Pakica myslimane e Greqisë
Pakica myslimane e Greqisë është e vetmja pakicë e njohur në mënyrë eksplicite në Greqi. Ai numëronte 97,605 (0,91% e popullsisë) sipas regjistrimit të vitit 1991,[1] dhe vlerësimet jozyrtare ndryshonin deri në 140,000 njerëz ose 1.24% e popullsisë së përgjithshme, sipas Departamentit të Shtetit të Shteteve të Bashkuara.[2]
Ashtu si pjesët e tjera të Ballkanit jugor që përjetuan shekuj të sundimit osman, pakica myslimane e kryesisht Trakisë Perëndimore në Greqinë Veriore përbëhet nga disa grupe etnike, disa janë turqisht-folës dhe disa pomakë bullgarisht-folës, me shumicën e numrave që vijnë nga të konvertuarit grekë të epokës osmane në Islam dhe romët myslimanë. Ndërsa statusi ligjor i pakicës myslimane në Greqi është i sanksionuar në të drejtën ndërkombëtare, përkatësisht Traktati i Lozanës i vitit 1923, i cili rregullon gjithashtu statusin e "banorëve grekë të Kostandinopojës" (i vetmi grup i popullsisë indigjene greke në Turqi që ishte i përjashtuar nga dëbimi i detyruar sipas Konventës Greke në lidhje me Shkëmbimin së bashku me atë të ishujve Imbros dhe Tenedos sipas nenit 14 të Traktatit), përkufizimet e sakta që i përkasin atij dhe fushëveprimi i zbatueshmërisë së tij mbeten të kontestuara midis dy vendeve.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjatë periudhës osmane, disa myslimanë u vendosën në Trakinë Perëndimore, duke shënuar lindjen e pakicës myslimane të Greqisë. Gjatë luftërave ballkanike dhe Luftës së Parë Botërore, Trakia Perëndimore, së bashku me pjesën tjetër të Greqisë Veriore, u bënë pjesë e Greqisë dhe pakica myslimane mbeti në Trakinë Perëndimore, duke numëruar afërsisht 86,000 njerëz,[3] dhe përbëhet nga tre grupe etnike: turqit (këtu zakonisht referohen si turqit e Trakisë Perëndimore), pomakët (sllavët myslimanë që flasin bullgarisht), dhe romët myslimanë, në numër më të vogël, që erdhën nga grekët e konvertuar në islam të epokës osmane si Vallahadët, secili prej këtyre grupeve ka gjuhën dhe kulturën e vet. Pas Luftës Greko-Turke (1919–1922), në vitin 1923 u nënshkrua Traktati i Lozanës nga Turqia, nga njëra anë, dhe Mbretëria e Greqisë dhe palët e tjera, nga ana tjetër, që parashikon statusin, mbrojtjen dhe të drejtat e pakicës.
Arsimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Traki sot ka 235 shkolla fillore minoritare, ku arsimi zhvillohet në gjuhën greke dhe turke,[3] dhe ka edhe dy shkolla të mesme të pakicës, një në Xanthi dhe një në Komotini, ku është përqendruar pjesa më e madhe e pakicës.[3] Në zonat e thella malore të Ksantisë ku dominon elementi pomak, qeveria greke ka ngritur shkolla të arsimit të mesëm në gjuhën greke, ku mësimet fetare mësohen në turqisht dhe Kurani në gjuhën arabe.[3] Gjuha pomake (e cila në thelb konsiderohet një dialekt i bullgarishtes), megjithatë, nuk mësohet në asnjë nivel të sistemit arsimor.[4] Qeveria financon transportin për në dhe nga shkollat e nxënësve që jetojnë në zona të largëta dhe në vitin akademik 1997-98 janë shpenzuar përafërsisht 195,000 USD për transport.[3]
Ka dy seminare teologjike islame, një në Komotini dhe një në Echinos (qytet i vogël në njësinë rajonale të Ksantisë, i banuar pothuajse ekskluzivisht nga pomakët) dhe sipas ligjit 2621/1998, kualifikimi i dhënë nga këto institucione është njohur si i barabartë me atë të seminareve ortodokse greke në vend.[3]
Së fundi, 0,5% e vendeve në institucionet e arsimit të lartë grek janë të rezervuara për anëtarët e pakicës.[5]
Të gjitha institucionet e lartpërmendura financohen nga shteti.[6]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΘΡΑΚΗΣ". www.hri.org (në anglisht). Marrë më 24 mars 2018.
- ^ US Department of State - Religious Freedom, Greece
- ^ a b c d e f "ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΘΡΑΚΗΣ". www.hri.org (në greqisht). Marrë më 24 mars 2018.
- ^ Report on the Pomaks
- ^ Μuslim Minority of Thrace Arkivuar 17 korrik 2011 tek Wayback Machine by the Greek ministry of foreign affairs
- ^ International Religious Freedom Report 2006
