Çamëria : balada e fustanellave
Titulli: Çamëria: Balada e fustanellave – Tregime, dramë
Autor: Bido Ibrahimi
Redaktor: Loredan Bubani
ISBN: 9992752777
Vendi i botimit: Tiranë
Botues: Omsca-1
Viti i botimit: 2006
Përshkrimi fizik: 192 faqe; 20 cm
"Çamëria: Balada e fustanellave – Tregime, Dramë" [1] është një libër i autorit Bido Ibrahimi, që përfshin tregime dhe drama të frymëzuara nga Çamëria, një rajon me histori dhe identitet të veçantë kulturor e historik, i banuar dikur nga shqiptarë. Në këtë vepër, Ibrahimi i jep zë kujtesës kolektive të popullit çam [2] përmes rrëfimeve të thella dhe të ngjyrosura me ndjenjë, të cilat trajtojnë temën e shpërnguljes, identitetit dhe krenarisë kombëtare.
Libri është një kombinim i tregimeve dhe dramës, duke ndërthurur artin e rrëfimit me dramën për të krijuar një portret të ndjeshëm dhe të vërtetë të realitetit të çamëve dhe të kulturës së tyre. Tematika e librit është e përqendruar në jetën, sfidat dhe ëndrrat e çamëve, duke sjellë histori që mbartin me vete peshën e një periudhe të vështirë për ta, përfshirë përpjekjet për mbijetesë, rrugën e vështirë të ruajtjes së identitetit dhe të drejtave të tyre.
Çamëria është një krahinë historike që ndodhet në Greqinë e sotme, dhe që dikur ishte banuar nga një popullsi e madhe shqiptare. Konfliktet historike, sidomos gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe periudhave pasuese, shkaktuan dëbime dhe masakra të popullsisë çame, duke e bërë këtë një çështje të ndjeshme kombëtare për shqiptarët. Bido Ibrahimi përpiqet të pasqyrojë këtë dhimbje dhe ndjenjën e humbjes përmes tregimeve që vijnë nga thellësia e historisë çame.
Fustanella, një veshje tradicionale shqiptare dhe simbol i burrërisë dhe krenarisë, ka një domethënie të veçantë në këtë libër. Titulli "Balada e Fustanellave" simbolizon identitetin e fortë kombëtar dhe krenarinë e çamëve për rrënjët dhe kulturën e tyre, pavarësisht përballjeve të ashpra me të cilat janë përballur. Për autorin, fustanella nuk është vetëm një veshje, por një përfaqësim i kulturës dhe i shpirtit të pathyeshëm të çamëve.
Ibrahimi përdor një gjuhë të pasur e poetike, duke i dhënë tregimeve të tij një ton melankolik e epik. Shprehjet dhe dialogët qëndrojnë të thjeshtë, por emocionalisht të ngarkuar, duke krijuar një përvojë të fuqishme leximi për çdo person që është i lidhur me identitetin shqiptar ose që ka interes për të mësuar mbi të.
"Çamëria: Balada e Fustanellave" përfaqëson një zë të rëndësishëm në letërsinë shqipe, pasi i kushtohet një nga kapitujt më të dhimbshëm të historisë së kombit shqiptar. Ky libër është një përpjekje për të ruajtur kujtesën kolektive dhe për të bërë të njohur përvojat dhe dhimbjet e popullit çam. Me redaktimin e kujdesshëm të Loredan Bubanit, libri pasqyron një vepër të përkushtuar e të studiuar mirë, që fton lexuesin të përfshihet në botën çame përmes artit të tregimit dhe dramës.