Columbia (personifikim)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Kolumbia e personifikuar me fustanin e flamurit amerikan dhe kapele frigjiane, që nënkupton lirinë dhe kërkimin e lirisë, nga një poster patriotik i Luftës së Parë Botërorer

Columbia është personifikimi kombëtar femëror i Shteteve të Bashkuara. Ishte gjithashtu një emër historik i aplikuar për Amerikën dhe Botën e Re. Shoqata ka krijuar emra të shumë vendeve, objekteve, institucioneve dhe kompanive amerikane, duke përfshirë Distriktin e Kolumbisë; Columbia, South Carolina; Universiteti i Kolumbias; "Hail, Columbia" dhe Columbia Rediviva; Lumi Columbia. Imazhet e Statujës së Lirisë (Liria që ndriçon botën, e ngritur në vitin 1886) kryesisht e zhvendosën Columbia si simbolin femëror të Shteteve të Bashkuara rreth vitit 1920, megjithëse Zonja e Lirisë shihej si një aspekt i Columbia.[1] Megjithatë, shfaqja më e spikatur e Columbia sot është pjesë e logos së studios filmike të [Kinemaja e Shteteve të Bashkuara[Hollywood]] Columbia Pictures.

Columbia është një toponim i latinishtes së re, në përdorim që nga vitet 1730 në lidhje me Trembëdhjetë Kolonitë që formuan Shtetet e Bashkuara. Ai e ka prejardhjen nga emri i eksploruesit gjenovez Christopher Columbus dhe nga mbaresa latine -ia, e zakonshme në emrat latinë të vendeve (në paralele Britannia, Gallia, Zealandia dhe të tjera).

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Personifikimi i Amerikës në porcelanin Meissen, rreth vitit 1760,

E hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Personifikimi i Amerikës

Lloji më i hershëm i personifikimit të Amerikës, i parë në artin evropian nga shekulli i 16-të e tutje, pasqyronte rajonet tropikale në Amerikën Jugore dhe Qendrore nga të cilat udhëtarët më të hershëm raportuan. Këto janë përdorur më shpesh në grupe të personifikimit femëror të Katër Kontinenteve. Amerika përshkruhej si një grua që, si Afrika, ishte e veshur vetëm pjesërisht, zakonisht me pupla të ndritshme, të cilat pa ndryshim formonin mbulesën e kokës së saj. Ajo shpesh mbante një papagall, ishte ulur në një caiman ose aligator, me një cornucopia. Ndonjëherë një kokë e prerë ishte një atribut tjetër, ose në printime shiheshin skena të kanibalizmit në sfond.[2]

Shekulli i 18-të[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndonëse versionet e këtij përshkrimi, duke u përpjekur me kalimin e kohës për të zbutur imazhin mjaft të egër në një lloj "princeshe indiane" dhe në kishat që theksonin konvertimin në krishterim, u shërbyen mjaft mirë artistëve evropianë, në shekullin e 18-të ata po refuzoheshin nga kolonët në Amerikën e Veriut, të cilët dëshironin figura që përfaqësonin veten e tyre dhe jo amerikanët vendas me të cilët shpesh ishin në konflikt.[3]

Shefi i drejtësisë së Massachusetts, Samuel Sewall, përdori emrin Columbina (jo Columbia) për Botën e Re në vitin 1697.[4] Emri Columbia për Amerikën u shfaq për herë të parë në vitin 1738[5][6] në publikimin javor të debateve të Parlamentit në The Gentleman's Magazine të Edward Cave. Publikimi i debateve parlamentare ishte teknikisht i paligjshëm, kështu që debatet u lëshuan nën maskimin e hollë të Raporteve të Debateve të Senatit të Liliputit dhe u përdorën emra fiktivë për shumicën e individëve dhe emërtimeve të gjetura në procesverbal. Shumica prej tyre ishin anagrame transparente ose shtrembërime të ngjashme të emrave të vërtetë dhe disa prej tyre ishin marrë drejtpërdrejt nga "Udhëtimet e Gulliverit" të Jonathan Swift, ndërsa disa të tjerë ishin në stilin klasik ose neoklasik. Të tilla ishin Ierne për Irlandën, Iberia për Spanjën, Noveborac për Nju Jorkun (nga Eboracum, emri romak për York) dhe Columbia për Amerikën - në atë kohë përdorej në kuptimin e "kolonive evropiane në Botën e Re".[7]

Në kohën e Revolucionit, emri Columbia kishte humbur ngjyrimin komik të origjinës së tij liliputiane dhe ishte vendosur si një emër alternativ ose poetik për Amerikën. Ndërsa emri Amerika skanohet domosdoshmërisht me katër rrokje, sipas rregullave të shekullit të 18-të të vjershërimit anglez, Columbia normalisht skanohej me tre, gjë që shpesh është më e përshtatshme nga ana metrike. Për shembull, emri shfaqet në një përmbledhje poezish plotësuese të shkruara nga të diplomuarit e Harvardit të vitit 1761 me rastin e martesës dhe kurorëzimit të mbretit George III.[8]

Emri Columbia u aplikua me shpejtësi për një sërë artikujsh që pasqyronin identitetin amerikan. Një anije e ndërtuar në Massachusetts në vitin 1773 mori emrin Columbia Rediviva dhe më vonë u bë e famshme si një anije eksploruese dhe ia dha emrin e saj Columbias së ri.

Kolumbian[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mbiemri Kolumbian është përdorur për të nënkuptuar "prej ose nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës" si në Ekspozitën Kolumbiane të Botës të mbajtur në Çikago, Illinois më 1893. Herë pas here është propozuar si një fjalë alternative për amerikanin.

Kolumbiani nuk duhet të ngatërrohet me mbiemrin para-kolumbian, i cili i referohet një periudhe kohore para ardhjes së Kristofor Kolombit në vitin 1492. Kolumbia gjithashtu nuk duhet të ngatërrohet me Republikën moderne të Kolumbisë.

Personifikimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Columbia e veshur me një anije luftarake që mban fjalët "World Power" si "kapelën e saj të Pashkëve" (kopertina e Puck, 6 prill 1901)

Në shekullin e 19-të, Columbia u vizualizua si një personifikimi kombëtar femëror i ngjashëm me perëndeshë të Shteteve të Bashkuara dhe të vetë lirisë, i krahasueshëm me Britannia britanike, Italia turrita italiane dhe Marianne franceze, të parë shpesh në karikaturat politike të shekullit 19 dhe fillim të shekullit 20. Personifikimi nganjëherë quhej Lady Columbia ose Miss Columbia. Një ikonografi e tillë zakonisht personifikonte Amerikën në formën e një mbretëreshe indiane ose princeshe amerikane vendase.[9]

Imazhi i Columbia të personifikuar nuk u fiksua kurrë, por ajo më së shpeshti paraqitej si një grua midis rinisë dhe moshës së mesme, e veshur me rroba të veshura klasike të zbukuruara me yje dhe vija. Një version popullor i dha asaj një fustan me vija të kuqe dhe të bardhë dhe një bluzë, shall ose brez blu, të mbushur me yje të bardhë. Veshja e kokës së saj ndryshonte dhe ndonjëherë përfshinte pendë që të kujtonin një mbulesë koke të Amerikës vendase, ndërsa herë të tjera ishte një kurorë dafine, por më shpesh, ishte një kapelë lirie.

Në fillim të Luftës së Parë Botërore (1914-1918), imazhi i Columbia duke qëndruar mbi një "Doughboy" të gjunjëzuar u lëshua në vend të medaljes Purple Heart. Ajo i dha "birit të saj vlerësimin e kalorësisë së re të njerëzimit" për plagët e marra në Luftën Botërore.

Në Luftën e Parë Botërore, emri Liberty Bond për bonot e kursimit u publikua shumë, shpesh me imazhe nga Statuja e Lirisë (Liria që ndriçon botën). Personifikimi i Columbia doli jashtë përdorimit dhe u zëvendësua kryesisht nga Statuja e Lirisë si një simbol femëror i Shteteve të Bashkuara.[10]

Perëndesha e Lirisë u godit gjithashtu në faqen e monedhave amerikane gjysmë dollari të njohura si Walking Liberty.

Pasi Columbia Pictures miratoi Columbia si logon e saj më 1924, ajo është shfaqur që atëherë duke mbajtur një pishtar të ngjashëm me atë të Statujës së Lirisë, ndryshe nga përshkrimet e shekullit të 19-të të Columbia. Logoja e Columbia Pictures është shfaqja më e famshme dhe më e spikatur e Columbia për shumë amerikanë aktualë.


Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Donald Dewey (2007). The Art of Ill Will: The Story of American Political Cartoons (në anglisht). New York University Press. fq. 13. ISBN 9780814719855. Marrë më 1 shkurt 2020. (Minus the torch and the book, Columbia herself had been called 'Liberty' long before F. S. Bartholdi's sculpture was dedicated in New York harbor in 1886.)
  2. ^ Le Corbellier, 210–218; Higham, 45–52
  3. ^ Higham, 55–57
  4. ^ Thomas J. Schlereth, "Columbia, Columbus, and Columbianism" in The Journal of American History, v. 79, no. 3 (1992), 939
  5. ^ The Gentleman's Magazine, Vol. 8, June 1738, p. 285
  6. ^ Proceedings of the Massachusetts Historical Society, Dec. 1885, pp. 159–65
  7. ^ Debates in Parliament, Samuel Johnson.
  8. ^ Hoyt, Albert. "The Name 'Columbia'", The New England Historical & Genealogical Register, July 1886, pp. 310–13.
  9. ^ "Origins: The Female Form as Allegory" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2019-10-23. Marrë më 2014-03-25.
  10. ^ David E. Nye (1996). American Technological Sublime (në anglisht). MIT Press. fq. 266. ISBN 9780262640343.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Higham, John (1990). "Indian Princess and Roman Goddess: The First Female Symbols of America", Proceedings of the American Antiquarian Society. 100: 50–51, JSTOR or PDF
  • Le Corbeiller, Clare (1961), "Miss America and Her Sisters: Personifications of the Four Parts of the World", The Metropolitan Museum of Art Bulletin, vol. 19, pp. 210–223, PDF Arkivuar 2019-08-05 tek Wayback Machine
  • George R. Stewart (1967). Names on the Land. Houghton Mifflin Company: Boston.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Columbia_(personifikim)&oldid=2464110"