Jump to content

Motori pa furça

Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Motor brushless)

Motori pa furça është një motor elektrik me një magnet të qëndrueshëm. Në ndryshim nga një me furca, ai nuk ka nevojë për kontakte elektrike (komutatorë) që të lëvizin tek boshti i motorit per te funksionuar. Qarkullimi i elektricitetit nuk ndodh në rrugën mekanike (nepermjet kontakteve te levizshme), por ne menyre elektronike. Kjo sjell nje rezistence mekanike me te dobet, eleminon mundesine e formimit te shkendijave me rritjen e shpejtesise se rrotullimit dhe zvogelon nevojen per mirembajtje periodike.

Ne nje motor me furca, kontakti mekanik i furcave me kolektorin qe rrotullohet ne rotor mbyll qarkun elektrik midis ushqimit dhe mbuleses se rotorit. Ne nje motor pa furca, inversioni i rrymes perfitohet ne menyre elektronike, nepermjet nje grupi tranzistoresh fuqie te komanduar nga nje mikrokontrollor që kontrollon komunikimin e rrymes. Duke qene se kontrollori duhet te njehe pozicionin e rotorit ne raport me treguesin e gjendjes, kjo lidhet zakonish me nje sensor efekti Hall, si per shembull Pick-up-i ose me nje me preciz resolver.

I pari avantazh i madh eshte jeta e motorit, duke qene se furcat jane pika e dobet e nje motori me rryme te vazhduar. Mungesa e furcave eliminon edhe shkakun kryesor te zhurmes elektromagnetike prezente tek motoret me rryme te vazhduar.

Ne terma eficence, motoret brushless japin shume pak nxehtesi se sa motoret me rryme te alternuar ekuivalente. Mbeshtjellja tek treguesi i gjendjes eliminon mjaft thjesht nxehtesine e gjeneruar dhe lejon te ndertohen motore "viskoze". Mungesa e shkendijave dhe vecanterisht kur motori vepron ne ambjente me elemente kimikesi per shembull karburante.

Tek ky lloj motoresh, magnetet e qendrueshem jane te vendosur tek rotori dhe jane te ndertuar me materiale speciale dhe lejojne te kete inerci rotorike shume te ulet, gje qe lejon te kete nje kontroll shume preciz si ne shpejtesi ashtu edhe ne nxitim. Keto karakteristika i bejne te pershtatshem per perdorim si edhe ne mjetet elektrike. Ekzistojne aplikime ujore te ketyre motoreve me teknologji superpërcjellës qe kane fuqi të rendit MW. Se fundmi jane mjaft te perdorura ne fushen industriale dhe te vendosur ne makinerite automatike ku nevojiten levizje precize dhe te shpejta.

Dizavantazhi kryesor i ketij lloji motoresh qendron tek kostoja e larte. Ne ndryshim te motoreve me furca, kontrolli kryhet elektronikisht nga nje kontrollues nje pajisje elektronike e ofruar nga ndertuesi i motorit ose nga pale te treta; per kete nuk eshte e mundur te perdoresh nje potenciometer ose nje reostat (jo eficent por shumë ekonomik).