Ndarjet administrative të Jugosllavisë
Jugosllavia kishte ndarje të ndryshme administrative përgjatë 74 viteve të ekzistencës së saj.
1918–1922[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Njësit administrative të Mbretërisë Jugosllave
Nga viti 1918 deri në vitin 1922, Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve vazhdoi të ndahej në divizionet e para Luftës së Parë Botërore (rrethe, qarqe dhe mbretëri) të monarkisë Habsburge dhe ish-mbretërive të pavarura ballkanike të Serbisë dhe Malit të Zi.
Krahinat (pokrajine) ishin:
- Sllovenia
- Kroacia dhe Sllavonia
- Dalmacia
- Bosnja dhe Hercegovina
- Banat, Baçka, Baranja
- Serbia
- Serbia Veriore
- Serbia Jugore
- Mali i Zi
1922–1929[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Njësit administrative të Mbretërisë Jugosllave
Kushtetuta e Vidovdanit e vitit 1921 themeloi Mbretërinë e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve si një shtet unitar, duke krijuar 33 oblast të reja administrative (provinca) të sunduara nga qendra në vitin 1922:
- Vrbas Oblast, Banja Luka
- Oblasti i Beogradit, Beograd
- Bihać Oblast, Bihaqi
- Bitola Oblast, Bitola
- Zeta Oblast, Cetinje
- Oblasti i Çaçakut (Raška Oblast)
- Oblasti i Ćuprija
- Oblasti i Dubrovnikut
- Oblasti i Karlovacit
- Oblasti i Kragujevcit (Šumadija Oblast)
- Oblasti i Krushevacit
- Oblasti i Lubjanës
- Maribor Oblast, Maribor
- Oblasti i Mostarit
- Oblasti i Nishit
- Bačka Oblast, Novi Sad
- Osijek Oblast, Osijek
- Oblasti i Požarevac
- Oblasti i Prishtinës (Oblasti i Kosovës)
- Oblasti i Sarajevës
- Oblasti i Smederevës (Podunavlje Oblast)
- Oblasti i Splitit
- Oblasti i Shkupit
- Oblasti i Shabacit (Podrinje Oblast)
- Oblasti i Shtipit
- Travnik Oblast, Travnik
- Oblasti i Tuzllës
- Oblasti i Uzhices (Zlatibor Oblast?)
- Oblasti i Valevës
- Oblasti i Vranjes
- Syrmia Oblast, Vukovar
- Zagreb Oblast, Zagreb
- Oblasti i Zaječar (Timok Oblast)
1929–1941[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Njësit administrative të Mbretërisë Jugosllave
Nga viti 1929, Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve u riemërua në Mbretëria Jugosllave dhe u nda në nëntë provinca të reja të quajtura banovina. Kufijtë e tyre ishin tërhequr qëllimisht në mënyrë që të mos korrespondonin as me kufijtë midis grupeve etnike, as me kufijtë perandorakë të para Luftës së Parë Botërore. Ata u emëruan sipas karakteristikave të ndryshme gjeografike, kryesisht lumenj. Ndryshime të lehta në kufijtë e tyre u bënë në vitin 1931 me Kushtetutën e re Jugosllave. Banovinat ishin si më poshtë:
- Banovina Drava (Dravska banovina), me kryeqytet në Lubjanë (1929–1941)
- Banovina Sava (Savska banovina), me kryeqytet në Zagreb (1929–1939)
- Banovina Primorska (Primorska banovina), me kryeqytet në Split (1929–1939)
- Banovina Vrbasi (Vrbaska banovina), me kryeqytet në Banja Luka (1929–1941)
- Banovina Drina (Drinska banovina), me kryeqytet në Sarajevë (1929–1941)
- Banovina Zeta (Zetska banovina), me kryeqytet në Cetinje (1929–1941)
- Banovina Danubi (Dunavska banovina), me kryeqytet në Novi Sad (1929–1941)
- Banovina Morava (Moravska banovina), me kryeqytet në Nish (1929–1941)
- Banovina Vardari (Vardarska banovina), me kryeqytet në Shkup (1929–1941)
- Njësi administrative ishte edhe Administrata e Qytetit të Beogradit, së bashku me Zemunin dhe Pançevën.
Si një akomodim për kroatët jugosllavë, Banovina e Kroacisë (Banovina Hrvatska) u formua në vitin 1939 nga një bashkim i Banovinës Primorska (Bregdetar) dhe Sava, me disa territore shtesë nga Banovina Vrbas dhe Zeta. Ashtu si Sava, kryeqyteti i saj ishte Zagrebi.
1941–1944[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Mbretëria Jugosllave u pushtua dhe u nda nga fuqitë e Boshtit dhe u nda në 3 shtete kukulla të Boshtit:
- Shteti i Pavarur i Kroacisë
- Guvernorati italian i Malit të Zi (më vonë Territori i Malit të Zi i pushtuar nga gjermanët)
- Territori i Komandantit Ushtarak në Serbi (përfshirë Banatin autonom të sunduar nga gjermanët)
Pjesë të tjera të Mbretërisë së Jugosllavisë u pushtuan nga trupat gjermane, italiane, hungareze, bullgare dhe shqiptare të Boshtit.
1945–1992[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë u nda në 6 republika dhe dy krahina autonome:
- Serbia (duke përfshirë krahinat autonome të Vojvodinës dhe Kosovës)
- Kroacia
- Bosnja dhe Hercegovina
- Maqedonia
- Sllovenia
- Mali i Zi
Nënndarjet federale u ndanë më tej në qytete dhe srez, këto të fundit përbëheshin nga disa komuna. Në vitin 1955, njësitë e nivelit të srezit u shfuqizuan, dhe vetëm qytetet dhe bashkitë kanë mbetur në vend. Secila republikë jugosllave ishte e lirë të organizonte ndarje administrative dhe territoriale me ligjet e veta, duke u mundësuar atyre të krijonin, bashkonin ose shfuqizonin njësitë lokale dhe rajonale me vendimin e tyre.[1]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Mirko, Pejanović (2014). "Društveno-istorijski razvoj lokalne samouprave u Bosni i Hercegovini U XX stoljeću". Pregled (në boshnjakisht) (3): 27–70.