 11-të dhe duke vazhduar deri në pushtimin e perandorisë në shekullin e 15-të, [2] sistemi ndryshonte në mënyra të konsiderueshme nga feudalizmi evropian i së njëjtës periudhë.
Përmbledhje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Një pronoia ishte një grant që transferonte përkohësisht të drejtat fiskale perandorake tek një individ ose institucion. Këto të drejta ishin më së shpeshti taksa ose të ardhura nga tokat e kultivuara, por ato mund të ishin gjithashtu rrjedha të tjera të ardhurash si uji dhe të drejtat e peshkimit, grumbullimi i doganave, etj. dhe të drejtat e ndryshme për një pjesë të caktuar gjeografike mund t'u jepeshin individëve të veçantë. Grantet ishin për një periudhë të caktuar, zakonisht gjatë gjithë jetës, dhe të revokueshme sipas dëshirës nga Perandori. Kur institucionet, zakonisht manastiret, merrnin grante, ato ishin efektivisht në përjetësi pasi institucionet ishin në vazhdim. Grantet nuk ishin të transferueshme ose (duke përjashtuar disa raste të veçanta të vonuara në institucion) të trashëguara; një pronoia i jepte përfituesit posedim, jo pronësi, e cila mbeti Imperial. [3]
Kufijtë dhe specifikat e një pronoia u regjistruan në një dokument perandorak të quajtur praktika ("regjistrat"); mbajtësit e pronoia (përfituesit, me fjalë të tjera) quheshin pronoiarios, dhe ata që punonin me rrjedhën e të ardhurave në fjalë (për shembull, fermerët në tokë) quheshin paroikoi në dokumente. Fjala pronoia mund t'i referohet vetë grantit (toka, për shembull), vlerës së tij monetare ose të ardhurave që prodhonte. [4]
Edhe pse pronoia përdorej shpesh për të shpërblyer shërbimin ushtarak ose besnikëri të tjera, ato nuk mbanin asnjë detyrim specifik ushtarak (në ndryshim nga feudet feudale), megjithëse kërcënimi i revokimit siguronte fuqi shtrënguese për shtetin.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- "Ekonomia në botën e vonë bizantine", nga Fondacioni i Botës Helenike http://www1.fhw.gr/chronos/10/en/o/oa/oa3.html
- Warren T. Treadgold. Një histori e shtetit dhe shoqërisë bizantine. Stanford: Stanford University Press, 1997.
- Frederick Lauritzen, Leichoudes' pronoia of the Mangana, Zbornik Radova Vizantinoloskog Instituta 55 (2018) 81-96 [1]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Economics in Late Byzantine World," from Foundation of the Hellenic World http://www1.fhw.gr/chronos/10/en/o/oa/oa3.html
- ^ "Economics in Late Byzantine World," from Foundation of the Hellenic World http://www1.fhw.gr/chronos/10/en/o/oa/oa3.html
- ^ "Economics in Late Byzantine World," from Foundation of the Hellenic World http://www1.fhw.gr/chronos/10/en/o/oa/oa3.html
- ^ "Economics in Late Byzantine World," from Foundation of the Hellenic World http://www1.fhw.gr/chronos/10/en/o/oa/oa3.html