Teatri në Ukrainë

Teatri në Ukrainë (ukrainisht: Театральне мистецтво України, Teatralne mystetsvo Ukrayiny - Artet teatrale të Ukrainës) është një nga format e arteve të bukra që është përdorur edhe si një mënyrë e shprehjes kulturore dhe identifikim i nivelit të zhvillimit kulturor në Ukrainë. Si një formë arti është një shprehje artistike e jetës me ndihmën e një shfaqjeje aktori para spektatorëve.

Teatri kombëtar i Ukrainës është një lloj i teatrit i bazuar në zakonet, traditat dhe gjuhën e kulturës amtare të Ukrainës. Gjurmët e para të teatrit të Ukrainës mund të identifikohen në fillim të shekullit të 19-të.

E kaluara historike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vitet e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Aktet e para teatrore mund të gjurmohen në të kaluarën e shekullit të 11-të, kur në territorin e Ukrainës performuan artistë që janë të njohur në histori si skomorokhi. Kishte edhe akte të dramave fetare e bazuar në traditat e kishës lokale. Nga shekujt 16-të -17-të dramat fetare u zhvilluan në shkollat dhe universitetet e Kievit, Lviv, Ostroh. Në shekujt 17-18-të u bënë shumë popullore festimet e vertep.

Teatri i parë i palëvizshëm në Ukrainë u hap (në Kharkiv 1789) në vitin 1795 në Lviv e cila në atë kohë ishte pjesë e Perandorisë Austriake. Teatri ishte në ish - kompleksin e Kishës Jezuite, Kosciol e Shën Krishtit dhe manastiri Françeskan (1460-1848). Teatrot e palëvizshme në pjesën tjetër të Ukrainës nuk u hapën deri vonë, ndërsa trupat teatrore veçse ekzistonin dhe performuan "në rrugë". Megjithatë në fillim të 19-tës filluan të shfaqen teatrot në Kiev (1806), Odessa (1809), Poltava (1808).

Themeluesi dramës klasike ukrainase u bë Ivan Kotlyarevsky i cili udhëhoqi teatrin Poltava, ndërsa Hryhoriy Kvitka-Osnovyanenko u bë themeluesi i prozës artistike moderne të letërsisë së Ukrainës. Parodia dhe ekspresiviteti i lidhur me hijeshi dhe humor, që karakterizojnë veprat e atyre të dyve, kanë vendosur një definicion për një teatër akademik në Ukrainë për ca kohë.

Periudha bashkëkohore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në gjysmën e dytë të shekullit të 19 në Ukrainë u bë i famshëm teatri amator. Në ato qarqe amatore e filluan karrierën e tyre e kryetari i teatrit të Ukrainës Mykhailo Starytsky, Marko Kropyvnytsky dhe Ivan Karpendko-Karyi. Merita e zhvillimit të shpejtë të teatrit i takon familjes së njohur Tobilevychi, anëtarët e të cilës shpesh performuan nën emrat e skenës Ivan Karpendko-Karyi, Mykola Sadovsky dhe Panas Saksahansky. Pasuria e tyre private Khutir Nadia pranë Kirovohrad u shndërrua në një vendndodhje memoriale kombëtare historike. Secili prej tyre jo vetëm që e krijoi trupën e vet, por gjithashtu ishte i njohur si aktori dhe regjisori. Ylli udhëheqës femër i teatrit të Ukrainës në atë kohë ishte Maria Zankovetska.

Menjëherë pas shtetësisë së Ukrainës në vitin 1918 në Kiev u krijua Teatri Shtetëror i Dramës dhe "Teatri i Ri" (më vonë teatri "Berezil") e Les Kurbas dhe Hnat Yura. Në skenën teatrore u shfaqën një gjeneratë e aktorëve të talentuar: Amvrosiy Buchma, Maryan Krushelnytsky, Olimpiya Dobrovolska, Oleksandr Serdyuk, Natalya Uzhviy, Yuriy Shumsky dhe të tjerë. Teatri Shtetëror i Dramës vazhdoi traditat e shkollës së realizmit-psikologjizmit, ndërsa Teatri i Ri ishte promovimi i Avant-gardës. Me krijimin e teatrit Berezil skena e saj u bë një lloj terren eksperimental. Nuk është aksident që përqeshjet e Shoqatës Teatrore "Berezil" mori një medalje të artë në vitin 1925 Shpjegimi Ndërkombëtar i industrisë moderne dhe arteve dekorative në Paris. Në teatër u prezantuan për herë të parë shfaqjet e njohura të shkrimtarëve dhe dramaturgëve Ukrainas Mykola Kulish dhe Volodymyr Vynnychenko. Duke iu falënderuar gjeniut Les Kurbas i cili kombinoi disa talente të drejtorëve, aktorëve, dramaturgëve dhe përkthyes të letërsisë botërore, veprat e William Shakespeare, Henrik Ibsen, Gerhart Hauptmann, Friedrich Schiller dhe Moliere u konceptuan sërish në skenën ukrainase dhe i vuri në skenë spektatorët e panjohur deri në shfaqjet e asaj kohe të dramatugëve Evropian.

Biblioteka teatrale, muzeu dhe revista e parë morën hapat e parë nga shoqata artistike "Berezil". Artistët bashkëkohorë në këtë ditë iu kthyen kërkimeve eksperimentale të Les Kurbas i cili ishte shtypur gjatë periudhës Staliniste. Në kohën tonë në Kiev zhvillohet Festivali Ndërkombëtar Teatror "Berezillya Artistike" përkujtohet në Les Kurbas.

Teatrot[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekzistojnë dy grupe kryesore të teatrit në Ukrainë: teatro e muzikës dhe dramës dhe teatrot e operas dhe baletit. Përveç këtyre atje janë edhe teatrot e operetës, teatri i kukullave dhe të tjera. Dhjetë teatro qenë të njohura si kombëtare, një shtesë e titullit të akademik.