Senlis

Coordinates: 49°12′29″N 2°35′15″E / 49.2081°N 2.5875°E / 49.2081; 2.5875
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Senlis
Nënprefekturë dhe komunë
Katedralja
Katedralja
Flamuri i Senlis
Flamuri
Stema Senlis
Stema
Senlis is located in Earth
Senlis (Earth)
Koordinatat: 49°12′29″N 2°35′15″E / 49.2081°N 2.5875°E / 49.2081; 2.5875
VendiFranca
RajoniHauts-de-France
DepartamentiOise
QarkuSenlis
KantoniSenlis
NdërkomunalitetSenlis Sud Oise
Qeveria
 • Kryetari (2020–2026) Pascale Loiseleur[1]
Sipërfaqja
1
24.050 km2 (9.286 sq mi)
Popullsia
 (Janar 2020)
15.128
 • Dendësia630/km2 (1,600/sq mi)
Zona kohoreUTC+01:00 (CET)
 • Verës (DST)UTC+02:00 (CEST)
INSEE/Kodi postar
60612 /60300
Lartësia47–140 m (154–459 ft)
(avg. 76 m or 249 ft)
1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries.

Senlis (shqiptimi frëngjisht: [sɑ̃lis]  ( dëgjoni) ; Shqip: Senlisi) është një komunë në departamentin verior francez të Oise, Hauts-de-France .

Monarkët e dinastive të hershme franceze jetonin në Senlis, të tërhequra nga afërsia me pylin e Chantilly . Është e njohur për katedralen e saj gotike dhe monumente të tjera historike. [2]

Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Senlisi ndodhet në lumin Nonette, midis pyjeve të Chantilly dhe d' Ermenonville në jug dhe d'Halatte në veri. Ndodhet 40 kilometra në veri të Parisit, 44 km nga Beauvais dhe 79 km nga Amiens . Pika më e lartë e qytetit (140 m) shtrihet në zemër të pyllit Halatte dhe pika më e ulët ndodhet në brigjet e Nonette, në perëndim të qytetit. Gjeologjikisht, zona është e zënë nga një pllajë e madhe gëlqerore e Lutecianit e mbuluar kryesisht me baltë .

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Senlisi shte i njohur në kohët e hershme perandorake romake si Augustomagus dhe më vonë si Civitas Silvanectium ("Qyteti i Silvanectes"). [3] Gjatë shekullit të III-të, një mur mbrojtës shtatë metra i lartë, rreth gjysma e të cilit ekziston ende, u ngrit rreth vendbanimit në përgjigje të mësymjeve të Frankëve . [3] Muri mbeti në përdorim deri në shekullin e 13-të. Qyteti kishte gjithashtu një amfiteatër romak, mbetjet e të cilit janë ende të dukshme, rreth 500 m në perëndim të qytetit të rrethuar me mure. Amfiteatri kishte rreth 10,000 njerëz dhe përdorej për takime publike, teatër, luftime gladiatorësh dhe gjueti kafshësh. [4] Monarkët e dinastive të hershme franceze jetuan këtu, të tërhequr nga afërsia e pyllit të Chantilly dhe gjahut të tij, dhe ndërtuan një kështjellë mbi themelet e vendbanimit romak. Në 987 Alberon, kryepeshkopi i Reims, thirri së bashku një asamble dhe u kërkoi atyre të zgjidhnin Hugh Capet-in si mbret të Francës. Megjithatë, monarkët e Francës së shpejti e braktisën qytetin, duke preferuar Compiègne dhe Fontainebleau . Sot ajo mbetet një atraksion për turistët për historinë e saj të gjatë dhe lidhjet e saj me monarkinë franceze.

Popullsia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Popullsia në vite
VitiPop.±%
196811.169—    
197513.639+22.1%
198214.514+6.4%
199014.439−0.5%
199916.327+13.1%
200716.310−0.1%
201215.789−3.2%
201714.277−9.6%

Kultura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Qyteti u pushtua për pak kohë nga gjermanët në fillim të Luftës së Parë Botërore. Disa qytetarë u ekzekutuan me pushkatim në fillim të shtatorit, duke përfshirë kryetarin e bashkisë, Eugène Odent, i cili u akuzua për orkestrimin e rezistencës civile "terroriste" - mbylljen e ndërtesave për lehtësinë e snajperave, duke mos kërkuar nënshtrim të rregullt nga fqinjët e tij dhe në përgjithësi duke i bezdisur trupat gjermane. [5] Në vitin 1931 rruga kryesore e Senlisit u emërtua Odent. [6]

Pamja historike e Senlisit, me rrugicat e lashta me kalldrëm dhe afërsinë me Parisin, e bëri atë një destinacion kryesor për kinemanë. [7] Ndër filmat e xhiruar në Senlis:

  1. ^ "Répertoire national des élus: les maires" (në frëngjisht). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 13 shtator 2022.
  2. ^ "Le nom des habitants des communes de France". Habitants.fr (në frëngjisht). Patagos. Marrë më 2020-03-12.
  3. ^ a b Athena Review, Vol.4, No.2. "The Roman Wall of Senlis". Arkivuar nga origjinali më 1 mars 2010. Marrë më 8 tetor 2023. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  4. ^ Bruce Klee (dhjetor 1975). "Three Gallo-Roman Multi-Purpose Theatres". Educational Theatre Journal. JSTOR. 27 (4): 516–520. doi:10.2307/3206386. JSTOR 3206386. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Headsman. "1914: Eugène Odent, the mayor of Senlis". www.executedtoday.com. Arkivuar nga origjinali më 3 shkurt 2019. Marrë më 2 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Eugene Odent, the martyr of Senlis". canope.ac-amiens.fr. Arkivuar nga origjinali më 15 shkurt 2020. Marrë më 2 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Michel Lalande (1997). "Liste de tournages sur le site". fq. 125. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Senlis&oldid=2655319"