The Godfather (seri filmike)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
The Godfather
Regjia ngaFrancis Ford Coppola
Skenari ngaMario Puzo
Francis Ford Coppola
Bazuar nëThe Godfather
ng< Mario Puzo
ProdhuesiAlbert S. Ruddy (1)
Francis Ford Coppola (23)
KinematografiaGordon Willis
MontazhiPeter Zinner (12)
Barry Malkin (23)
William H. Reynolds (1)
Richard Marks (2)
Lisa Fruchtman (3)
Walter Murch (3)
MuzikaNino Rota (12)
Carmine Coppola (3)

Kompanitë prodhuese
Alfran Productions (1)
The Coppola Company (2)
American Zoetrope (3)
Shpërndarë ngaParamount Pictures
Data e publikimit
  • 15 mars 1972
  • (The Godfather)
  • 20 dhjetor 1974
  • (The Godfather Part II)
  • 25 dhjetor 1990
  • (The Godfather Part III)
Kohëzgjatja
539 minuta
ShtetiShtetet e Bashkuara
GjuhëtAnglisht
Siçilianisht
Buxheti$73–74.2 million
Fitimi$430.9–517.4 million

The Godfather është një trilogji e filmave të krimit amerikan të drejtuar nga Francis Ford Coppola i frymëzuar nga romani i vitit 1969 me të njëjtin emër nga autori italiano-amerikan Mario Puzo. Filmat ndjekin gjyqet e familjes së trilluar mafioze italiano-amerikane Corleone, patriarku i së cilës, Vito Corleone, bëhet një figurë kryesore në krimin e organizuar amerikan. Djali i tij më i vogël, Michael Corleone, bëhet pasardhësi i tij. Filmat u shpërndanë nga Paramount Pictures dhe u publikuan në vitet 1972, 1974 dhe 1990. Seriali arriti sukses në arkë, me filmat që fituan midis 430 dhe 517 milionë dollarë në mbarë botën. The Godfather dhe The Godfather: Part 2 shihen nga shumë njerëz si dy nga filmat më të mëdhenj të të gjitha kohërave.[1] Seriali është vlerësuar shumë, duke fituar 9 nga 28 nominimet gjithsej për Academy Award.

Seri filmike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

The Godfather[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

The Godfather u publikua më 15 mars 1972. Filmi afatgjatë u drejtua nga Francis Ford Coppola dhe u bazua në romanin e Mario Puzo me të njëjtin emër. Komploti fillon me Don Vito Corleone që refuzon një ofertë për t'u bashkuar në biznesin e narkotikëve me bosin famëkeq të drogës Virgil Sollozzo, gjë që çon në një atentat. Djali i madh i Vitos, Sonny më pas merr përsipër biznesin e familjes dhe ai komploton me Michael për të kundërpërgjigjur për atentatin duke e detyruar atë të vrasë Sollozzo dhe një kapiten të korruptuar policie, duke e detyruar Michael të shkojë në Siçili i fshehur. Ndërsa ndodhet në Siçili, Michael udhëton nëpër vend dhe takon një grua me të cilën martohet, por që vritet në një bombë me makinë. Michael kthehet në Amerikë pas lajmit për vrasjen e vëllait të tij Sonny dhe martohet me ish të dashurën e tij Kay. Vito më pas ia dorëzon frenat e familjes Michael. Michael planifikon të zhvendosë biznesin familjar në Las Vegas; por para se të shpërngulej, babai i tij vdes dhe ai planifikon vrasjen e krerëve të pesë familjeve në ditën e pagëzimit të nipit të tij. Nënkomplote të tjera përfshijnë martesën abuzive të vajzës së Vitos, suksesin e Johnny Fontane në Hollywood dhe rolin e djalit të dytë të Vitos, Fredos në biznesin familjar në Las Vegas.

The Godfather: Part 2[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

The Godfather: Part 2 u publikua më 20 dhjetor 1974. Filmi me metrazh të gjatë u drejtua përsëri nga Francis Ford Coppola dhe u bazua në romanin me të njëjtin emër të Mario Puzo. Filmi është pjesërisht një vazhdim dhe një paraardhës i The Godfather, duke paraqitur dy drama paralele. Historia kryesore, pas ngjarjeve të filmit të parë, përqendrohet te Michael Corleone, Don i ri i familjes së krimit Corleone, duke u përpjekur të mbajë së bashku sipërmarrjet e tij të biznesit nga viti 1958 deri më 1959; tjetra është një seri rikthimesh pas babait të tij, Vito Corleone, nga fëmijëria e tij në Siçili në vitin 1901 deri në themelimin e familjes Corleone në qytetin e Nju Jorkut.

The Godfather Part III[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

The Godfather Part III u publikua më 25 dhjetor 1990. Francis Ford Coppola u rikthye si regjisor për filmin e metrazhit të gjatë, ndërsa shkroi edhe skenarin me ndihmën e autorit Mario Puzo. Në komentin e tij audio për Pjesën II, Coppola deklaroi se ishte besimi i tij në dy filmat e parë që kishin treguar sagën e plotë të Corleone pa asgjë më shumë për të shtuar, gjë që e bëri atë të refuzonte kërkesat e shumta nga Paramount për të bërë një këst të tretë për më shumë se një dekadë, derisa vështirësi të rënda financiare të shkaktuara nga dështimi kritik dhe komercial i One from the Heart (1982) e detyruan atë të pranonte ofertën e kahershme.[2]

The Godfather Part III plotëson historinë e Michael Corleone, i cili tani po përpiqet të legjitimojë perandorinë e tij kriminale dhe tregon ngritjen e djalit të paligjshëm të Sonny Corleone, Vincent Corleone si pasardhës i Michael. Filmi portretizon gjithashtu një rrëfim të trilluar të ngjarjeve të jetës reale, duke përfshirë vdekjen e Papa Gjon Palit I dhe skandalin bankar Papal të viteve 1981 dhe 1982, duke i lidhur ato së bashku dhe me punët e Michael Corleone. Coppola ka deklaruar se synonte që Pjesa III të ishte një epilog i dy filmave të parë.[3] Filmi luan Sofia Coppola si Mary Corleone, performanca e së cilës u prit negativisht nga kritikët. Leonard Maltin, tha për filmin se kastigu i Sofia Coppola ishte një "e metë pothuajse fatale"[4]

Recut version[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 4 dhjetor 2020, një version recut i filmit i titulluar The Godfather Coda: The Death of Michael Corleone u publikua në një numër të kufizuar kinemash, si dhe u publikua në platformat Blu-ray dhe transmetimi.[5][6] Coppola tha se filmi është versioni që ai dhe Puzo kishin parashikuar fillimisht dhe ai "shfajëson" statusin e tij midis trilogjisë dhe performancës së vajzës së tij Sofia.[7]

Filmi i katërt u anulua[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Coppola deklaroi se ai dhe Puzo kishin diskutuar potencialin e një kësti të katërt. Filmi i katërt synohej të ishte një prequel dhe një vazhdim i treguar në një tregim të ngjashëm me Pjesën 2.[8] Ata kishin diskutuar një skenar të mundshëm duke parë Vito Corleone dhe Sonny duke fituar pushtetin politik të familjeve dhe perandorinë shantazhuese gjatë viteve 1930; dhe me Vincent Corleone në vitet 1980, të përhumbur nga vdekja e Mary, duke drejtuar biznesin familjar përmes një lufte shkatërruese dhjetëvjeçare dhe përfundimisht duke humbur interesat e biznesit të familjeve, respektin dhe fuqinë, duke parë një skenë të fundit me Michael Corleone para vdekjes së tij, duke përfunduar Historia 100-vjeçare e ngritjes dhe rënies së familjes Corleone.[9]

Shumë aktorë u përfol se do të luanin në film: Robert De Niro, Andy García dhe Talia Shire u sugjeruan të ripërsërisnin rolet e tyre.[10] Leonardo DiCaprio u diskutua për rolin e një Sonny Corleone të ri.[11][12][13]

Në qershor 1999, The Hollywood Reporter kishte raportuar se një film i katërt ishte në punë me Garcían në rolin kryesor. García që atëherë ka pretenduar se skenari i filmit ishte pothuajse i prodhuar,[9] por pas vdekjes së Puzos më 2 korrik, Coppola vendosi të tërhiqte serinë e filmit për një kohë të pacaktuar.[14] Kontributi i Puzos në vazhdimin e mundshëm trajtoi familjen Corleone në fillim të viteve 1930, dhe përfundimisht u zgjerua në një roman nga Ed Falco dhe u publikua në 2012 si The Family Corleone.[15] Pasuria e Puzos kishte kërkuar të mbante Paramount Pictures nga prodhimi i filmit të bazuar në The Family Corleone.[16] Tani i zgjidhur, Paramount ka fituar të drejtat për të bërë më shumë filma Godfather.[17]

Luajtën[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Personazhi Filmi
The Godfather The Godfather: Part 2 The Godfather Part III
Vito Corleone Marlon Brando Robert De Niro  
Michael Corleone Al Pacino
Kay Adams-Corleone Diane Keaton
Al Neri Richard Bright
Connie Corleone Talia Shire
Theresa Hagen Tere Livrano
Francesca Corleone Jeanne Savarino Pesch
Kathryn Corleone Janet Savarino Smith
Don Tommasino Corrado Gaipa Mario Cotone Vittorio Duse
Anthony Corleone Anthony Gounaris James Gounaris Franc D'Ambrosio
Fredo Corleone John Cazale John Cazale
Tom Hagen Robert Duvall  
Sonny Corleone James Caan  
Peter Clemenza Richard S. Castellano Bruno Kirby  
Salvatore Tessio Abe Vigoda John Aprea
Abe Vigoda
 
Carmela Corleone Morgana King Morgana King
Francesca De Sapio
 
Carlo Rizzi Gianni Russo  
Sandra Corleone Julie Gregg  
Rocco Lampone Tom Rosqui  
Willi Cicci Joe Spinell  
Genco Abbandando Franco Corsaro Frank Sivero  
Johnny Fontane Al Martino   Al Martino
Calo Franco Citti   Franco Citti
Lucy Mancini Jeannie Linero   Jeannie Linero
Enzo Aguello Gabrielle Torrei   Gabrielle Torrei
Apollonia Vitelli-Corleone Simonetta Stefanelli   Simonetta Stefanelli
Fabrizio Angelo Infanti  
Captain McCluskey Sterling Hayden  
Jack Woltz John Marley  
Emilio Barzini Richard Conte  
Virgil Sollozzo Al Lettieri  
Carmine Cuneo Rudy Bond  
Luca Brasi Lenny Montana  
Paulie Gatto Johnny Martino  
Amerigo Bonasera Salvatore Corsitto  
Moe Greene Alex Rocco  
Bruno Tattaglia Tony Giorgio  
Nazorine Vito Scotti  
Philip Tattaglia Victor Rendina  
Vitelli Saro Urzi  
Victor Stracci Don Costello  
Don Zaluchi Louis Guss  
Mary Corleone   aktore e panjohur Sofia Coppola
Hyman Roth   Lee Strasberg
John Megna
 
Frank Pentangeli   Michael V. Gazzo  
Pat Geary   G. D. Spradlin  
Fabrizio Fanucci   Gastone Moschin  
Deanna Dunn-Corleone   Marianna Hill  
Signor Roberto   Leopoldo Trieste  
Johnny Ola   Dominic Chianese  
Bussetta   Amerigo Tot  
Merle Johnson   Troy Donahue  
Vito's mother   Maria Carta  
Francesco Ciccio   Giuseppe Sillato  
Marcia Roth Fay Spain
FBI Man Harry Dean Stanton
Carmine Rosato Carmine Caridi
Tony Rosato Danny Aiello
Vincenzo Pentangeli Salvatore Po
Mosca   Ignazio Pappalardo  
Strollo   Andrea Maugeri  
Vincent Corleone   Andy García
Osvaldo Altobello   Eli Wallach
Joey Zasa   Joe Mantegna
B J Harrison   George Hamilton
Grace Hamilton   Bridget Fonda
Cardinal Lamberto   Raf Vallone
Archbishop Gilday   Donal Donnelly
Frederick Keinszig   Helmut Berger
Dominic Abbandando   Don Novello
Andrew Hagen John Savage
Mosca   Mario Donatone
Licio Lucchesi   Enzo Robutti
Spara   Michele Russo
Lou Pennino   Robert Cicchini
Armand   Rogerio Miranda
Francesco   Carlos Miranda
Anthony Squigliaro   Vito Antuofermo
Albert Volpe   Carmine Caridi
Frank Romano   Don Costello
Leo Cuneo   Al Ruscio
Matty Parisi   Mickey Knox

Vlerësime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Academy Awards[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të tre filmat së bashku u nominuan për 28 Academy Award, nga të cilat fituan nëntë. The Godfather është trilogjia e parë që të tre filmat e saj janë nominuar për filmin më të mirë (The Lord of the Rings është i vetmi serial tjetër që e ka arritur këtë); është i vetmi serial filmash me dy fitues të filmit më të mirë, me The Godfather dhe The Godfather: Paet 2 që fituan çmimin në vitet e tyre përkatëse. The Godfather Part 2 është filmi i parë vazhdim që fiton filmin më të mirë (The Lord of the Rings: The Return of the King është i vetmi film tjetër që e ka arritur këtë). Për çmimin për Aktorin më të Mirë Dytësor, si The Godfather ashtu edhe The Godfather Pjesa 2 kishin tre aktorë të nominuar për çmimin, që është një arritje e rrallë. The Godfather Part 2 fitoi më së shumti çmime Oscar me gjashtë çmime. The Godfather Part III u nominua për shtatë Oscar, por nuk fitoi asnjë.

  • The Godfather — Nomimine: 10, Fituan: 3
  • The Godfather Part II — Nominime: 11, Fituan: 6
  • The Godfather Part III — Nominime: 7, Fituan: 0
The Godfather film series at the Academy Awards[18][19][20]
Çmimi Çmimet e fituara
The Godfather The Godfather Part II The Godfather Part III
Picture Fitues/e Fitues/e Kandidat/e
Director Kandidat/e Fitues/e Kandidat/e
Actor Fitues/e Kandidat/e
Supporting Actor Kandidat/e[a] Fitues/e[b] Kandidat/e
Supporting Actress Kandidat/e
Adapted Screenplay Fitues/e Fitues/e
Art Direction Fitues/e Kandidat/e
Cinematography Kandidat/e
Costume Design Kandidat/e Kandidat/e
Film Editing Kandidat/e Kandidat/e
Original Dramatic Score Fitues/e
Original Song Kandidat/e
Sound Kandidat/e
  1. ^ Ka marrë tre nominime në këtë kategori.
  2. ^ Ka marrë tre nominime në këtë kategori, ka fituar një.

Golden Globe Awards[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të tre filmat së bashku u nominuan për gjithsej 20 Golden Globe Awards, nga të cilat ata fituan pesë.

  • The Godfather — Nominime: 7, Fituan: 5
  • The Godfather Part II — Nominime: 6, Fituan: 0
  • The Godfather Part III — Nominime: 7, Fituan: 0
The Godfather film series at the Golden Globe Awards[21][22][23]
Çmimi Çmimet e fituara
The Godfather The Godfather Part II The Godfather Part III
Picture – Drama Fitues/e Kandidat/e Kandidat/e
Director – Motion Picture Fitues/e Kandidat/e Kandidat/e
Actor – Drama Fitues/e[a] Kandidat/e Kandidat/e
Supporting Actor – Motion Picture Kandidat/e Kandidat/e
Screenplay Fitues/e Kandidat/e Kandidat/e
Original Score Fitues/e Kandidat/e Kandidat/e
Original Song Kandidat/e
Most Promising Newcomer – Male Kandidat/e
  1. ^ Mori dy nominime në këtë kategori, duke fituar një.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "The Godfather, Part II". Rotten Tomatoes (në anglisht). Fandango Media. Arkivuar nga origjinali më 12 maj 2019. Marrë më 11 qershor 2019.
  2. ^ "DVD commentary featuring Francis Ford Coppola". The Godfather Part II DVD (në anglisht). 2005.
  3. ^ "'The Godfather: Part III' makes a little more sense in the streaming era" (në anglisht). sfchronicle.com. 26 dhjetor 2019.
  4. ^ Maltin, Leonard (2009). Leonard Maltin's 2009 Movie Guide (në anglisht). New York City: Penguin Group. fq. 530. ISBN 978-0-452-28978-9.
  5. ^ "Francis Ford Coppola Recutting 'Godfather: Part III' For 30th Anniversary" (në anglisht). hollywoodreporter.com. 3 shtator 2020. Arkivuar nga origjinali më 4 shtator 2020. Marrë më 3 shtator 2020.
  6. ^ Brueggemann, Tom (2020-12-06). "'Croods' and 'Half-Brothers' Lead Universal-Dominated Box Office Weekend to Less Than $9 Million". IndieWire (në anglisht). Marrë më 2021-02-10.
  7. ^ Ryan Parker (3 dhjetor 2020). "Francis Ford Coppola Says 'Godfather: Part III' Recut Vindicates Film, Daughter Sofia" (në eb). The Hollywood Reporter. Marrë më 3 dhjetor 2020.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja)
  8. ^ "Long-Lost 'The Godfather' Prequel Revived". HuffPost (në anglisht). 5 maj 2011.
  9. ^ a b Morris, Andy (16 mars 2011). "The Godfather Part IV". www.gq-magazine.co.uk (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 mars 2012. Marrë më 2023-05-08.
  10. ^ Rosen, Christopher (15 janar 2011). "The Godfather Part IV Isn't Happening, Says Talia Shire" (në anglisht).
  11. ^ "DiCaprio and Garcia set to star in The Godfather part IV". The Guardian (në anglisht). 22 qershor 1999.
  12. ^ "17 Facts About 'The Godfather: Part III' You May Not Have Known" (në anglisht).
  13. ^ "Andy Garcia: "'Godfather Part 4' is in Francis' hands" - ShowBizCafe.com" (në anglisht). 1 maj 2012.
  14. ^ Morris, Andy (24 shtator 2012). "The Godfather Part IV" (në anglisht).
  15. ^ Wilson, Craig (6 maj 2012). "Prequel lays out life before 'The Godfather'" (në anglisht). USA Today. Arkivuar nga origjinali më 5 shkurt 2013. Marrë më 12 prill 2015.
  16. ^ Schulder, Michael (4 shtator 2012). "CNN Profiles: Ed Falco's prequel to 'The Godfather'" (në anglisht). CNN Radio. Arkivuar nga origjinali më 9 shtator 2012. Marrë më 2 tetor 2012.
  17. ^ Patten, Dominic (21 dhjetor 2012). "Paramount & Puzo Estate Settle 'Godfather' Suit" (në anglisht).
  18. ^ "1972 Academy Awards® Winners and History". AMC Filmsite (në anglisht). American Movie Classics Company LLC. Marrë më 31 gusht 2012.
  19. ^ "1974 Academy Awards® Winners and History". AMC Filmsite (në anglisht). American Movie Classics Company LLC. Marrë më 31 gusht 2012.
  20. ^ "1990 Academy Awards® Winners and History". AMC Filmsite (në anglisht). American Movie Classics Company LLC. Marrë më 31 gusht 2012.
  21. ^ "Godfather, The". Golden Globe Awards (në anglisht). Marrë më 18 prill 2022.
  22. ^ "Godfather Part II, The". Golden Globe Awards (në anglisht). Marrë më 18 prill 2022.
  23. ^ "Godfather Part III, The". Golden Globe Awards (në anglisht). Marrë më 18 prill 2022.