Jump to content

Vetja

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Vetvetja)

Në filozofi, vetja është qenia, njohuritë dhe vlerat e një individi, si dhe marrëdhënia midis këtyre atributeve.

Perspektiva e vetës së parë e dallon veten nga identiteti personal. Ndërsa "identiteti" është (fjalë për fjalë) ngjashmëri[1] dhe mund të përfshijë kategorizim dhe etiketim,[2] vetvetja nënkupton një perspektivë të vetës së parë dhe sugjeron unike të mundshme. Anasjelltas, "personi" përdoret si referencë e vetës së tretë. Identiteti personal mund të dëmtohet në fazën e fundit të sëmundjes Alzheimer dhe në sëmundje të tjera neurodegjenerative. Së fundi, vetvetja dallohet nga "të tjerët". Duke përfshirë dallimin midis ngjashmërisë dhe tjetërsisë, vetvetja kundër tjetrit është një temë kërkimore në filozofinë bashkëkohore[3] dhe fenomenologjinë bashkëkohore (shih gjithashtu fenomenologjinë psikologjike), psikologjinë, psikiatrinë, neurologjinë dhe neuroshkencën.

Edhe pse përvoja subjektive është qendrore për veten, privatësia e kësaj përvoje është vetëm një nga problemet e shumta në filozofinë e vetvetes dhe studimin shkencor të ndërgjegjes.

  1. ^ Shoemaker, D. (Dec 15, 2015) "Personal Identity and Ethics", section "Contemporary Accounts of Personal Identity", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2016 Edition), ed. Edward N. Zalta - "[...] how can identity - sameness - be based on a relation (consciousness) that changes from moment to moment?"
  2. ^ Cragun, Ryan; Cragun, Deborah (2006). "Social Identity Theory". Introduction to Sociology (në anglisht) (bot. 1). Blacksleet River. fq. 71. ISBN 9781449977474. Marrë më 22 shkurt 2020. We often put others (and ourselves) into categories. Labeling someone as a Muslim, a Turk, or soccer player are ways of saying other things about these people.{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ "Otherness: Essays & Studies 4.1". otherness.dk (në anglisht).