Lira turke

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Lira turke
Türk lirası (turqisht)
Kartëmonedhë ₺200 (ana e përparme)
ISO 4217
KodiTRY
Numri949
Eksponenti2
Denominations
Subunit
1100
Pluralliralar[a]
SimboliLira: ₺,[1] TL, T₤ (lira e vjetër)
Kuruş: kr
Banknotes₺5, ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200
Coins
 Përdoret shpesh25kr, 50kr, ₺1
 Përdoret rrallë1kr, 5kr, 10kr
Demografia
Përdorues(it) zyrtarTurqia Turqia
Qiproja Veriore
Përdorues(it) jozyrtar Qeveria e Përkohshme Siriane[2]
Qeveria e Shpëtimit të Sirisë[3]
Issuance
Central bankBanka Qendrore e Republikës së Turqisë
 Faqja zyrtarewww.tcmb.gov.tr
PrinterCBRT Banknote Printer
 Websitewww.tcmb.gov.tr
MintMint Shtetërore Turke
 Faqja zyrtarewww.darphane.gov.tr
Valuation
Inflation48% (shkurt 2022)
 BurimiBanka Qendrore e Republikës së Turqisë
 MetodaCPI
^a Shumësi përdoret rrallë (kryesisht si emër i pacaktuar) dhe nuk përdoret kurrë kur i referohemi shumave, p.sh. üç lira (tre lira), bin lira (një mijë lira).

Lira turke (turqisht: Türk lirası; shenja: ; kodi: TRY; kodi numerik: 949;[4] zakonisht shkurtohet si TL)[5] është monedha zyrtare e Turqisë dhe Qipros Veriore. Ajo ishte po ashtu edhe një ndër valutat më të njohura në histori. Një lira turke ndahet në njëqind kuruş.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lira osmane (1844–1923)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lira, së bashku me monedhat e lidhura me Evropën dhe Lindjen e Mesme, i ka rrënjët në njësinë e peshës së Romës së lashtë të njohur si libra, e cila i referohej paundit të argjendit të Trojës. Miratimi i monedhës nga libra romake e përhapi atë në të gjithë Evropën dhe Lindjen e Afërt, ku vazhdoi të përdorej në kohët mesjetare. Lira turke, livre franceze (deri më 1794), lira italiane (deri në 2002), paundi sirian, paundi libanez dhe paund britanik (një version i përkthyer i libra romake; fjala "pound" si njësi peshë është ende të shkurtuar si "lb.") janë pasardhësit modernë të monedhës së lashtë.

Lira osmane (shenja: ₤) u prezantua si njësia kryesore e monedhës në vitin 1844, me monedhën e mëparshme, kurushi, që mbeti si një nënndarje 1100. Lira osmane qëndroi në qarkullim deri në fund të vitit 1927.[6]

Lira e parë turke (1923–2005)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të dy fjalët Livre Turque (në frëngjisht) dhe تورك لیراسی (në turqishten osmane) u përdorën në kartëmonedhat e emetimit të parë

Kartëmonedhat historike nga numrat e dytë, të tretë dhe të katërt kanë portretet e Ismet Inëny në anën e përparme. Ky ndryshim u bë sipas numrit të 12 janarit 1926 të gazetës zyrtare[7][8] dhe u anulua nga Partia Demokratike pas Luftës së Dytë Botërore.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Turkish Lira Sign" (në anglisht). Banka Qendrore e Republikës së Turqisë. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2012. Marrë më 30 maj 2013.
  2. ^ "Falling lira hits Syrian enclave backed by Turkey". Reuters (në anglisht). 28 gusht 2018 – nëpërmjet www.reuters.com.
  3. ^ Ghuraibi, Yousef (2020-07-01). "Residents of northwestern Syria replace Syrian pound with Turkish lira". Enab Baladi (në anglisht). Idlib. Arkivuar nga origjinali më 2020-07-05. Marrë më 2022-01-28.
  4. ^ "List of Currency Codes by Country (ISO 4217)". www.iban.com (në anglisht).
  5. ^ International Organization for Standardization. "Currency codes – ISO 4217" (në anglisht). ISO. Marrë më 8 shkurt 2013.
  6. ^ "History of Paper Money" (në anglisht). Central Bank of the Republic of Turkey. Arkivuar nga origjinali më 29 shtator 2013. Marrë më 8 shkurt 2013.
  7. ^ 701 Mevcûd Evrâk-ı Nakdiyyenin Yenileriyle İstibdâline Dâir Kânun Kryeministria, Retrieved 8 February 2013
  8. ^ "Elyevm mevkii tedavülde bulunan evrakı nakdiye yerine, aynı evsafı kanuniyeyi haiz olmak ve aynı miktarda bulunmak üzere yeni evrakı nakdiye ihracı hakkında (1/750) numaralı kanun lâyihası ve Kavanin ve Muvazenei Maliye Encümenleri mazbataları" (PDF) (në turqisht). Grand National Assembly of Turkey. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 9 nëntor 2012. Marrë më 8 shkurt 2013.