Formula Një

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Formula 1)
Formula One World Championship SHBA, 2003

Formula Një ose Formula 1, (zyr. Formula One World Championship, shk. edhe F1) është klasi më i lartë i serisë së garimit automobilistik i organizuar Fédération Internationale de l'Automobile (FIA) dhe zotëruar nga Formula One Group. FIA Kampionati Botëror i Formula Një ka qënë një nga format parësore të garimit që nga sezoni i parë në 1950. Fjala "formula" në emër i referohet një grup rregullash që të gjithë makinat e pjesëmarrësve duhet t'i zbatojnë.[1] Një sezon i Formula Një përmban një seri garash, të njohura si Çmimet e mëdha, të cilat zhvillohet në të gjithë botën në cirkuite të ndërtuara ose në rrugë publike.

Rezultatet e çdo gare vlerësohen nga një sistem pikësh për të vendosur dy trofe: një për pilotë dhe një për konstruktorë. Pilotët duhet të kenë super licencën, klasa më e lartë e lejes së drejtimit që lëshohet nga FIA.[2] Garat duhet të zhvillohen në pista të graduara "1" (më parë "A"), gradimi më i lartë i lëshuar nga FIA.[2] Garat zakonisht zhvillohen në vendndodhje rurale në cirkuite të ndërtuara, por disa gara të tjera zhvillohen edhe në rrugë qyteti.

Për vitin aktual (2016) kalendari i Formula 1 përfshin 21 gara të veçanta të emëruara si Grand Prix (shqip: Çmimi i Madh). Çdo garë mban emrin e shtetit ku mbahet gara (me pak përjashtime) dhe vlerësohet me pikë për pozitën e arritur në garë. pilotit që ka mbledhur më shumë pikë i jepet në fund të sezonit titulli kampion botëror.

Prej vitit 1958, përveç pilotëve marrin pjesë edhe ekipet e konstruktorëve të makinave, të cilat kanë dy pilotë të cilët konkurrojnë për titullin e kampionit botëror të konstruktorëve. Kampionati i pilotëve dhe konstruktorëve të makinave sot numërohet në paralel, gjë që nuk ka qenë e njëjtë në të kaluarën, pasi më parë numëroheshin edhe garat e tjera në seri të garës për titullin e kampionit.

Formula 1 ka njohur 34 kampione bote te saj te cilët janë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lista e Pilotëve te cilët kanë fituar Formula 1[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1) Nino Farina – Italian – Alfa Romeo 1950 _30 pike = 1 kampionat te fituar

2) Juan Manuel Fangio – Argjentinas – Alfa Romeo 1951_31 pike , Mercedez Benz 1954_42 pike , Mercedez Benz 1955_40 pike , Ferrari 1956_30 pike , Masserati 1957_40 pike = 5 kampionate te fituar

3 ) Alberto Ascari – Italian – Ferrari 1952_36 pike , Ferrari 1953_34.5 pike = 2 kampionate te fituar

4 ) Mike Hawthorn – Anglez – Ferrari 1958_42 pike = 1 kampionate te fituar

5) Jack Brabham – Australia – Cooper Climax 1959_31 pike , Cooper Climax 1960_43 pike , Brabham Repco 1966_42 pike = 3 kampionate te fituar

6) Philip Hill – Amerikan – Ferrari 1961_34 pike = 1 kampionate te fituar

7 ) Graham Hill – Anglez – BRM 1962_42 pike , Lotus Ford 1968_48 pike = 2 kampionate te fituar

8 ) Jim Clark – Anglez – Lotus Climax 1963_54 pike , Lotus Climax 1965_54 pike = 2 kampionate te fituar

9) John Surtees – Anglez – Ferrari 1964_40 pike = 1 kampionate te fituar

10 ) Denny Hulme – Zelanda Re – Brabham Repco 1967_51 pike = 1 kampionate te fituar

11 ) Jackie Stewart – Anglez – Matra Ford 1969_63 pike , Tyrrell Ford 1971_62 pike , Tyrrell Ford 1973_71 pike = 3 kampionate te fituar

12 ) Jochen Rindt – Austriak - Lotus Ford 1970_45 pike = 1 kampionate te fituar

13) Emerson Fittipaldi - Brazilian - Lotus Ford 1972_61 pike , Mclaren Ford 1974_55 pike = 2 kampionate te fituar

14) Niki Lauda – Austriak – Ferrari 1975_64.5 pike , Ferrari 1977_72 pike , Mclaren Tag 1984_72 pike = 3 kampionate te fituar

15 ) James Hunt – Anglez – Mclaren Ford 1976_69 pike = 1 kampionate te fituar

16 ) Mario Andreti – Amerikan – Lotus Ford 1978_64 pike = 1 kampionate te fituar

17) Jody Scheckter – Afrika Jugut – Ferrari 1979_51 pike = 1 kampionate te fituar

18) Alan Jones – Australian - Williams Ford 1980_67 pike = 1 kampionate te fituar

19 ) Nelson Pique – Brazilian – Brabham Ford 1981_50 pike , Brabham BMW 1983_59 pike , Williams Honda 1987_73 pike = 3 kampionate te fituar

20 ) Keke Rosberg – Finland – Williams Ford 1982_44 pike = 1 kampionate te fituar

21) Alain Prost- Francez – Mclaren Tag 1985_73 pike , Mclaren Tag 1986_72 pike , Mclaren Honda 1989_76 pike , Williams Renault 1993_99 pike = 4 kampionate te fituar

22) Ayrton Senna – Brazilian - Mclaren Honda 1988_90 pike , Mclaren Honda 1990_78 pike , Mclaren Honda 1991_96 pike = 3 kampionate te fituar

23) Nigel Mansell – Anglez – Williams Renault 1992_108 pike = 1 kampionate te fituar

24) Michael Schumacher – Gjerman – Benetton Ford 1994_92 pike , Benetton Ford 1995_102 pike , Ferrari 2000_108 pike , Ferrari 2001_123 pike , Ferrari 2002_144 pike , Ferrari 2003_93 pike , Ferrari 2004_148 pike = 7 kampionate te fituar

25) Damon Hill – Anglez – Williams Renault 1996_97 pike = 1 kampionate te fituar

26) Jacques Villeneuve – Kanadez – Williams Renault 1997_81 pike = 1 kampionate te fituar

27) Mika Hakkinen - Finlandez – Mclaren Mercedez 1998_100 pike , Mclaren Mercedez 1999_76 pike = 2 kampionate te fituar

28) Fernando Alonso – Spanjoll – Renault 2005_133 pike , Renault 2006_134 pike = 2 kampionate te fituar

29) Kimi Raikkonen – Finlandez – Ferrari 2007_110 pike = 1 kampionate te fituar

30 ) Lewis Hamilton – Anglez – Mclaren Mercedes 2008_98 pike , Mercedes 2014_384 pike , Mercedes 2015_381 pike, Mercedes 2017_363 pikë, Mercedes 2018_408 pikë, Mercedes 2019_413 pikë, Mercedes 2020_347 pikë = 7 kampionate te fituar

31 ) Jenson Button – Anglez – Brawn Mercedes 2009_95 pike = 1 kampionate te fituar

32) Sebastian Vettel – Gjerman – Redbull Renault 2010_256 pike , Redbull Renault 2011_392 pike , Redbull Renault 2012_281 pike , Redbull Renault 2013_397 pike = 4 kampionate te fituar

33) Nico Rosberg - Gjerman - Mercedes 2016_385 pikë = 1 kampionate te fituar

34) Max Verstappen - Holandez - Redbull 2021_395.5 = 1 kampionate te fituar

Pistat e Formula 1[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pistat e Formula 1[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Formula 1 Numeron 21 pista aktualisht te cilat shtrihen ne te gjitha kontinentet

1) MELBOURNE GRAND PRIX CIRCUIT

Debutimi i pare -1996

Numri i Xhirove - 58

Gjatësia e pistes 5.303KM

Distanca Gares 307.574KM

Rekordi i Gares 1:24.125 MICHAEL SCHUMACHER ( 2004 )

2 ) BAHRAIN INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 2004

numri i xhirove 57

gjatësia pistes 5.412KM

distanca gares 308.238KM

rekordi i pistes 1:31.447  PEDRO DE LA ROSA (2005)

3) SHANGHAI INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 2004

numri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.451KM

gjatësia e gare s 305.066KM

rekordi i pistes 1:32.238 MICHAEL SCHUMACHER (2004)

4) SOCHI AUTODROM

debutimi i pare 2014

NUmri i xhirove 53

gjatësia e pistes 5.848KM

gjatësia e gares 309.745KM

Rekordi pistes 1:39.094 NICO ROSBERG (2016)

5) CIRCUIT DE BARCELONA-CATALUNYA

Debutimi i pare 1991

numri i xhirove 66

Gjatësia e pistes 4.655KM

gjatësia e gares 307.104KM

Rekordi i pistes 1:21.670 KIMI RÄIKKÖNEN (2008)

6) CIRCUIT DE MONACO

debutimi i pare1950

numri i xhirove 78

gjatësia e pistes 3.337KM

gjatësia e gares 260.286KM

rekordi pistes 1:17.939 LEWIS HAMILTON (2016)

7)CIRCUIT GILLES-VILLENEUVE

debutimi i pare 1978

numri i xhirove  70

gjatësia e pistes 4.361KM

gjatësia e gares 305.27KM

rekordi pistes 1:13.622 RUBENS BARRICHELLO (2004)

8)BAKU CITY CIRCUIT

debutimi i pare 2016

NUmri i xhirove 51

gjatësia e pistes 6.003KM

gjatësia e gares 306.049KM

Rekordi pistes 1:46.485  NICO ROSBERG (2016)

9) RED BULL RING

debutimi i pare1970

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.326KM

gjatësia e gares 307.02KM

Rekordi pistes 1:08.337 MICHAEL SCHUMACHER (2003)

10 )SILVERSTONE CIRCUIT

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove  52

gjatësia e pistes 5.891KM

gjatësia e gares 306.198KM

Rekordi pistes 1:33.401 MARK WEBBER (2013)

11) HUNGARORING

debutimi i pare 1986

NUmri i xhirove 70

gjatësia e pistes 4.381KM

gjatësia e gares 306.63KM

Rekordi pistes 1:19.071 MICHAEL SCHUMACHER (2004)

12) HOCKENHEIMRING

debutimi i pare 1970

NUmri i xhirove 67

gjatësia e pistes 4.574KM

gjatësia e gares 306.458KM

Rekordi pistes  1:13.780 KIMI RÄIKKÖNEN (2004)

13) CIRCUIT DE SPA-FRANCORCHAMPS

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove 44

gjatësia e pistes 7.004KM

gjatësia e gares 308.052KM

Rekordi pistes 1:47.263 SEBASTIAN VETTEL (2009)

14) AUTODROMO NAZIONALE MONZA

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove  53

gjatësia e pistes  5.793KM

gjatësia e gares  306.72KM

Rekordi pistes  1:21.046 RUBENS BARRICHELLO (2004)

15 ) MARINA BAY STREET CIRCUIT

debutimi i pare 2008

NUmri i xhirove 61

gjatësia e pistes  5.065KM

gjatësia e gares 308.828KM

Rekordi pistes 1:47.187 DANIEL RICCIARDO (2016)

16 ) SEPANG INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 1999

NUmri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.543KM

gjatësia e gares 310.408KM

Rekordi pistes  1:34.223 JUAN PABLO MONTOYA (2004)

17 ) SUZUKA INTERNATIONAL RACING COURSE

debutimi i pare 1987

NUmri i xhirove 53

gjatësia e pistes 5.807KM

gjatësia e gares 307.471KM

Rekordi pistes 1:31.540 KIMI RÄIKKÖNEN (2005)

18 ) CIRCUIT OF THE AMERICAS

debutimi i pare 2012

NUmri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.513KM

gjatësia e gares 308.405KM

Rekordi pistes 1:39.347 SEBASTIAN VETTEL (2012)

19 ) AUTÓDROMO HERMANOS RODRÍGUEZ

debutimi i pare 1963

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.304KM

gjatësia e gares 305.354KM

Rekordi pistes 1:20.521 NICO ROSBERG (2015)

20 )AUTÓDROMO JOSÉ CARLOS PACE

debutimi i pare 1973

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.309KM

gjatësia e gares 305.909KM

Rekordi pistes 1:11.473 JUAN PABLO MONTOYA (2004)

21) YAS MARINA CIRCUIT

debutimi i pare 2009

NUmri i xhirove 55

gjatësia e pistes 5.554KM

gjatësia e gares 305.355KM

Rekordi pistes 1:40.279 SEBASTIAN VETTEL (2009)

Ndërsa nga viti 1958 Formula Nje Filloj te garonte dhe për Konstruktor

Lista e Skuadrave qe kan fituar Formula 1[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1) Vanwall 1958_48 pike

2) Copper Climax 1959_40 pike , 1960_48 pike

3) Ferrari 1961_40 pike , 1964_45 pike , 1975_72 pike , 1976_83 pike , 1977_95 pike , 1979_113 pike , 1982_74 pike , 1983_89 pike , 1999_128 pike , 2000_170 pike , 2001_179 pike , 2002_221 pike , 2003_158 pike , 2004_262 pike , 2007_204 pike , 2008_172 pike

4) BMR 1962_42 pike

5) Lotus Climax 1963_54 pike , 1965_54 pike

6) Brabham Repco 1966_42 pike , 1967_63 pike

7) Lotus Ford 1968_62 pike , 1970_59 pike , 1972_61 pike , 1973_92 pike , 1978_86 pike

8) Matra Ford 1969_66 pike

9) Tyrrell Ford 1971_73 pike

10) Mclaren Ford 1974_73 pike

11) Williams Ford 1980_120 pike , 1981_95 pike

12) Mclaren Tag 1984_143 pike , 1985_90 pike

13) Williams Honda 1986_141 pike , 1987_137 pike

14) Mclaren Honda 1988_199 pike , 1989_141 pike , 1990_121 pike , 1991_139 pike

15) Williams Renault 1992_164 pike , 1993_168 pike , 1994_118 pike , 1996_175 pike , 1997_123 pike

16) Benetton Renault 1995_137 pike

17) Mclaren Mercedez 1998_156 pike

18) Renault 2005_191 pike , 2006_206 pike

19) Brawn Mercedez 2009_172 pike

20) Redbull Renault 2010_498 pike , 2011_650 pike , 2012_460 pike , 2013_596 pike

21) Mercedez 2014_701 pike , 2015_703 pike

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Discovering What Makes Formula One, Formula One – For Dummies" [Duke zbuluar se çfarë e bënë Formula Një, Formula Një] (në anglisht). Dummies.com. Marrë më 14 shtator 2009.
  2. ^ a b "International Sporting Code" [Kodi sportiv ndërkombëtar] (PDF) (në anglisht). FIA. 28 mars 2007. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 6 gusht 2009. Marrë më 30 gusht 2009.

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]