Arsimi në Tiranë në vitet 1912-1939
Arsimi në Tiranë në vitet 1912-1939 [1]
Periudha 1912-1939 përbën një fazë të rëndësishme dhe transformuese për arsimin në Tiranë dhe në Shqipëri në përgjithësi. Gjatë kësaj periudhe, Tirana përjetoi ndryshime të mëdha si në aspektin politik ashtu edhe në atë shoqëror, që ndikuan drejtpërdrejtë në zhvillimin dhe strukturimin e arsimit. Përpjekjet për krijimin e një sistemi arsimor kombëtar dhe modern u intensifikuan veçanërisht pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë në vitin 1912 dhe pas vendosjes së Tiranës si kryeqytet i vendit në vitin 1920.
Arsimi në vitet e Pavarësisë (1912-1920)
Pas shpalljes së Pavarësisë në vitin 1912, arsimi në Tiranë dhe në mbarë Shqipërinë ishte i fragmentuar dhe i varfër. Arsimi i mesëm dhe ai i lartë pothuajse nuk ekzistonin, ndërsa sistemi arsimor ishte i dominuar nga shkollat fetare. Shkollat që operonin në këtë kohë kryesisht ofronin mësim në gjuhë të huaja, si turqisht, greqisht dhe italisht, duke reflektuar ndikimin e huaj të kohës.
Reformat arsimore pas vendosjes së Tiranës si kryeqytet (1920)
Vendosja e Tiranës si kryeqytet e Shqipërisë në vitin 1920 pati një ndikim të thellë në organizimin dhe zhvillimin e arsimit. Qeveria e sapokrijuar shqiptare filloi një sërë reformash për të modernizuar arsimin dhe për ta bërë atë të aksesueshëm për të gjithë qytetarët. Krijimi i shkollave publike, të cilat mësonin në gjuhën shqipe, u bë një nga prioritetet kryesore të qeverisë.
Në vitin 1922, u miratua ligji për arsimin fillor të detyrueshëm, i cili synonte rritjen e shkallës së arsimimit të popullsisë. Në këtë periudhë, Tirana filloi të shfaqej si një qendër e rëndësishme arsimore me krijimin e disa shkollave fillore dhe të mesme. Shteti ndërhyri për të përmirësuar kurrikulat dhe për të siguruar mësues të kualifikuar, ndërkohë që ndërtesat e reja shkollore nisën të ndërtoheshin në qytet.
Zhvillimi i sistemit arsimor në vitet 1925-1939
Pas ardhjes në pushtet të Ahmet Zogut dhe shpalljes së tij Mbret i Shqipërisë në vitin 1928, arsimi në Tiranë njohu një zhvillim të mëtejshëm. Zogu, i cili e konsideronte arsimin si një element kyç për modernizimin e shoqërisë shqiptare, ndërmori disa reforma që synonin përmirësimin e shkollave dhe rritjen e numrit të mësuesve të trajnuar. Gjatë kësaj periudhe, u hapën shkolla të reja fillore dhe të mesme, si dhe u zgjerua oferta arsimore për vajzat, të cilat deri në atë kohë kishin pasur akses të kufizuar në arsim.
Shkolla Normale e Tiranës, një institucion i rëndësishëm për përgatitjen e mësuesve, u bë një nga qendrat kryesore të edukimit dhe përgatitjes së stafit arsimor. Gjithashtu, filloi të zhvillohej edhe arsimi profesional dhe teknik, me qëllim përgatitjen e të rinjve për tregun e punës dhe për të kontribuar në zhvillimin ekonomik të vendit.
Ndikimi i ndikimeve të huaja dhe bashkëpunimi ndërkombëtar
Gjatë periudhës 1912-1939, arsimi në Tiranë u ndikua edhe nga prania e ndikimeve të huaja, kryesisht nga Italia dhe Franca. Shkollat italiane dhe franceze, të cilat funksiononin në Tiranë, ofronin një nivel të lartë arsimimi dhe tërhoqën një numër të madh nxënësish. Ky bashkëpunim ndërkombëtar kishte për qëllim jo vetëm përmirësimin e nivelit arsimor, por edhe forcimin e lidhjeve politike dhe kulturore me këto vende.
Gjithashtu, ndikimi i misioneve amerikane ishte i pranishëm në zhvillimin e shkollave private dhe profesionale në Tiranë. Amerikanët ndihmuan në ngritjen e disa shkollave, duke kontribuar në zhvillimin e sistemit arsimor dhe në trajnimin e mësuesve shqiptarë.
Problemet dhe sfidat e arsimit
Megjithatë, sistemi arsimor në Tiranë gjatë kësaj periudhe nuk ishte pa sfida. Financat e kufizuara të shtetit dhe mungesa e infrastrukturës bënë që shumë projekte të mbeteshin të papërfunduara ose të zvarriteshin. Po ashtu, mungesa e stafit të kualifikuar arsimor ishte një problem i vazhdueshëm, duke detyruar qeverinë të thërriste në ndihmë mësues të huaj.
Gjithashtu, për shkak të situatës politike dhe sociale të paqëndrueshme, arsimi shpesh ndërpritej, veçanërisht gjatë periudhës së Luftës së Parë Botërore dhe krizave të tjera politike që përfshinë Shqipërinë.
Përfundim
Periudha 1912-1939 për arsimin në Tiranë është një periudhë e pasur me ndryshime dhe zhvillime të rëndësishme. Nga një sistem arsimor i fragmentuar dhe i pazhvilluar, Tirana arriti të bëhej një qendër e rëndësishme e arsimit shqiptar, falë reformave shtetërore dhe bashkëpunimeve ndërkombëtare. Ndërsa sfidat dhe problemet nuk munguan, përpjekjet për modernizimin e arsimit dhe ndërtimin e një sistemi kombëtar arsimor përbëjnë një hap të rëndësishëm në historinë e arsimit shqiptar.
Bibliografi: Kola, Bedri. Arsimi në Tiranë në vitet 1912-1939. Red. Xhevahir Lleshi. Tiranë: Uegen, 2012.