Ç'është njëzë e njëzë
Ç'është njëzë e njëzë: Gjë e gjëza popullore për fëmijët e shkollave fillore
Autor: Zihni Sako
Publikuar nga: Naim Frashëri
Viti i botimit: 1965
Formati: 28 faqe, me ilustrime
"Ç'është njëzë e njëzë: Gjë e gjëza popullore për fëmijët e shkollave fillore" [1] është një libër që përmbledh gjë e gjëza tradicionale shqiptare, të përshtatura për fëmijët e moshës shkollore. Botuar në vitin 1965 nga shtëpia botuese Naim Frashëri, ky libër pasqyron pasurinë e folklorit shqiptar përmes pyetjeve dhe përgjigjeve argëtuese dhe edukative.
Libri përbëhet nga 28 faqe, të cilat janë të ilustruara për të tërhequr më tepër vëmendjen e fëmijëve dhe për t’i bërë më të këndshme aktivitetet e leximit. Gjë e gjëzat në këtë libër jo vetëm që kultivojnë kuriozitetin dhe mendimin logjik te fëmijët, por gjithashtu shërbejnë si një urë për ruajtjen e traditës gojore shqiptare.
Libri përmban një përzgjedhje të kujdesshme të gjë e gjëzave popullore, të cilat janë tipike për kulturën shqiptare. Disa nga karakteristikat kryesore të këtyre gjë e gjëzave janë:
1. Tematika e thjeshtë dhe e përditshme – Gjë e gjëzat trajtojnë tema të zakonshme nga natyra, jeta e përditshme dhe objektet e njohura për fëmijët.
2. Ritmi dhe loja e fjalëve – Gjuha e përdorur është ritmike dhe argëtuese, duke nxitur memorien dhe zhvillimin gjuhësor.
3. Ilustrimet – Vizualet shoqëruese ndihmojnë fëmijët të lidhin konceptet me imazhe konkrete.
Qëllimi kryesor i këtij libri është të inkurajojë mendimin krijues dhe bashkëveprimin social mes fëmijëve. Gjë e gjëzat zakonisht përdoren si lojëra edukative në shkolla, ku fëmijët sfidojnë njëri-tjetrin për të gjetur përgjigjet. Përmes tyre, fëmijët mësojnë:
- Të vëzhgojnë me kujdes botën përreth.
- Të zhvillojnë aftësi logjike dhe deduktive.
- Të çmojnë pasuritë e folklorit dhe trashëgimisë kulturore.
Ky libër është një dokument i rëndësishëm i traditës folklorike shqiptare, duke ndihmuar në ruajtjen dhe transmetimin e saj te brezat e rinj. Përmbledhje si "Ç'është njëzë e njëzë" kanë luajtur një rol të rëndësishëm në edukimin kulturor të fëmijëve, duke ofruar një mënyrë argëtuese për të mësuar për traditat dhe urtësinë popullore.
Botimi i tij nga shtëpia botuese e njohur Naim Frashëri nënvizon rëndësinë që i është dhënë përhapjes së literaturës cilësore për fëmijët në Shqipëri në vitet e para të periudhës socialiste.
Libri përdoret gjerësisht në shkollat fillore për të organizuar aktivitete didaktike dhe lojëra grupore. Ai ndihmon mësuesit të ndërthurin argëtimin me mësimdhënien, duke bërë të mundur që fëmijët të mësojnë përmes lojës dhe shoqërimit.
Zihni Sako, autor i njohur për veprat e tij në fushën e folklorit, ka luajtur një rol të rëndësishëm në dokumentimin dhe përhapjen e materialeve folklorike për publikun shqiptar. Ky libër është një shembull i përpjekjeve të tij për t’i sjellë të rinjve vlerat e kulturës popullore.
"Ç'është njëzë e njëzë" mbetet një burim i vlefshëm për ruajtjen e folklorit shqiptar dhe një ndihmës i çmuar për edukimin e fëmijëve. Përmes tij, trashëgimia gojore shqiptare gjen jetë të re dhe përcillet me dashuri te brezat e ardhshëm.