Dymbëdhjetë Tabelat

Ligjet e Dymbëdhjetë Tabelave ose Dymbëdhjetë Tabelat (latinisht: Leges Duodecim Tabularum ose Duodecim Tabulae) përbënin legjislacionin që qëndroi në themel të së drejtës romake. Tabelat përforcuan traditat e mëparshme në një përmbledhje ligjesh të qëndrueshme.^[1]^[2]

Të shfaqur në Forum, Dymbëdhjetë Tabelat udhëzonin të drejtat dhe detyrat e qytetarit romak. Formulimi i tyre ishte rezultat i agjitacionit të konsiderueshëm nga klasa e plebenjve, e cila deri në atë kohë ishte përjashtuar nga përfitimet më të larta të Republikës. Ligja ishte fillimisht e pashkruar dhe e interpretuar veçanërisht nga priftërinjtë e klasës së lartë. Diçka në lidhje me të cilën romakët më vonë erdhën për të parë Dymbëdhjetë Tabelat, është kapur në vërejtjen e Ciceronit (106-43 p.e.s.): "Dymbëdhjetë Tabelat ... më duket, me siguri që të tejkalojnë bibliotekat e të gjithë filozofëve, të dy në peshën e autoritetit, dhe në tërësinë e shërbimeve". Dymbëdhjetë Tabelat formuan faktikisht themelin e të drejtës romake për një mijë vjet.^[3]

Dymbëdhjetë Tabelat janë mjaft gjithëpërfshirëse që substanca e tyre është përshkruar si një "kod",^[4] edhe pse studiuesit modernë e konsiderojnë këtë përshkrim të ekzagjeruar.^[2] Tabelat ishin një seri e përkufizimeve të të drejtave dhe procedurave të ndryshme private. Ata zakonisht morën si gjëra të dhëna institucionet e familjes dhe ritualet e ndryshme për transaksionet zyrtare. Dispozitat shpesh ishin shumë specifike dhe të shumëllojshme.^[5]

Referime

^ Jolowicz, H.F. Historical Introduction to the Study of Roman Law (Cambridge, 1952), 108
^ ^a ^b Crawford, M.H. 'Twelve Tables' in Simon Hornblower, Antony Spawforth, and Esther Eidinow (eds.) Oxford Classical Dictionary (4th ed.)
^ Book: "The Age of Classical Civilization"; Chapter "The Twelve Tables c. 450 BC"; p. 27
^ Mommsen, T. The History of Rome trans. W.P. Dickson (London, 1864) 290
^ Steinberg, S. 'The Twelve Tables and Their Origins: An Eighteenth-Century Debate' Journal of the History of Ideas Vol. 43, No. 3 (1982) 379–396, 381

[1] Jolowicz, H.F. Historical Introduction to the Study of Roman Law (Cambridge, 1952), 108

[Crawford-2] Crawford, M.H. 'Twelve Tables' in Simon Hornblower, Antony Spawforth, and Esther Eidinow (eds.) Oxford Classical Dictionary (4th ed.)

[3] Book: "The Age of Classical Civilization"; Chapter "The Twelve Tables c. 450 BC"; p. 27

[4] Mommsen, T. The History of Rome trans. W.P. Dickson (London, 1864) 290

[5] Steinberg, S. 'The Twelve Tables and Their Origins: An Eighteenth-Century Debate' Journal of the History of Ideas Vol. 43, No. 3 (1982) 379–396, 381

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]