Maison carrée
| Maison carrée | |||
|---|---|---|---|
.jpg) Pamje e jashtme
| |||
 </img>
| |||
| Informacion i pergjithshem | |||
| Lloji | Arkitekturë fetare | Stili arkitektonik | romak |
| Qytet ose qytet | Nimes | ||
| Vendi | Franca | ||
The Maison carrée ( shqiptimi frëngjisht: [mɛzɔ̃ kaʁe] ; Frëngjisht fjalë për fjalë "shtëpi katrore") është një tempull i lashtë romak në Nîmes, Franca jugore; është një nga tempujt romakë të ruajtur më mirë për të mbijetuar në territorin e ish Perandorisë Romake .
Maison carrée frymëzoi Église de la Madeleine neoklasike në Paris, Kishën e Shën Marcellinusit në Rogalin, Poloni, dhe në Shtetet e Bashkuara Kapitolin e Shtetit të Virxhinias, [1] i cili u projektua nga Thomas Jefferson, i cili kishte një model llaçi të bërë ndërtesës Maison carrée ndërsa ishte ministër në Francë në 1785. [2]
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Rreth viteve 4–7 pas Krishtit, [3] Maison carrée iu kushtua ose ripërkushtuar Gaiusit dhe Lucius Cezarit, nipërve dhe trashëgimtarëve të birësuar të Augustit, të cilët vdiqën të rinj. Mbishkrimi që dëshmonte kushtimin e tempullit për Gaiusin dhe Luciusin u hoq në kohët mesjetare . Megjithatë, një studiues vendas, Jean-François Séguier, qe në gjendje të rindërtonte mbishkrimin në vitin 1758 nga rendi dhe numri i vrimave në frizin e përparmë dhe arkitraun, në të cilat shkronjat prej bronzi ishin ngjitur me rrathë projektues. Sipas rindërtimit të Séguier-it, teksti i përkushtimit lexonte (në përkthim): "Gaj Cezarit, birit të Augustit, Konsullit; Lucius Cezarit, birit të Augustit, konsullit të caktuar; princave të rinisë". [4] Gjatë shekullit të XIX-të tempulli filloi ngadalë të rimarrë shkëlqimin e tij origjinal, në saj të përpjekjeve të Victor Grangent -it.
Arkitektura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
.jpg)
Maison carrée është një shembull klasik i arkitekturës Vitruviane pasi është pothuajse një kopje e saktë e një tempulli romak të stilit toskan të përshkruar në shkrimet e arkitektit të famshëm Vitruvius. [5] Ngritur në një podium 2,85 m të lartë dhe 26,42 m me 13,54 m duke formuar një drejtkëndësh pothuajse dy herë më të gjatë se gjerësia, tempulli mbizotëronte forumin e qytetit romak Nimes. Fasada përmban një portik të thellë ose pronaos që është pothuajse një e treta e gjatësisë së ndërtesës dhe është me dekorime të shumta për sa i përket kolonave dhe kapitelit të saj. Kjo verandë e thellë thekson pjesën e përparme të tempullit dhe e dallon paraqitjen nga tempujt e lashtë grekë.
Është një dizajn gjashtëstilsh me gjashtë kolona korintike nën pediment në çdo skaj, [6] dhe pseudoperipteral që do të thotë se 20 kolona të angazhuara janë të ngulitura përgjatë mureve të celës . Mbi kolona, arkitrari është i ndarë në tre nivele në raportet 1:2:3. Dekorimi me vezë dhe shigjetë ndan arkitraun nga frizi. Nga tre anët, frizi është i zbukuruar me gdhendje të hollë reliev ornamental me rozeta dhe gjethe akantusi nën një rresht dentilësh shumë të imët. Megjithatë, përsosja e gdhendjeve dekorative në ndërtesë nuk është aq e saktë dhe matematikisht e përsosur sa dekorimi në Partenon ose tempuj të tjerë grekë.
Një derë e madhe (6,87 m e lartë dhe 3,27 m e gjerë) të çon në brendësinë çuditërisht të vogël dhe pa dritare, ku fillimisht ishte vendosur faltorja. Kjo tani përdoret për të shfaqur një film me fokus turistët mbi historinë romake të Nîmesit. Brenda celës nuk ka mbetur asnjë dekorim i lashtë.
Ndërtesa u është nënshtruar restaurimeve të gjera gjatë shekujve. Deri në shekullin e XIX-të, ajo ishte pjesë e një kompleksi më të madh ndërtesash të ngjitura. Këto u shkatërruan kur Maison carrée strehonte atë që tani është Musée des Beaux-Arts de Nîmes (nga 1821 deri në 1907), duke e rikthyer në gjendjen e kohëve romake, pra të vetme. Pronaosi u restaurua në fillim të shekullit të XIX-të, kur u krijua një tavan i ri, i projektuar në stilin romak. Dera e tanishme është bërë në vitin 1824.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Wheeler, Mortimer (1964). Roman Art and Architecture. Thames and Hudson. ISBN 0-500-20021-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Stierlin, Henri (2002). The Roman Empire: From the Etruscans to the Decline of the Roman Empire. Taschen.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- ^ Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning (bot. First). Boulder, Colorado: Westview Press. fq. 414. ISBN 0-06-430158-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ J.-C. Balty, Études sur la Maison carrée de Nîmes (Brussels) 1960.
- ^ The date is based on an unrecorded tour of the province by Augustus in 16 BC. James C. Anderson, Jr., "Anachronism in the Roman Architecture of Gaul: The Date of the Maison carrée at Nîmes" The Journal of the Society of Architectural Historians, 60.1 (March 2001), pp. 68-79.
- ^ Séguier's reconstruction was published in CIL, xii. 3156, and, slightly revised, was confirmed in Robert Amy and Pierre Gros, La Maison carrée de Nîmes (Paris, 1979), the standard modern comprehensive monograph; anomalies in the reconstructions, which cast doubt on the temple's date and therefore on the chronology of much Gallo-Roman architecture dated by comparisons, are presented in Anderson 2001; Anderson suggests a date for the present rebuilt temple in the first half of the 2nd century AD.
- ^ A comparable podium temple of the Augustan period, "strikingly similar in decoration and in proportions" (Anderson 2001:72) still stands at Vienne.
- ^ The colonnade is returned at either side, so that beneath the portico there are ten columns in all.