Agim Velaj

Agim Velaj: Ikona e muzikës dhe kulturës lezhjane që jetoi për artin dhe trashëgiminë Kombëtare Shqiptare

Velaj ka lindur më 14 dhjetor 1933

Më 2 shtator 2024, Lezha dhe mbarë Shqipëria humbën një nga ikonat e artit dhe kulturës lezhjane, Agim Velaj. Në moshën 90-vjeçare, Agim Velaj u nda nga jeta duke lënë pas një trashëgimi të pasur si kompozitor, studiues, krijues dhe themelues i ansamblit "Çiftelia".

"Agim Velaj ishte nga ata njerëz që tejkalojnë vitet e jetës për të mbetur kujtesë e kohës dhe pasuri e kulturës së një populli," shkruante Suela Bala kur Velaj u nderua me titullin "Qytetar Nderi" i Lezhës. Ky qytet, që e do dhe e nderon si "babain e muzikës së kultivuar lezhjane", u pasurua nga puna e tij e palodhur.

Bashkë me Aleksandër Banushin dhe Loro Gjeçin, Agim Velaj ishte një nga pionierët në krijimin e ansamblit të parë folklorik kombëtar, Ansamblit "Çiftelia", në vitin 1966. Me një formim të gjithëanshëm kulturor dhe muzikor, dhe përvojë si udhëheqës artistik ndër vite, ai arriti të sjellë në Lezhë disa herë çmime të para nga festivalet kombëtare të Gjirokastrës. Nxënësit e tij vazhdojnë edhe sot të mbajnë gjallë dhe të nderojnë traditën muzikore të Lezhës.

Agim Velaj u dallua edhe si kompozitor i operetave "Bardha", e cila fitoi çmimin e dytë në Vlorë më 1969, dhe "Kudo i Pari". Ai ka kompozuar vepra të ndryshme muzikore, duke përfshirë valle, suita vallesh, këngë për fëmijë, pjesë për instrumente popullore dhe balet me një akt. Gjithashtu, ai ishte autor i këngëve të kultivuara që kanë lënë gjurmë të rëndësishme në kulturën muzikore shqiptare.

Velaj ka qenë një mbledhës i përkushtuar i pasurisë së folklorit shqiptar, duke transkriptuar mbi 500 këngë dhe mbledhur 10,000 vargje. Ai ka meritën e padiskutueshme të ruajtjes së origjinalitetit të këngëve të vjetra folklorike të pesë trevave të Lezhës, të cilat i transkriptoi me nota, duke mbajtur të gjallë melosit dhe tekstin origjinal. Përveç kësaj, ai ka mbledhur valle të kënduara dhe shumë melodi orkestrale, duke lënë dëshmi të arkivuara për më shumë se 500 artistë të zhanreve të ndryshme që kanë performuar për 50 vjet art dhe kulturë në rrethin e Lezhës.

Edhe në vitet e pleqërisë, Agim Velaj vazhdoi të punonte pa pushim, duke përgatitur për botim një tjetër enciklopedi muzikore me perla të trevave të ndryshme muzikore shqiptare. Ai ka botuar gjithashtu vepra të rëndësishme si "Këngë Popullore Shkodrane" dhe "Një Karajfil Bjen Mbi Kitare", të cilat dokumentojnë me tekste dhe partitura visarin muzikor shqiptar.

Për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në kulturën shqiptare, Agim Velaj është dekoruar me urdhrin "Naim Frashëri". Ai mbetet një personalitet i rrallë, i cili u vlerësua për cilësitë e tij profesionale dhe njerëzore, si dhe për ndikimin e tij të thellë në ruajtjen dhe zhvillimin e kulturës muzikore kombëtare shqiptare.

Agim Velaj është dhe do të mbetet një simbol i përkushtimit ndaj artit dhe kulturës shqiptare. Puna e tij e palodhur, dashuria për traditën dhe kontributi i madh në fushën e muzikës dhe folklorit shqiptar kanë lënë një gjurmë të pashlyeshme në kulturën kombëtare, duke e bërë atë një figurë të paharrueshme për brezat e ardhshëm.