Gjuha finlandeze

Gjuha finlandeze (suomi, ose suomen kieli) është gjuha që flitet nga pjesa më e madhe e popullsisë në finlandë (92% sipas 2006) si edhe nga Finlandezët etnik jashtë Finlandës. Finlandishtja është njëra nga gjuhët zyrtare në Finlandë si edhe një nga gjuhët zyrtare të pakicave në Suedi. Në Suedi, fliten të dyja standartet, finlandisht si dhe (Meänkieli) gjuha Meë, një dialekt finlandez. Ndërsa gjuha Kvene, që është një nga lidhjet gjuhësore më të afërta me finlandishten, është një gjuhë zyrtare e pakicave në Norvegji.

Finlandishtja është pjestare e familjes gjuhësore Fino-Hungare dhe tip morfologjik ndërmjet gjuhëve fusionale dhe agglutinative. Për të kuptuar formimet agglutinative vini re mbaresën:

• kirja: libri (trajta e pa përcaktuar)
• kirjani: libri im (prona dallohet edhe nga nga ndryshimi i mbaresës)
• kirjassa: brenda në libër (gjendja formohet nga mbaresat si ssa, lla, sta, lta etj)
• kirjassani: brenda në librin tim (e kombinuar)
• kirjassanikin: brenda në librin tim gjithashtu (tejet e komplikuar)

Ajo lakon formën e emrave, mbiemrave, përemrave, numrorëve dhe foljeve, sipas mvartësisë së rolit të tyre në fjali. Ashtu si edhe gjuha turke, finlandishtja nuk ka gjininë e emrave. Trajtat nuk janë të përcaktuara si në gjuhën tonë apo italishtja, frëngjishtja etj.

Përshëndetjet Kryesore:

(Hyvää) huomenta – Mirëmëngjesi!

(Hyvää) päivää – Mirëdita! (përdoret gjatë ndricimit ditor).

Kujdes! Dita mvaret nga pozicioni diellor gjatë vitit. Në dimër ndricimi është i shkurtër dhe zgjat disa orë, por në verë kjo përshëndetje mund të të drejtohet edhe në orën 21.00

(Hyvää) iltaa – Mirëmbrëma!

Hyvää yötä / Öitä! – Natën e mirë! / "Natën!"

Terve! / Moro! – Tungjatjeta! / Ç'kemi! / Përshëndetjet!

Hei! / Moi! – Hë, mirë! (kur takohesh) / Pafshim! (kur ndahesh)

Heippa! / Moikka! / Hei hei! / Moi moi! – (si më lartë, kur ndahesh)

Nähdään! – Shihemi më vonë! (në kuptimin e të kontaktuarit përsëri)

Näkemiin – Mirë u pafshim! (e pa përcaktuar se kur do të shihemi)".

"Näkemiin" rrjedh nga fjala "Näkema" ("për të parë").

Hyvästi – Lamtumirë!

Hauska tutustua! – Kënaqësi që u njohëm.

Kiitos – Faleminderit!

Kiitos, samoin – Faleminderit, edhe juve!("kthim i përgjigjes, të njëjtën gjë jua dëshiroj edhe juve" )

Mitä kuuluu? – Si ndihesh? / Ç'po bën? ("Nuk përdoret me njerëz të pa njohur")

Kiitos hyvää! – Jam mirë, ju faleminderit.

Tervetuloa! – Mirë se vjen!