Shihni burimin për Anton Santori

{{Leter Tabela Fillim}}
{{Letër portreti|boja="#F0C030"|Françesko Anton Santori}}

<!--{{Leter figura|Anton Zako Çajupi.jpg}}-->{{Leter emri| Anton }}
{{Leter mbiemri| Santori}}
{{Leter ditëlindje| 16 shtator 1819}}
{{Leter vendlindje| Picilia, Kozenc, Itali}}
{{Leter ditëvdekje|shtator 1894}}

<!--{{Leter vendvdekje|Shkodër   }} -->{{Leter kombësia| shqiptare }}
 
<!--{{Leter shtetësie|  }}-->{{Leter profesioni| prift françeskan, shkrimtar}} 
<!--{{Leter mirnjohje|}}-->
{{Leter Tabela Fund}}
'''Françesko Anton Santori''' ([[Gjuha italiane|It.]]: ''Francesco Antonio Santori''; [[16 shtator]] [[1819]], [[Picilia]] - [[1894]]) ishte prift, poet dhe shkrimtar [[Arbëreshët|arbëresh]].

== Jetëshkrim ==
Françesko Anton Santori u lind më [[16 shtator]] [[1819]] në [[Picilia]] të Kozencës, [[Italia|Itali]]. Në moshe të re filloi te merret me mësim për murg. Në moshën 16 vjeçare në vitin [[1835]] hyri në Manastirin Françeskan. Atje jetoi 18 vjet deri ne [[1860]], me pas u kthye në vendlindje ku punoi si mësues. Me [[1885]] u përcaktua si prift ne formulinë e Shën Mjakut ku edhe vdiq në shtator të vitit [[1894]].

Ndonëse pjesën më të madhe e kaloi si murg, ai mori pjese edhe në Lëvizjen Kombëtare Shqiptare në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Santori është autor i një numër të madh poezish, pjese teatrale, tregime, novela. Shumë komedi të shkruara nga Santori nuk u botuan asnjëherë pasi disa nga ato mbeten edhe të papërfunduara por me dy romane dhe gjashtë novela Santori arriti te behej shume i njohur. Subjektet e novelave janë jo të papritura të jetës së përditshme.

Santori përshtati rreth 121 fabula të Ezopit si dhe shkroi rreth 1845 vargje satirike të cilat kanë dalë në dritë në kohët e fundit. Në këto vargje shprehet ngjashmëria, humori popullor qe tregon lidhjen e tyre me Folklorin [[Arbëreshët|Arbëreshe]]. Santori është autor edhe i një gramatike të [[Gjuhes shqipe|shqipes]] e shkruar në vargje, gjithashtu është edhe hartuesi i një fjalori të Shqipes.

== Veprat e Santorit ==
Vepra letrare të botuara në kohen kur ishte gjallë vet autori jane: vëllimi poetik ''Këngëtarja Arbëreshe'', të botuara te numri i të përkohshmeve, ''Arbëresh i [[Italia|Italis]]ë'' u botua në vitin [[1850]]. Poema Italisht dhe disa pjese në Shqip.

''I burgosuri politik'' ([[1851]]) ku shfaqen idetë e Santorit i cili e dënon me force absolutizimin dhe shfaq simpati për Lëvizjen Kombëtare në Shqipëri.

Romanet ''Bija e mallkuar'' ([[1858]]) në [[gjuha italiane|italisht]] prej së cilës nuk gjendet asnjë kopje ndërsa ''Sofia Kominiate'' dhe ''Ushtari Arbëreshe'' kanë ngele në dorëshkrime.

Kryevepra e Santorit drama ''Emira'' ne të cilën përshkruhen ngjarjet e përditshmërisë   .Arbëreshe dhe personazhet janë të karakterizuara me cilësitë e përzgjedhura nga autori.

{{DEFAULTSORT:Santori, Anton}}
[[Kategoria:Arbëreshë]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Lindje 1819]]
[[Kategoria:Vdekje 1894]]