Beluga

Beluga-Balena e bardhë

Beluga ose balena e bardhë (Delphinapterus leucas) është një lloj i balenës Arktike dhe Sub-Arktike. Ajo është një nga dy anëtarët e familjes Monodontidae, sëbashku me balenën trupvogël të arktikut. Këtij gjitari deti shpesh i referohen thjesht si beluga ose Kanarina e Detit për shkak të cicërimës të mprehtë. Beluga është mbi 5 metra e gjatë dhe me një ngjyrë të pagabueshme të bardhë e me një gungë të veçantë në kokë. Për një perspektivë e mbrojtjes Beluga është konsideruar si një kafshë e rrezikuar nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës, por nënpopullimi në Inlet Cook në Alaskë është konsideruar e rrezikuar në mënyrë kritikë dhe është vënë nën mbrojtjen e Aktit "Speciet e rrezikuara" nga qeveria federale e USA.

Përshkrimi

Belugat meshkuj janë më të mëdhenj se femrat. Meshkujt mund të arrijnë gjatësinë 5,5 metra kurse femrat rritën deri në 4,1 metra. Meshkujt peshojnë nga 1100-1600 kilogram ndërsa femrat peshojnë 700-1200 kg. Ajo është më e madhe se shumica e Delfinëve, por është më e vogël se shumica e balenave më dhëmbë.

Beluga e rritura kanë ngjyrë të bardhë ose rrallë ngjyrë gri në të bardhë. Sidoqoftë, Balenat e vogla kanë zakonisht ngjyrë gri. Koka e Belugës është ndryshe nga ajo e balenave të tjera. Ashtu si pjesa më e madhe e balenave me dhëmbë ajo ka një petë të indit lyror të gjendur në në qendër të ballit. Beluga është e aftë ta ndryshojë formën e kokës së saj duke fryrë me ajër sinuset e saj. Ndryshe nga shumë delfinë dhe balena, vertebrat e qafës nuk janë të ndërthurura sëbashku duke i lejuar kafshës fleksibilitetin për të kthyer kokën e tij anash. Në pjesën e përparmë të gojës, beluga ka 8-10 dhëmbë në secilën anë të nofullës dhe një total prej 34-40 dhëmbë.

Beluga ka një kreshtë shpinorë më tepër si një pendë shpinorë. Mungesa e pandës shpinorë pasqyrohet në emrin gjinisë së një specieje apterus, fjalë grekë që do të thotë "pa krahë". Preferenca e evolucionit për një krehtë shpinorë sesa për një pendë shpinorë besohet nga shkencëtarët së është një formë e përshtatjes për kushtet nën akull ose ndoshta një mënyrë për ruajtjen e nxehtësisë. Ashtu si tek balenat e tjera, gjëndra tiroidë është relativisht e madhe në krahasim me gjitarët tokësorë (tri herë në pashë si një kalë) dhe mund të ndihmojë për të mbajtur të lartë metabolizmin gjatë okupacioneve verorë.

Trupi i Belugës është i rrumbullakët, veçanërisht kur është e ushqyer mirë dhe me një kon (pakësim) me pak problemë në kokë dhe në bisht. Koni i papritur në bazë të qafës së balenës i jep pamjen shpatullave, unikë midis balenave. Penda e bishtit rritët dhe behët gjithnjë e më e lakuar ashtu si dhe mosha e kafshës. Pendët e notimit janë të gjerë dhe të shkurtër -duke i bërë ata pothuajse si formë katrorë. Sytë e tyre janë po aq të mëdha sa koka e fokave.

Ushqimi

Beluga është një gjitar që noton ngadalë dhe ushqehet kryesisht me peshq. Ajo ha gjithashtu cefalopodë (oktapodë dhe kallamarë) dhe me krustace (Gaforre dhe karkaleca deti). Ajo e marr ushqimin zakonisht në shtratin e detit në një thellësi 1000 foot, por ato mund të zhytën të paktën sa dyfishi i kësaj thellësie. Në përgjithësi një zhytje për tu ushqyer zgjat 3-5 minuta, por Belugat janë vëzhguar duke u zhytur me më shumë se 20 minuta për një herë të zhytur.

Riprodhimi

Belugat femra zakonisht lindin cdo 3 vjet. Pjesa më e madhe e lidhjeve mas balenave ndodhin gjatë shkurtit dhe majit, por ka edhe lidhje që formohen në muajt e tjerë të vitit.

Periudha e shtatzënisë zgjat 12 deri në 14 muaj e gjysmë. Të vegjelit lindin gjatë një periudhë të zgjatur që ndryshon nga vendndodhja. Në Kanadanë Arktikë, të vegjelit lindin midis periudhës Mars dhe Shtator, ndërsa në gjirin e Hudsonit piku i periudhës së pjelljeve është në Fund të qershorit dhe në Cumberland, pjesa më e madhe e të vegjëlve lindin që nga fundi i korrikut deri në fillim të gushtit.

Të vegjelit e sapo lindur janë 1,5 metra të gjatë, peshojnë rreth 80 kilogram dhe kanë ngjyrën gri. Të vegjelit mbetën të varur nga nënat e tyre për të paktën dy vjet. Belugat meshkuj e arrijnë pjekurinë seksualë midis katër dhe shtatë vjet, ndërsa femrat e rrijne pjekurinë seksualë gjatë periudhës gjashtë deri në nëntë vjet. Beëlugat mund të jetojnë për më shumë se 50 vjeç.