Eukarioti
 | Ky artikull nuk citon asnjë burim, prandaj mund të mos jetë i saktë. |
Eukariot vjen nga greqishtja (eu do të thote i vërtetë, karion do të thotë bërthamë) pra flitet për një bërthamë të vërtetë të përmbajtur në një membranë nukleare.
Qelizat eukariote
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Eukariotët (/ juːˈkærioʊt, -ət /) janë organizmat, qelizat e të cilëve kanë një bërthamë të mbyllur brenda membranave, ndryshe nga prokariotët (Bakteret dhe Arkeat), të cilat nuk kanë organele të lidhura me membranë. [3] [4] [5] Eukaryotes i përkasin domain Eukaryota ose Eukarya. Emri i tyre vjen nga greqishtja εὖ (eu, "mirë" ose "e vërtetë") dhe κάρυον (karyon, "arrë" ose "kernel"). [6] Qelizat eukariote gjithashtu përmbajnë organele të tjera të lidhura me membranë, siç janë mitokondria dhe aparati Golgi, dhe përveç kësaj, disa qeliza bimësh dhe algash përmbajnë kloroplast. Për dallim nga arkeat njëqelizore dhe bakteret, eukariotët gjithashtu mund të jenë shumëqelizorë dhe të përfshijnë organizmat që përbëhen nga shumë lloje qelizash që formojnë lloje të ndryshme indesh. Kafshët dhe bimët janë eukariotët më të njohur.
Eukariotët mund të riprodhojnë si në mënyrë aseksuale përmes mitozës ashtu edhe seksualisht përmes mejozës dhe shkrirjes gamete. Në mitozë, një qelizë ndahet për të prodhuar dy qeliza gjenetikisht identike. Në meiozë, replikimi i ADN-së pasohet nga dy raunde të ndarjes së qelizave për të prodhuar katër qeliza të vajzës haploid. Këto veprojnë si qeliza seksuale (gametet). Gamdo gamete ka vetëm një grup kromozomësh, secila një përzierje unike e palës përkatëse të kromozomeve prindërore që vijnë nga rekombinimi gjenetik gjatë mejozës.
Domeni Eukaryota është monofletik dhe përbën një nga fushat e jetës në sistemin me tre fusha. Dy fushat e tjera, Bakteret dhe Archaea, janë prokariote [7] dhe nuk kanë asnjë nga karakteristikat e mësipërme. Eukariotët përfaqësojnë një pakicë të vogël të të gjitha gjallesave. [8] Sidoqoftë, për shkak të madhësisë së tyre përgjithësisht shumë më të madhe, biomasa e tyre kolektive në të gjithë botën vlerësohet të jetë gati e barabartë me atë të prokariotëve. [8] Eukariotët evoluan afërsisht 1.6–2,1 miliard vjet më parë, gjatë eonit Proterozoik.