Kalaja e Gjirokastrës: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Bet 0 (diskuto | kontribute) v Kalaja e Gjirokastrės u zhvendos tek Kalaja e Gjirokastrës: ë |
Bet 0 (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
'''Kalaja e Gjirokastrës''' si histori e lidhur me qytetin e [[Gjirokastra|Gjirokastrës]], përmendet për herë të parë si qytet dhe kështjellë në vitin [[1336]]. Në këto vite, ajo ishte qendra e feudalëve shqiptarë Zenevisë. Më vonë, gjatë sundimit të Gjin Bue Shpatës, ajo u përfshi në Despotatin e Epirit. E megjithatë historianë të ndryshëm mendojnë se ekzistenca e kalasë së gurtë është më e hershme. Sipas tyre, kalaja ka pas dy faza ndërtimi, të cilat lidhen me periudhën para dhe pas Pashallëkut të Janinës dhe fortesave të [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashë Tepelenës]]. Nga Kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit të Ali Pashës, ruhen vetëm pak gjurmë pasi muret janë veshur deri në lartësi nga ndërtimet e reja. Ndërsa, kullat pjesërisht janë rrënuar dhe ripërshtatur. |
|||
Kalaja, si histori e lidhur me qytetin e Gjirokastrės, pėrmendet pėr herė tė parė si qytet dhe Kėshtjellė nė vitin 1336. Nė kėto vite, ajo ishte qendra e feudalėve shqiptarė Zenevisė. Mė vonė, gjatė sundimit tė Gjin Bue Shpatės, ajo u pėrfshi nė Despotatin e Epirit. E megjithatė historianė tė ndryshėm mendojnė sė egzistenca e Kalasė sė gurtė ėshtė mė e hershme. Sipas tyre, Kalaja ka patur dy faza ndėrtimi, tė cilat lidhen me periudhėn para dhe pas Pashallėkut tė Janinės dhe fortesave tė Ali Pashė Tepelenės. Nga Kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit tė Ali Pashės, ruhen vetėm pak gjurmė pasi muret janė veshur deri nė lartėsi nga ndėrtimet e reja. Ndėrsa, kullat pjesėrisht janė rrėnuar dhe ripershtatur. Sipas kronikanit turk, Çelebiu, i cili vizitoi qytetin mė 1672: “ Kalaja ishte ndėrtuar nė kohė tė moçme. Krejt prej guri tė gdhendur. Nė mes tė Kalasė ndodhej njė rrugė e gjerė me drejtim lindje-perėndim, nė tė dy anėt e sė cilės ndodheshin 200 shtėpi. Ajo kishte dy porta hekuri me nga tri palė dyer dhe njė hendek 100 hapa tė gjatė dhe 200 hapa tė gjerė midis Namasgjahut dhe fortesės. Ndersa tė tri anėt e tjera nuk kishin nevojė pėr hendek pasi janė pėrrenj natyrorė”. Nė vitin 1417, Kalaja u pushtua nga turqit pas njė rrethimi te gjatė. Me kalimin e viteve, ajo filloi tė luajė gradualisht rolin e njė kėshtjelle pėr qėndrimin e sunduesit dhe garnizonit tė qytetit. Nė vitin 1812, Kalaja e Gjirokastrės u pushtua nga Ali Pashė Tepelena, i cili filloi rindėrtimin e saj. Rindėrtimi i Kalasė, i njė saraji dhe i disa godinave anekse, u bė me njė ngutėsi aq tė madhe sa tė gjitha punimet u kryen brenda njė viti e gjysmė. Kalaja pėrmbante pėrveç barakave pėr vendosjen e njė garnizoni prej 5 mijė ushtarėsh, magazina tė shumta nėntokėsore qė ishin llogarittur mirė pėr sigurimin e municioneve dhe ushqimeve tė nevojshme. Kronikat e kohės pėrmendin se vetėm pėr ndėrtimin e vendqėndrimit tė Ali Pashės, njė kullė pranė kėndit juglindor, punuan 1500 vetė. Me rėnien e Pashallėkut tė Janinės, Kalaja do tė humbiste shkėlqimin e saj. Nė vitet e luftės sė Parė dhe tė Dytė Botėrore, ajo do tė shėrbente si vendstrehim pėr banorėt e qytetit pėr tu mbrojtur nga bombardimet e ajrore. |
|||
Sipas kronikanit turk, Çelebiu, i cili vizitoi qytetin më [[1672]]: “ Kalaja ishte ndërtuar në kohë të moçme. Krejt prej guri të gdhendur. Në mes të kalasë ndodhej një rrugë e gjerë me drejtim lindje-perëndim, në të dy anët e së cilës ndodheshin 200 shtëpi. Ajo kishte dy porta hekuri me nga tri palë dyer dhe një hendek 100 hapa të gjatë dhe 200 hapa të gjerë midis namasgjahut dhe fortesës. Ndërsa të tri anët e tjera nuk kishin nevojë për hendek pasi janë përrenj natyrorë”. Në vitin [[1417]], Kalaja u pushtua nga turqit pas një rrethimi të gjatë. |
|||
Me kalimin e viteve, ajo filloi të luajë gradualisht rolin e një kështjelle për qëndrimin e sunduesit dhe garnizonit të qytetit. Në vitin [[1812]], Kalaja e Gjirokastrës u pushtua nga Ali Pashë Tepelena, i cili filloi rindërtimin e saj. Rindërtimi i kalasë, i një saraji dhe i disa godinave anekse, u bë me një ngutësi aq të madhe sa të gjitha punimet u kryen brenda një viti e gjysmë. Kalaja përmbante përveç barakave për vendosjen e një garnizoni prej 5 mijë ushtarësh, magazina të shumta nëntokësore që ishin llogaritur mirë për sigurimin e municioneve dhe ushqimeve të nevojshme. Kronikat e kohës përmendin se vetëm për ndërtimin e vendqëndrimit të Ali Pashës, një kullë pranë këndit juglindor, punuan 1500 vetë. Me rënien e Pashallëkut të Janinës, Kalaja do të humbiste shkëlqimin e saj. Në vitet e luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, ajo do të shërbente si vendstrehim për banorët e qytetit për tu mbrojtur nga bombardimet e ajrore. |
|||
[[Category:Kala]] |
[[Category:Kala]] |
||
Versioni i datës 23 shtator 2006 16:42
Kalaja e Gjirokastrës si histori e lidhur me qytetin e Gjirokastrës, përmendet për herë të parë si qytet dhe kështjellë në vitin 1336. Në këto vite, ajo ishte qendra e feudalëve shqiptarë Zenevisë. Më vonë, gjatë sundimit të Gjin Bue Shpatës, ajo u përfshi në Despotatin e Epirit. E megjithatë historianë të ndryshëm mendojnë se ekzistenca e kalasë së gurtë është më e hershme. Sipas tyre, kalaja ka pas dy faza ndërtimi, të cilat lidhen me periudhën para dhe pas Pashallëkut të Janinës dhe fortesave të Ali Pashë Tepelenës. Nga Kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit të Ali Pashës, ruhen vetëm pak gjurmë pasi muret janë veshur deri në lartësi nga ndërtimet e reja. Ndërsa, kullat pjesërisht janë rrënuar dhe ripërshtatur.
Sipas kronikanit turk, Çelebiu, i cili vizitoi qytetin më 1672: “ Kalaja ishte ndërtuar në kohë të moçme. Krejt prej guri të gdhendur. Në mes të kalasë ndodhej një rrugë e gjerë me drejtim lindje-perëndim, në të dy anët e së cilës ndodheshin 200 shtëpi. Ajo kishte dy porta hekuri me nga tri palë dyer dhe një hendek 100 hapa të gjatë dhe 200 hapa të gjerë midis namasgjahut dhe fortesës. Ndërsa të tri anët e tjera nuk kishin nevojë për hendek pasi janë përrenj natyrorë”. Në vitin 1417, Kalaja u pushtua nga turqit pas një rrethimi të gjatë.
Me kalimin e viteve, ajo filloi të luajë gradualisht rolin e një kështjelle për qëndrimin e sunduesit dhe garnizonit të qytetit. Në vitin 1812, Kalaja e Gjirokastrës u pushtua nga Ali Pashë Tepelena, i cili filloi rindërtimin e saj. Rindërtimi i kalasë, i një saraji dhe i disa godinave anekse, u bë me një ngutësi aq të madhe sa të gjitha punimet u kryen brenda një viti e gjysmë. Kalaja përmbante përveç barakave për vendosjen e një garnizoni prej 5 mijë ushtarësh, magazina të shumta nëntokësore që ishin llogaritur mirë për sigurimin e municioneve dhe ushqimeve të nevojshme. Kronikat e kohës përmendin se vetëm për ndërtimin e vendqëndrimit të Ali Pashës, një kullë pranë këndit juglindor, punuan 1500 vetë. Me rënien e Pashallëkut të Janinës, Kalaja do të humbiste shkëlqimin e saj. Në vitet e luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, ajo do të shërbente si vendstrehim për banorët e qytetit për tu mbrojtur nga bombardimet e ajrore.