Akupunkturë
Akupunkturë është mënyrë mjekimi me gjilpëra të posatçme, që ngulennë vënde të caktuara të trupit. Është praktikuar në Kinë deri në kohët e lashta. Në dhjetvjeçarët e fundit ka gjetur zbatim në vendet e zhvilluara.
Akupunktura [a] është një formë e mjekësisë alternative dhe një komponent kryesor i mjekësisë tradicionale kineze (TCM), në të cilën futen hala të hollë në trup. Akupunktura është një pseudoshkencë sepse teoritë dhe praktikat e TCM nuk bazohen në njohuri shkencore, dhe është karakterizuar si hile. Ekzistojnë një varg variantesh të akupunkturës që kanë origjinuar në filozofi të ndryshme, dhe teknikat ndryshojnë në varësi të vendit në të cilin kryhet. Më së shpeshti përdoret për të provuar lehtësimin e dhimbjes, megjithëse akupunkturistët thonë se mund të përdoret gjithashtu për një gamë të gjerë të kushteve të tjera. Akupunktura përgjithësisht përdoret vetëm në kombinim me format e tjera të trajtimit.
Përfundimet e provave dhe rishikimet sistematike të akupunkturës janë në kundërshtim, gjë që sugjeron që nuk është efektive. Një përmbledhje e vlerësimeve të Cochrane zbuloi se akupunktura nuk është efektive për një gamë të gjerë kushtesh. Një përmbledhje sistematike e kryer nga shkencëtarët mjekësorë në Universitetet e Exeter dhe Plymouth gjeti pak prova të efektivitetit të akupunkturës në trajtimin e dhimbjes. Në përgjithësi, provat sugjerojnë që trajtimi afatshkurtër me akupunkturën nuk prodhon përfitime afatgjata. Disa rezultate të hulumtimit sugjerojnë që akupunktura mund të lehtësojë disa forma të dhimbjes, megjithëse shumica e hulumtimeve sugjerojnë që efektet e dukshme të akupunkturës nuk shkaktohen nga vetë trajtimi. Një përmbledhje sistematike arriti në përfundimin se efekti analgjezik i akupunkturës dukej se nuk kishte rëndësi klinike dhe nuk mund të dallohej qartë nga paragjykimi. Një meta-analizë zbuloi se akupunktura për dhimbje kronike të shpinës ishte me kosto efektive si një ndihmës i kujdesit standard, ndërsa një përmbledhje sistematike e veçantë gjeti prova të pamjaftueshme për kosto-efektivitetin e akupunkturës në trajtimin e dhimbjeve kronike të shpinës.
Akupunktura është përgjithësisht e sigurt kur bëhet nga praktikues të trajnuar siç duhet duke përdorur teknikën e gjilpërave të pastra dhe hala me përdorim të vetëm. Kur dorëzohet siç duhet, ajo ka një shkallë të ulët të efekteve negative kryesisht të vogla. Sidoqoftë, aksidente dhe infeksione ndodhin dhe shoqërohen me neglizhencë nga mjeku, veçanërisht në përdorimin e teknikave sterile. Një përmbledhje e kryer në vitin 2013 deklaroi se raportet e transmetimit të infeksionit u rritën ndjeshëm në dekadën e kaluar. Ngjarjet anësore të raportuara më shpesh ishin pneumotoraksi dhe infeksionet. Meqenëse ngjarje të rënda anësore vazhdojnë të raportohen, rekomandohet që akupunkturistët të trajnohen sa duhet për të zvogëluar rrezikun.
Hetimi shkencor nuk ka gjetur ndonjë provë histologjike ose fiziologjike për konceptet tradicionale kineze (si çi) , meridianët dhe pikat e akupunkturës, dhe shumë praktikues modernë nuk mbështesin më ekzistencën e energjisë së forcës së jetës (çi) ose meridianëve, që ishte një pjesë e madhe e sistemeve të besimit të hershëm. Akupunktura besohet të ketë origjinën rreth 100 para Krishtit në Kinë, rreth kohës kur u botua Klasik i Mjekësisë së Brendshme të Perandorit të Verdhë (Huangdi Neijing), megjithëse disa ekspertë sugjerojnë se mund të ishte praktikuar më herët. [9] Me kalimin e kohës, pretendimet konfliktuale dhe sistemet e besimit u shfaqën në lidhje me efektin e cikleve hënore, qiellore dhe tokësore, energjive yin dhe yang, dhe "ritmin" e një trupi mbi efektivitetin e trajtimit. Akupunktura luhatet në popullaritet në Kinë për shkak të ndryshimeve në udhëheqjen politike të vendit dhe përdorimit preferencial të racionalizmit ose mjekësisë perëndimore. Akupunktura u përhap së pari në Kore në shekullin e 6-të pas Krishtit, pastaj në Japoni përmes misionarëve mjekësorë, dhe më pas në Evropë, duke filluar me Francën. Në shekullin e 20-të, ndërsa u përhap në Shtetet e Bashkuara dhe vendet perëndimore, elementët shpirtëror të akupunkturës që binin ndesh me besimet perëndimore nganjëherë braktisen në favor të thjesht përgjimit të gjilpërave në pikat e akupunkturës.