Osman Rastoderi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Osman Rastoder (1882 – 26 janar 1946) ishte komandant i Milicia vullnetare e Sanxhakut në Bihorin e sipërm gjatë Luftës së Dytë Botërore.[1]

Rastoderi i përkiste përkrahësve të aneksimit të Sanxhakut nga Shqipëria e Madhe.[2]

Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rastoder lindi në një familje të pasur dhe mund të përballonte të shkollohej fillimisht në medrese në Novi Pazar dhe Gjakovë, dhe më vonë në Stamboll. Ata ishin pjesë e fisit Kuçi dhe u shpërngulën në Turqi në vitin 1915 dhe qëndruan atje, ndërsa Osmani u kthye në Ballkan në vitin 1919, në Novi Pazar ku u martua për herë të dytë. Ai kishte shtatë fëmijë në dy martesa. Në vitin 1926 kthehet në Petnjicë me të dyja bashkëshortet e tij ku emërohet mulla në fshatrat Petnjicë dhe Savin Bor. Që nga viti 1929 u emërua imam në xhaminë lokale. Krahas gjuhës amtare shqipe dhe serbe, Rastoderi fliste edhe gjuhë turke dhe arabe.[3]

Në qershor 1941 Rastoder u emërua si komandant i njësisë lokale myslimane, e cila u zhvillua në shtator 1941 në një detashment të milicisë myslimane të Sanxhakut përgjegjës për territorin e Bihorit të sipërm.[3]

Në fillim të vitit 1941 marrëdhëniet midis qytetit Petnjicë dhe policisë u përkeqësuan për shkak të vrasjes së djalit të Rastoderit në Beranë.[4]

Gjatë Kryengritjes në Mal të Zi një detashment i milicisë nga Bihori i komanduar nga Rastoderi sulmoi kryengritësit në drejtim të Beranës.[5] Forcat e tij dogjën të krishterët ortodoksë në fshatrat Gorazhde, Zagraxhe, Tmushice dhe Ljeshnica. [6] Në vjeshtën e vitit 1941, Rastoder u emërua të komandonte detashmentin e milicisë në Bihorin e sipërm me seli në Petnjicë.[7]

Së bashku me komandantët e milicisë (përfshirë Sulejman Paçarizin dhe Husein Rovçanin) ai mori pjesë në një konferencë në fshatin Godijeva, [8] dhe ra dakord të sulmonte fshatrat serbe pranë Senicës dhe pjesë të tjera të Sanxhakut. [9] Më 31 mars 1942, udhëheqësi çetnik Pavle Gjurishiq u takua me Rastoderin dhe i ofroi atij një marrëveshje paqeje, të cilën Rastoderi e refuzoi. [10] Rastoderi favorizoi konfliktet e armatosura me popullsinë ortodokse të rajonit, mbi të gjitha me ato nga Bellopojë dhe Beranë.[11]

Detashmenti i milicisë i komanduar nga Rastoderi, i mbështetur nga trupa t' parregullta shqiptare dhe forcat gjermane, më 22 janar 1944, në afërsi të fshatit Vrbicë (Berane) sulmoi dhe vrau 35 partizanë dhe 19 trupa të parregulla italiane të Batalionit Garibaldi.[12] Rastoder u vra nga policia më 26 janar 1946 në malin Ladevac. [13]

Trashëgimia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në shkurt 2013, anëtarët e komunitetit malazez në Luksemburg themeluan çmimin Mulla Hrastoder, një çmim i emëruar në emër të Rastoderit dhe për nder të tij.[14] Një rrugë në Sarajevë, Bosnje dhe Hercegovinë, u emërua në nder të tij.[15]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Dokumentarni film OSMAN ef. RASTODER-OSLOBAĐANJE ZABORAVA https://www.youtube.com/watch?v=TGKo7iqMl3w&t=792s
  2. ^ Božović, Branislav; Vavić, Milorad (1991). Surova vremena na Kosovu i Metohiji: kvislinzi i kolaboracija u drugom svetskom ratu. Institut za savremenu istoriju. fq. 194. ISBN 9788674030400. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b Милутин Живковић - НДХ У СРБИЈИ Усташки режим у Прибоју, Пријепољу, Новој Вароши и Сјеници(април–септембар 1941, Последице усташке управе НДХ и рецидиви њене политике према муслиманима, Publishers: ДРУШТВО ИСТОРИЧАРА СРБИЈЕ „СТОЈАН НОВАКОВИЋ“, ИНСТИТУТ ЗА СРПСКУ КУЛТУРУ ПРИШТИНА-ЛЕПОСАВИЋ, Belgrade 2017 p.294
  4. ^ Agović, Halil. "Stare granice, opština nova". Fragment from the book "Svedok Vremena" (në serbisht). Petnjica municipality website. Arkivuar nga origjinali më 22 maj 2014. Marrë më 22 maj 2014.
  5. ^ Božović, Branislav; Vavić, Milorad (1991). Surova vremena na Kosovu i Metohiji: kvislinzi i kolaboracija u drugom svetskom ratu. Institut za savremenu istoriju. fq. 194. ISBN 9788674030400. ... правца према Беранама дејствовала је и муслиманска милиција из Бихора, под ко- мандом Османа Растодера који је, заједно са Шефкијом Кушићем, био поборник припајања и тога дела Црне Горе, укључујући и Бијело Поље, „Великој Албанији". --> {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Милутин Живковић - НДХ У СРБИЈИ Усташки режим у Прибоју, Пријепољу, Новој Вароши и Сјеници(април–септембар 1941, Последице усташке управе НДХ и рецидиви њене политике према муслиманима, Publishers: ДРУШТВО ИСТОРИЧАРА СРБИЈЕ „СТОЈАН НОВАКОВИЋ“, ИНСТИТУТ ЗА СРПСКУ КУЛТУРУ ПРИШТИНА-ЛЕПОСАВИЋ, Belgrade 2017 p.294,
  7. ^ Bojović, Jovan R.; Titogradu, Istorijski institut SR Crne Gore u (1985). Prelomni događaji narodnooslobodilaćkog rata u Crnoj Gori 1943. godine: zbornik radova sa naućnog skupa održanog 19. i 20. XII 1983. Istorijski institut SRCG. fq. 245. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Pajović, Radoje; Željeznov, Dušan; Božović, Branislav (1987). Pavle Đurišić, Lovro Hacin, Juraj Špiler. Centar za informacije i publicitet. fq. 245. ISBN 978-86-7125-006-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Redžić, Vučeta (2002). Građanski rat u Crnoj Gori: Dešavanja od sredine 1942. godine do sredine 1945. godine. Stupovi. fq. 61. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Lakić, Zoran (2009). "Pljevlja 1941–1945". Istorija Pljevalja. Opština Pljevalja. fq. 371. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Милутин Живковић - НДХ У СРБИЈИ Усташки режим у Прибоју, Пријепољу, Новој Вароши и Сјеници(април–септембар 1941, Последице усташке управе НДХ и рецидиви њене политике према муслиманима, Publishers: ДРУШТВО ИСТОРИЧАРА СРБИЈЕ „СТОЈАН НОВАКОВИЋ“, ИНСТИТУТ ЗА СРПСКУ КУЛТУРУ ПРИШТИНА-ЛЕПОСАВИЋ, Belgrade 2017 p.294,
  12. ^ "Akciju predvodio Osman Rastoder". DAN (në serbisht). Marrë më 21 maj 2014. Tako je 22. januara oko 2.000 pripadnika fašističke milicije i albanske kvinslinške vojske i Njemaca izbilo od Rožaja u rejon sjeverozapadno od Berana. .... Tog kobnog dana 1944. godine jedan od partizanskih bataljona je trebalo da preduhitri miliciju kojom je komandovao Osman Rastoder, kako ne bi napala susjednu Policu. -->
  13. ^ Милутин Живковић - НДХ У СРБИЈИ Усташки режим у Прибоју, Пријепољу, Новој Вароши и Сјеници(април–септембар 1941, Последице усташке управе НДХ и рецидиви њене политике према муслиманима, Publishers: ДРУШТВО ИСТОРИЧАРА СРБИЈЕ „СТОЈАН НОВАКОВИЋ“, ИНСТИТУТ ЗА СРПСКУ КУЛТУРУ ПРИШТИНА-ЛЕПОСАВИЋ, Belgrade 2017 p.295
  14. ^ "BKZ U LUKSEMBURGU USTANOVILA PRIZNANJE "MULLA HRASTODER"". bosnjaci.net. Marrë më 22 maj 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Милутин Живковић - НДХ У СРБИЈИ Усташки режим у Прибоју, Пријепољу, Новој Вароши и Сјеници (април–септембар 1941, Последице усташке управе НДХ и рецидиви њене политике према муслиманима, Publishers: ДРУШТВО ИСТОРИЧАРА СРБИЈЕ „СТОЈАН НОВАКОВИЋ“, ИНСТИТУТ ЗА СРПСКУ КУЛТУРУ ПРИШТИНА-ЛЕПОСАВИЋ, Belgrade 2017 p.295,
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Osman_Rastoderi&oldid=2614931"